Το μεγάλο προσπέρασμα των ΗΠΑ από την Κίνα

Η μυωπική αντίληψή μας για τον κόσμο και η άγνοια της οικονομικής ιστορικής πραγματικότητας μας έχουν οδηγήσει στο λανθασμένο νοητικό στερεότυπο ότι οι ΗΠΑ ήταν πάντοτε η οικονομική υπερδύναμη του πλανήτη!

Είναι όμως έτσι τα πράγματα;

Οι ΗΠΑ ξεκίνησαν την οικονομική τους κυριαρχία μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, διαδεχόμενες την οικονομική υπερδύναμη του 19ου αιώνα, τη Μεγάλη Βρετανία. Μετά το τέλος του Β' Παγκόσμιου Πολέμου, οι ΗΠΑ μαζί με την τότε Σοβιετική Ένωση ήταν οι δύο μεγάλες υπερδυνάμεις του πλανήτη με σαφέστατη υπεροχή της πρώτης. Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης τον Δεκέμβριο του 1991 κατέστησε τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής την απόλυτη οικονομική δύναμη.

Όμως μία σειρά από αλαζονικές στρατηγικές όπως οι πόλεμοι στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, οι επιπτώσεις της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008 σε συνδυασμό με τις λανθασμένες πολιτικές της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed), καθώς επίσης και οι εκπληκτικές επιδόσεις της Κίνας και της Ινδίας, άλλαξαν σιγά σιγά το παγκόσμιο οικονομικό σκηνικό.

Να σημειωθεί ότι για περισσότερο από δεκαοκτώ συνεχόμενους αιώνες, οι πλουσιότερες χώρες στον κόσμο ήταν η Ινδία και η Κίνα. Μάλιστα, οι δύο χώρες μαζί συμμετείχαν για πολλούς αιώνες στη διαμόρφωση του παγκόσμιου ΑΕΠ σε ποσοστό 50%-70% [(The World Economy: Historical Statistics, 2006, OECD); Angus Maddison (1926 - 2010)]!

Η Κίνα βρίσκεται στην κορυφή της παγκόσμιας οικονομίας από το 2014, εκτοπίζοντας τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής από την πρώτη θέση. Σε όρους ονομαστικών δολαρίων -σύγκριση η οποία δεν είναι επιστημονικά ορθή-, η Κίνα αναμένεται να ξεπεράσει τις ΗΠΑ το 2030.

Δυστυχώς, το χαμηλό επίπεδο των ειδησεογραφικών δελτίων που παρουσιάζονται στους τηλεοπτικούς σταθμούς οδηγεί στην ανάδειξη ήσσονος σημασίας εγχώριων ειδήσεων ή σχεδόν αποκλειστικά από τη Δύση, η οποία σημειωτέον εδώ και δύο δεκαετίες βρίσκεται σε κατάσταση υπερχρέωσης, έντονης χρηματοπιστωτικής αστάθειας και σημαντικής οικονομικής συρρίκνωσης, συγκρινόμενη με τις χώρες της Ανατολής.

Αυτό δεν ακυρώνει σε καμία περίπτωση τη λειτουργία του υγιούς καπιταλιστικού συστήματος, απλά αναδεικνύει την αναγκαιότητα των αλλαγών που πρέπει να γίνουν σε αυτό... Και φυσικά, να μαθαίνουμε από τα λάθη μας…

Στο εξαιρετικού ενδιαφέροντος παρακάτω διάγραμμα, το οποίο επιμελήθηκε το Ινστιτούτο Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού, φαίνεται καθαρά η φθίνουσα πορεία του ΑΕΠ των ΗΠΑ και των χωρών της Ε.Ε., σε αντίθεση με την εντυπωσιακή πορεία της Κίνας.

Πιο συγκεκριμένα, το ποσοστό της Κίνας στο παγκόσμιο προϊόν σε τιμές δολαρίου προσαρμοσμένες στην αγοραστική δύναμη των οικονομιών (PPP), από 3,8% που ήταν το 1990 εκτοξεύτηκε το 2020 στο 18,3%, ενώ των ΗΠΑ, για την αντίστοιχη περίοδο, μειώθηκε από το 20,3% στο 15,8%.

Χειρότερη επίδοση εμφανίζει η πορεία των οικονομιών των χωρών της Ε.Ε., οι οποίες συρρικνώθηκαν από το 18,05% του παγκόσμιου ΑΕΠ στο 12,1%.

Φυσικά οι ΗΠΑ κυριαρχούν σχεδόν απόλυτα στον Χρηματοπιστωτικό Τομέα, ο οποίος όμως προκαλεί συχνές χρηματοπιστωτικές κρίσεις, μεγάλες κοινωνικές ανισότητες και πολλούς δυσαρεστημένους επενδυτές.
Όλες οι επιστημονικές μελέτες που αναφέρονται στη μελλοντική πορεία των μεγάλων οικονομιών του πλανήτη συγκλίνουν στην άποψη ότι το μέλλον ανήκει στις χώρες της Ανατολής.

Οι εκτιμήσεις για το 2030 είναι ότι η Κίνα θα πλησιάσει το 28% του παγκόσμιου ΑΕΠ και ότι η Ινδονησία θα βρίσκεται στην 4η θέση στη σχετική παγκόσμια κατάταξη!

Ο πόλεμος στην Ουκρανία δυστυχώς θα διχάσει τον κόσμο και η νέα πραγματικότητα θα είναι έντονα πολωτική σε όλα τα επίπεδα. Μακάρι να διαψευσθούμε και μάλιστα γρήγορα…

* Καθηγητής Χρηματοοικονομικής Πανεπιστημίου του Πειραιά, Πρόεδρος και Ιδρυτής του Ινστιτούτου Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού