Πώς μπορεί βρεθεί λύση για τα Airbnb

Mία από τις πιο τουριστικές πόλεις του κόσμου, η Νέα Υόρκη ακολουθώντας το παράδειγμα πολλών άλλων πόλεων αποφάσισε την επιβολή νέων σκληρών μέτρων στις βραχυχρόνιες μισθώσεις τύπου Airbnb.

Σύμφωνα με τον νέο νόμο που εφαρμόζεται εδώ και ένα μήνα στην Νέα Υόρκη επιτρέπεται η βραχυχρόνια ενοικίαση ακινήτων μόνο αν πληρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

1. Οι ιδιοκτήτες θα πρέπει να ζουν στο ίδιο ακίνητο με τους φιλοξενούμενους.
2. Επιτρέπονται ως μάξιμουμ δύο φιλοξενούμενοι.
3. Η πόρτα των δωματίων που έχουν ενοικιασθεί δεν θα κλειδώνει.
4. Το ακίνητο θα πρέπει να έχει καταγραφεί και να έχει άδεια για να μπορεί να δέχεται κρατήσεις.

Αλλά ακόμα και αν πληρούνται οι προϋποθέσεις, οι αρχές δεν βιάζονται ιδιαίτερα στην διεκπεραίωση των αιτήσεων. Ετσι σύμφωνα με το Bloomberg, μέχρι σήμερα, έχουν διεκπεραιωθεί μόλις το 25% των αιτήσεων για παροχή άδειας λειτουργίας.

Η Νέα Υόρκη είναι η πιο πρόσφατη περίπτωση προσπάθειας περιορισμού των βραχυχρόνιων μισθώσεων. Ανάλογα μέτρα έχουν επιβληθεί και σε πόλεις όπως το Παρίσι, το Αμστερνταμ και το Λονδίνο όπου μπορείς να νοικιάσεις την πρώτη κατοικία σου μεταξύ 30 και μάξιμουμ 120 ημέρες ετησίως.

Στις περισσότερες πόλεις τα μέτρα στοχεύουν στην αντιμετώπιση των στεγαστικών ελλείψεων και στην συνάδουσα αύξηση στις τιμές των ακινήτων που προκαλούν οι πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης.

Θα πρέπει να τονισθεί εδώ ότι σε αντίθεση με τα μέτρα τα οποία λαμβάνονται στην Ελλάδα -τα οποία μοιάζουν απλά φοροεισπρακτικά και χωρίς κανένα κοινωνικό όραμα- οι ρυθμίσεις στη Νέα Υόρκη και αλλού στοχεύουν να περιορίσουν την λειτουργία ενός μηχανισμού που έχει παρεκκλίνει τελείως από τους αρχικούς του στόχους και σήμερα απειλεί αυτόν καθ αυτόν τον κοινωνικό ιστό μιας πόλης.

Το Αirbnb στη αρχική του φάση στις ΗΠΑ ήταν γέννημα θρέμμα της τοπικής κοινωνίας και αποτελούσε μέρος της λεγόμενης «συνεργατικής οικονομίας». Όταν τα παιδιά έφευγαν από το σπίτι για να σπουδάσουν σε άλλη πόλη οι γονείς νοίκιαζαν το δωμάτιο των παιδιών σε επισκέπτες. Αυτό τους απέφερε ένα έξτρα εισόδημα, ενώ ταυτόχρονα επέτρεπε στους επισκέπτες να γνωρίσουν την τοπική κοινότητα συμβιώνοντας με μία οικογένεια πού ανήκε σε αυτήν.

Ποτέ στην αρχική ιδέα δεν υπήρχε η πρόβλεψη ότι οι ιδιοκτήτες δεν θα έμεναν στο ίδιο σπίτι/διαμέρισμα, πόσο μάλλον ότι οι ιδιοκτήτες θα κατέληγαν να είναι είτε απρόσωπες εταιρείες ή ξένοι που διαχειρίζονται εκατοντάδες χιλιάδες τέτοιων ακινήτων.

Όμως, όπως γράφουν οι ιστορικοί, ο καπιταλισμός έχοντας «πνίξει στα παγωμένα νερά του εγωιστικού υπολογισμού… κάθε ειδυλλιακή σχέση» (Μαρξ) δεν θα μπορούσε να αφήσει άθικτο ένα «ειδυλλιακό» κοινοτικό θεσμό όπως τα αρχικά Airbnb και να μην τον μετατρέψει σε μια ακόμη άσκηση «εγωιστικού υπολογισμού». Με σοβαρές αρνητικές κοινωνικά επιπτώσεις. Όπως πχ:

• Τη δημιουργία σοβαρών ελλείψεων στην στεγαστική αγορά με την συνάδουσα αύξηση στις τιμές αγοράς και ενοικίασης ακινήτων. Οι πληττόμενες ομάδες είναι κυρίως οι φοιτητές, τα νεαρά ζευγάρια και οι συνταξιουχοι.
• Τον λεγόμενο «Σιωπηλό Εκτοπισμό» -δηλαδή την μαζική εκδίωξη από το κέντρο και τις γραφικές συνοικίες της πόλης των παραδοσιακών της κατοίκων μετατρέποντας έτσι γειτονιές όπου όλοι ήξεραν όλους σε τουριστικά μαζικοποιημένους απρόσωπους χώρους. Πνιγμένες από Airbnb, φαγάδικα, μπαρ και δισκοθήκες οι παραδοσιακές συνοικίες και το κέντρο της πόλης χάνουν την «αστική τους μνήμη» (la memoria urbana) ενώ παράλληλα οι εκτοπισμένοι κάτοικοι αναγκάζονται να αναζητήσουν στέγη σε απόμακρες τοποθεσίες με τις οποίες δεν έχουν καμία οργανική σχέση,

Οι αναλυτές αναγνωρίζουν ότι τα περισσότερα μέτρα που εφαρμόζουν οι διάφορες κυβερνήσεις για να περιορίσουν τις αρνητικές επιπτώσεις του φαινομένου, αν δεν είναι ριζοσπαστικά, δεν πρόκειται να έχουν ουσιαστικά αποτελέσματα. Οι πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης τύπου Airbnb είναι τεράστιες επιχειρήσεις πλαισιωμένες από στρατιές δικηγόρων και συμβούλων επικοινωνίας έτοιμες να υπερασπίσουν με κάθε τρόπο τα συμφέροντα τους. Τα οποία δεν είναι ευκαταφρόνητα: Στο τρίτο τρίμηνο του έτους τα έσοδα της Airbnb αυξήθηκαν σε σχέση με το περασμένο έτος κατά 18% φτάνοντας τα 3,5 δισ. δολάρια!

Για πολλούς η λύση μόνη αποτελεσματική λύση είναι απλή και ριζική: Oι πλατφόρμες τύπου Airbnb θα πρέπει να επιστρέψουν στο αρχικό μοντέλο της «συνεργατικής οικονομίας» και να προσφέρουν μόνο δωμάτια σε διαμερίσματα όπου ζει ο ιδιοκτήτης. Oπως λέει η Μαρία Σίλβα Εμανουέλι, αντιπρόσωπος του Διεθνούς Συνασπισμού για τον Βιότοπο:

«Η Airbnb γεννήθηκε στα πλαίσια του μοντέλου της «συνεργατικής οικονομίας». Αυτό σήμαινε ότι παρείχες το έξτρα δωμάτιο στον ξένο που ερχόταν από άλλη πόλη, Αυτό το μοντέλο θα μείωνε αισθητά τις ελλείψεις στην αγορά στέγης και την αύξηση στις τιμές των κατοικιών που παρατηρούμε σήμερα όπου ενοικιάζονται σε βραχυχρόνια βάση ολόκληρα διαμερίσματα και κατοικίες»

Tα μέτρα που έλαβε η Νέα Υόρκη αποτελούν ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Και φαίνεται να αποδίδουν. Μετά την εξαγγελία των νέων μέτρων, από την μία μέρα στην άλλη, εξαφανίσθηκαν 10 χιλιάδες αγγελίες διαμερισμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης