Τι προβλέπει ο νόμος για την 6η ημέρα εργασίας

Μας έχει, ήδη, απασχολήσει, σε προηγούμενη αρθρογραφία μας, η εργασία κατά την έκτη ημέρα -καθ’ υπέρβαση του πενθημέρου. Δύο είναι οι περιπτώσεις που, συγκεκριμένα, μας απασχόλησαν: η έκτη ημέρα ως ημέρα υποχρεωτικής ανάπαυσης (συνήθως Σάββατο) και η περίπτωση της υποχρεωτικής αργίας (:Κυριακή).

Θα μας απασχολήσει, εδώ, η έκτη ημέρα απασχόλησης, καθ’ υπέρβαση του πενθημέρου, στη βάση, ιδίως, των μεταβολών του πρόσφατου εργασιακού νόμου.

Το προ των αλλαγών καθεστώς

Κατά τον προηγούμενο νόμο: «η εργασία, που παρέχεται την έκτη ημέρα της εβδομάδας, κατά παράβαση του συστήματος πενθήμερης εργασίας, ανεξάρτητα από τις προβλεπόμενες κυρώσεις, αμείβεται με το καταβαλλόμενο ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 30%».

Όμως, κατά πάγια νομολογία, επί συστήματος πενθήμερης εργασίας, η έκτη ημέρα συνιστά ημέρα υποχρεωτικής ανάπαυσης. Επομένως, εάν ο εργαζόμενος απασχοληθεί κατά την έκτη ημέρα, η εν λόγω εργασία ως αντίθετη σε απαγορευτική διάταξη νόμου, πάσχει από ακυρότητα και θεωρείται μη γενομένη.

Παράλληλα, στην περίπτωση που εφαρμόζεται σύστημα πενθήμερης εργασίας, η παρεχόμενη κατά την έκτη ημέρα εργασία -εντός του (συμφωνημένου) ημερήσιου ωραρίου- δεν λαμβάνεται υπόψη για την εκτίμηση της ύπαρξης σε εβδομαδιαία βάση υπερωριακής ή υπερεργασιακής απασχόλησης.

Οι ρυθμίσεις για την έκτη ημέρα

Ο πρόσφατος νόμος προέβη σε ρυθμίσεις ως προς την -κατ’ εξαίρεση- απασχόληση εργαζομένων την έκτη ημέρα -καθ’ υπέρβαση του πενθημέρου. Ωστόσο, οι εν λόγω ρυθμίσεις δεν αφορούν, γενικά, το σύνολο των επιχειρήσεων και εκμεταλλεύσεων. Αντίθετα, αφορούν τις επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις συνεχούς λειτουργίας (24/7). Επίσης τις επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις, που δεν είναι από τη φύση τους συνεχούς λειτουργίας, αλλά είναι δυνατόν να λειτουργούν, επί 24ωρο, πέντε ή έξι ημέρες την εβδομάδα.

Επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις συνεχούς λειτουργίας

Η πρώτη, κατά τα άνω, κατηγορία επιχειρήσεων για την, κατ’ εξαίρεση, απασχόληση κατά την έκτη ημέρα, είναι οι επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις συνεχούς λειτουργίας (εργοστάσια διαρκούς πυράς: «ως συνεχούς λειτουργίας εργοστάσια ή τμήματα εργοστασίων ή έργα θεωρούνται εκείνα εν οις η διάρκεια της ημερησίας πραγματικής εργασίας των εις αυτά εργαζομένων υπερβαίνει τας 10 ώρας»).

Οι (στη βάση πενθημέρου απασχολούμενοι) εργαζόμενοι στις εν λόγω επιχειρήσεις, είναι δυνατό να απασχοληθούν, υπό συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις, κατά την έκτη ημέρα της εβδομάδας.

Επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις που δεν είναι εκ φύσεως συνεχούς λειτουργίας

Η άλλη κατηγορία επιχειρήσεων ή εκμεταλλεύσεων στις οποίες ο νομοθέτης ρυθμίζει την απασχόληση κατά την έκτη ημέρα, είναι εκείνες που δεν είναι από τη φύση τους συνεχούς λειτουργίας αλλά είναι δυνατόν να λειτουργούν κατά τις ημέρες Δευτέρα έως και Σάββατο, επί 24 ώρες, με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών, και στις οποίες οι εργαζόμενοι απασχολούνται σε πενθήμερη εβδομαδιαία εργασία.

Για τη διασφάλιση, όμως, της θέσης των εργαζομένων, καθίσταται σαφές ότι η εν λόγω δυνατότητα απασχόλησης παρέχεται, αποκλειστικά, σε εξαιρετικές περιπτώσεις και εφόσον υφίσταται ιδιαίτερα αυξημένος φόρτος εργασίας με απρόβλεπτο, μάλιστα, χαρακτήρα.

Εξαιρέσεις

Από το πεδίο εφαρμογής των ανωτέρω, νέων, ρυθμίσεων εξαιρούνται ρητά οι απασχολούμενοι σε ξενοδοχειακές και επισιτιστικές επιχειρήσεις. Αντίστοιχη εξαίρεση προβλέπεται και στην περίπτωση της (παράνομης) εργασίας, που παρέχεται την έκτη ημέρα της εβδομάδας-κατά παράβαση του πενθημέρου, το οποίο αφορά, εν γένει, στην εργασία.

Εκκρεμότητα έδοσης ΥΑ

Για την εφαρμογή αμφότερων των προαναφερθεισών ρυθμίσεων αναμένεται η έκδοση απόφασης του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης.

Προβληματισμοί

Καταρχάς, ο πρώτος προβληματισμός αφορά στην αμοιβή που προβλέπουν οι νέες ρυθμίσεις: «στον εργαζόμενο καταβάλλεται το ημερομίσθιο... προσαυξημένο κατά 40%». Ο νομοθέτης δεν επέλεξε να χρησιμοποιήσει τις έννοιες του νόμιμου ή του καταβαλλόμενου ημερομισθίου. Προτιμητέα, ωστόσο, η επιλογή του καταβαλλομένου (και όχι του νομίμου) ως βάση υπολογισμού (και) της προσαύξησης.

Παράλληλα, η επιλογή του νομοθέτη να ρυθμίσει την -κατ' εξαίρεση απασχόληση- εργαζομένων την έκτη ημέρα καθ’ υπέρβαση του πενθημέρου στις επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις συνεχούς λειτουργίας, καθώς και στις επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις, που δεν είναι από τη φύση τους συνεχούς λειτουργίας, αλλά είναι δυνατόν να λειτουργούν αντίστοιχα, δημιουργεί το ακόλουθο παράδοξο:

Η προσθήκη των εν λόγω διατάξεων στην ισχύουσα νομοθεσία δεν φαίνεται να επιφέρει κατάργηση των προϋφιστάμενων, σχετικών, διατάξεων. Αντίθετα, η πρόβλεψη για την εργασία, η οποία παρέχεται την έκτη ημέρα της εβδομάδας κατά παράβαση του πενθημέρου παραμένει σε ισχύ. Τούτη, λοιπόν, φαίνεται να εξακολουθεί να ρυθμίζει την -παράνομη, ωστόσο- απασχόληση κατά την έκτη ημέρα για τις λοιπές επιχειρήσεις, που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των νέων ρυθμίσεων. Αντίστοιχα, και την αμοιβή αυτής.

Τούτο σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι της συντριπτικής πλειονότητας των εν λόγω, λοιπών, επιχειρήσεων εξακολουθούν να αμείβονται με το καταβαλλόμενο ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 30%.

Ο πρόσφατος εργασιακός νόμος αντιμετώπισε το θέμα της απασχόλησης κατά την έκτη ημέρα σε δύο πολύ συγκεκριμένες κατηγορίες επιχειρήσεων: (α) τις συνεχούς λειτουργίας και (β) εκείνες που δεν είναι από τη φύση τους συνεχούς λειτουργίας αλλά είναι δυνατόν να λειτουργούν, επί 24ωρο, πέντε ή έξι ημέρες την εβδομάδα.

Η συντριπτική πλειονότητα των επιχειρήσεων (:λοιπές) δεν καταλαμβάνεται, δυστυχώς, από τις νέες ρυθμίσεις. Η εργασία παραμένει (ημι)νόμιμη και, ταυτόχρονα(!), (ημι)παράνομη. Οι εργαζόμενοι αμείβονται με το καταβαλλόμενο ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 30%.

Κι οι επιχειρήσεις συνεχίζουν να αναρωτιούνται. Κι εμείς, τέλος, οι νομικοί τους παραστάτες συνεχίζουμε να προσπαθούμε τα ανεξήγητα να εξηγήσουμε...

* Ο Σταύρος Κουμεντάκης είναι Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm