Φ. Σαχινίδης: Η συζήτηση για την οικονομία που δεν έγινε προεκλογικά

Στην προεκλογική αντιπαράθεση του Μαΐου ήταν αισθητή η απουσία συζήτησης για την μελλοντική πορεία της οικονομίας στον απόηχο των εμπειριών από τις διαδοχικές κρίσεις.

Εν όψει των εκλογών του Ιουνίου, προς στιγμήν φάνηκε ότι θα συζητηθούν οι μεγάλες προκλήσεις που αναδεικνύουν για την ελληνική οικονομία οι παγκόσμιες γεωοικονομικές και γεωπολιτικές ανακατατάξεις. Δυστυχώς αυτές περιορίστηκαν σε κάποιες πτυχές των φορολογικών προτάσεων των κομμάτων της αντιπολίτευσης.

Η ΝΔ επεδίωξε να κερδίσει τη μάχη των εντυπώσεων. Να εμφανιστεί ως το μόνο κόμμα που μιλά για μειώσεις φόρων. Παρά το γεγονός ότι επέβαλε έναν από τους πιο άδικους για τα χαμηλά εισοδήματα, τον “φόρο πληθωρισμού”, ενισχύοντας τα φορολογικά έσοδα με πάνω από 3 δις.

Καμία συζήτηση για τη μείωση της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής την ώρα που τα δηλωθέντα εισοδήματα είναι μόλις 80 δισ. ευρώ περίπου αλλά η κατανάλωση στα 140 δισ. ευρώ χωρίς μείωση των καταθέσεων, όπως επεσήμανε πρόσφατα και ο Διοικητής της ΤτΕ. Στην πράξη η ΝΔ διατήρησε ένα φορολογικό σύστημα εχθρικό στην ανάπτυξη και στη φορολογική δικαιοσύνη.

Τρία κρίσιμα ζητήματα

Στο διάστημα μέχρι τις εκλογές θα ήταν χρήσιμο να συζητηθούν τρία κρίσιμα ζητήματα:

1. Η ελληνική οικονομία είναι πιο ανθεκτική;
2. Θα είναι πιο δυναμική σε βάθος χρόνου σε σχέση με τις απαισιόδοξες προβλέψεις πολλών διεθνών οργανισμών;
3. Θα είναι πιο συνεκτική, πιο συμπεριληπτική;

Ως προς το πρώτο ερώτημα, η εμπειρία μετά την υγειονομική και ενεργειακή κρίση έδειξε ότι η Ελλάδα, όταν είναι αντιμέτωπη με μια κοινή εξωτερική διαταραχή, εξακολουθεί να επηρεάζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό. Έχει, για παράδειγμα, μεγάλες απώλειες σε όρους χαμένου ΑΕΠ, θέσεων εργασίας, μείωσης αμοιβών και αγοραστικής δύναμης των εισοδημάτων λόγω πληθωρισμού.

Η ΝΔ υποστηρίζει ότι θα ενισχύσει την ανθεκτικότητα της οικονομίας με τα σχέδια του Ελλάδα 2.0. που κατέθεσε στην ΕΕ χωρίς ουσιαστική διαβούλευση. Πέρα από τις καθυστερήσεις στην εκτέλεση υπάρχουν πολλές ενστάσεις για το αν τα επενδυτικά σχέδια που προκρίθηκαν υπηρετούν μια δίκαιη ψηφιακή και ενεργειακή μετάβαση, αναγκαίες προϋποθέσεις για μια οικονομία ανθεκτική στις κρίσεις.

Η Ελλάδα έχει μια τρομακτική υστέρηση στις δεξιότητες του εργατικού δυναμικού όπως προκύπτει από τον Ευρωπαϊκό Δείκτη Δεξιοτήτων (ESI). Η επίδοση με βάση το δείκτη αυτό φέρνει την Ελλάδα στην 29η θέση ανάμεσα σε 31 χώρες, πάνω μόνο από την Ιταλία και την Ισπανία.

Υπάρχουν πολλές επιφυλάξεις και για τα σχέδια που αφορούν την προετοιμασία της χώρας ως προς την αναβάθμιση των δεξιοτήτων των εργαζομένων. Ειδικά αν λάβουμε υπόψη την εμπειρία από τα προηγούμενα προγράμματα κατάρτισης.

Επιπρόσθετα, οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα σπάνια παρέχουν ενδοεπιχειρησιακή κατάρτιση, ιδιαίτερα οι μικρές και οι πολύ μικρές. Αυτό δυσκολεύει πολύ την κινητικότητα των εργαζομένων και τη δυνατότητα τους να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις ενός νέου ψηφιακού περιβάλλοντος.

Και σε μια εποχή που παγκοσμίως είναι πλέον συνεχής η συζήτηση για τις κοσμογονικές αλλαγές που θα φέρει στην απασχόληση η τεχνητή νοημοσύνη, ας επαναλάβουμε το προφανές: Η ψηφιακή μετάβαση προϋποθέτει ψηφιακές δεξιότητες. Και για να είναι συμπεριληπτική, η μετάβαση αυτή πρέπει να αφορά ένα πολύ μεγάλο αριθμό εργαζομένων.

Ανάλογοι προβληματισμοί ισχύουν για την αποτελεσματικότητα των πρωτοβουλιών για την πράσινη μετάβαση. Η ετήσια έκθεση του ΟΟΣΑ για το 2022 ασκεί κριτική στην κυβερνητική πολιτική στον τομέα της ενέργειας. Επισημαίνει την υψηλή εξάρτηση της ηλεκτροπαραγωγής από το φυσικό αέριο καθώς και ζητήματα ανταγωνισμού.

Η χώρα έχει μείνει πίσω στις ΑΠΕ. Χρειαζόμαστε ισχυρά και επαρκή δίκτυα, αποθήκευση και ηλεκτρική διασυνδεσιμότητα με άλλες χώρες. Το ελληνικό δίκτυο είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό κορεσμένο για να υποδεχτεί τον όγκο των ΑΠΕ που απαιτεί η ενεργειακή μετάβαση. Υπάρχει απουσία αποθήκευσης και χαμηλή ηλεκτρική διασυνδεσιμότητα της χώρας μας σε σχέση με άλλες χώρες.

Σε ό,τι αφορά την ενίσχυση μεσοπρόθεσμα της δυναμικότητας, ένα κρίσιμο ζήτημα είναι οι μεταρρυθμίσεις και οι πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της εξωστρέφειας της ελληνικής οικονομίας και την αναδιάρθρωση του παραγωγικού προτύπου.

Το επενδυτικό κενό συνεχίστηκε και το 2022. Πέρα από την ανάγκη να αυξηθούν οι επενδύσεις για να καλυφθεί το κενό των 100 δισ που προκλήθηκε από τη χρόνια αποεπένδυση, είναι κρίσιμο αυτές να αφορούν μηχανολογικό εξοπλισμό που ενισχύει την παραγωγικότητα της οικονομίας. Το μεγαλύτερο μέρος των επενδύσεων αφορά τον τουρισμό και τα ακίνητα. Μικρότερο κατευθύνεται προς τον μηχανολογικό εξοπλισμό. Το ποσοστό συμμετοχής στην αγορά εργασίας είναι από τα χαμηλότερα στην ΕΕ γεγονός που επιβεβαιώνει ότι οι όποιες πολιτικές ενίσχυσης υπήρξαν αναποτελεσματικές.

Η ΝΔ τονίζει συνεχώς την μεγάλη αύξηση στις εξαγωγές αγαθών παραβλέποντας την αντίστοιχη μεγαλύτερη αύξηση των εισαγωγών. Το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών το 2022 ήταν 9,7% του ΑΕΠ, το τρίτο μεγαλύτερο στην μεταπολεμική περίοδο και θα παραμείνει υψηλό και τη διετία 2023-2024.

Στην Ευρώπη ξεκίνησε η συζήτηση για τη στρατηγική αυτονομία ως απάντηση στη βιομηχανική πολιτική που εξήγγειλαν οι ΗΠΑ και αλλά και για να περιορίσει την υπερβολική εξάρτηση από την Κίνα στην παραγωγή κρίσιμων τεχνολογικά προϊόντων. Η ΝΔ δεν έχει παρουσιάσει τα σχέδια της για μια νέα βιομηχανική πολιτική.

Σε ό,τι αφορά τη στόχευση για μια συνεκτική οικονομία, η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει μια από τις χειρότερες θέσεις στους περισσότερους κοινωνικούς δείκτες. Η ΝΔ με το αφήγημα της για την οικονομία δείχνει ότι παραμένει προσηλωμένη στη λογική των οικονομικών της διάχυσης (trickle-down economics). Αρκεί να έχουμε ανάπτυξη - λέει το αφήγημα της ΝΔ - και με μαγικό τρόπο τα οφέλη της ανάπτυξης, χωρίς αναδιανεμητικές παρεμβάσεις θα διαχυθούν σε όλους του πολίτες σε όλες τις γωνιές της χώρας.

Το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής με την προγραμματική του πρόταση στέλνει ένα ξεκάθαρο μήνυμα σε όλους τους Έλληνες για τις οικονομικές και κοινωνικές του προτεραιότητες. Για ένα κράτος με ανεξάρτητους θεσμούς.

Ένα δίκαιο φορολογικό σύστημα φιλικό στην ανάπτυξη και στον κόσμο της εργασίας. Για κίνητρα που θα προσελκύουν παραγωγικές επενδύσεις σε κρίσιμους και εξωστρεφείς τομείς της οικονομίας, που θα δημιουργούν βιώσιμες και καλά αμοιβόμενες θέσεις εργασίας. Για δράσεις που εξασφαλίζουν μια δίκαιη πράσινη και ψηφιακή μετάβαση.

Ζητά την ψήφο των πολιτών για να έχει η χώρα μια ισχυρή και ουσιαστική αντιπολίτευση με ένα πρόγραμμα με σύγχρονες προοδευτικές προτάσεις ώστε να ασκείται αποτελεσματικός έλεγχος στην κυβέρνηση.

* Πρώην υπουργός Οικονομικών.