Μαθήματα επιβίωσης από το σερί 12 χρόνων σε κρίση

Το είπε και Έλληνας υπουργός: Η κατάσταση θυμίζει τις "πατητές". Εκείνο το επικίνδυνο παιχνίδι στη θάλασσα "...την ώρα που σου έχουν βάλει το κεφάλι μέσα και πας να βγεις, και έχεις μισοπάρει ανάσα, στο ξαναβάζει μέσα...".

Αυτή την κατάσταση βιώνει εδώ και μια 12ετία η ελληνική οικονομία. Συνεχείς και επαναλαμβανόμενες Κρίσεις. Δέκα χρόνια Μνημόνια, αμέσως μετά δύο χρόνια Πανδημία, και, τέλος, Πόλεμος στην Ουκρανία με Eνεργειακή και Eπισιτιστική Κρίση, Πληθωρισμό και απειλούμενη Ύφεση.

Μόνον που τα τελευταία γεγονότα δεν αφορούν αποκλειστικά τη χώρα μας, αλλά ουσιαστικά όλες τις Οικονομίες του πλανήτη που εισάγουν Ενέργεια και Τρόφιμα - Ευρώπη, Ιαπωνία και Aναπτυσσόμενες Xώρες στην Αφρική και την Ασία. Μόνες χώρες, που, προς το παρόν, δεν φαίνεται να απειλούνται στον ίδιο βαθμό από την επερχόμενη λαίλαπα, οι Η.Π.Α. και ο Καναδάς, που είναι επαρκείς σε Ενέργεια και Δημητριακά.

Επιπλέον, όλες οι Οικονομίες (λόγω της Παγκοσμιοποίησης) και σε όλους τους επί μέρους Κλάδους φαίνεται να πλήττονται και από τις Οικονομικές Κυρώσεις κατά της Ρωσίας: Τρόφιμα, Διεθνές Εμπόριο, Βιομηχανία, Εφοδιαστικές Αλυσίδες, Τουρισμός, Αερομεταφορές, Χρηματαγορές - πλην, ίσως των Πολεμικών Βιομηχανιών.

Σύμφωνα με το ΔΝΤ, μακροπρόθεσμα ο πόλεμος στην Ουκρανία, ανεξάρτητα από την έκβασή του, αναμένεται να αλλάξει ριζικά την παγκόσμια Οικονομική και Γεωπολιτική τάξη πραγμάτων, ενώ οι κραδασμοί του θα είναι αισθητοί για τα επόμενα 2 - 3 χρόνια. Η απειλή του λεγόμενου "στασιμοπληθωρισμού" (συνδυασμός υψηλού Πληθωρισμού και χαμηλής Ανάπτυξης) είναι εδώ. Νοικοκυριά, Επιχειρήσεις, Τράπεζες και Κυβερνήσεις σε όλες τις χώρες του κόσμου αναγκάζονται να αναθεωρήσουν το σχεδιασμό και τους προϋπολογισμούς τους και να πλεύσουν σε αχαρτογράφητα, εν πολλοίς, νερά. Ας δούμε, όμως, ρεαλιστικά, χωρίς ωραιοποιήσεις, αλλά και χωρίς πανικό και δραματοποιήσεις, πως διαμορφώνεται το τοπίο για τη χώρα μας.

Με δεδομένο ότι τέτοιες γενικευμένες Παγκόσμιες Κρίσεις χτυπούν πιο επώδυνα τις αδύναμες Οικονομίες, η Ελλάδα, έχοντας άμεση έκθεση στην Ενέργεια, τον Τουρισμό, το Εμπόριο και με ένα πολύ επιβαρυμένο -από την Πανδημία- και δυσθεώρητο Δημόσιο Χρέος, θα αισθανθεί πολύ πιο αυξημένη την πίεση. Σύμφωνα με την Oxford Economics, η εκτίμηση Ανάπτυξης στη χώρα μας φέτος υποβαθμίζεται από 3,3% σε 3%, ενώ το Κόστος Δανεισμού (10ετή Ομόλογα) θα ανεβεί από 2,7% φέτος, στο 3,1% το 2023 και στο 3,5% το 2024. Ο Πληθωρισμός θα κινηθεί ετησίως στο 4,6% (από αρχικές προβλέψεις για 2,8%) και θα αρχίσει να επιβραδύνεται σταδιακά από το τέλος του 2022. Οι Επενδύσεις που είχαν αυξηθεί κατά 19% το 2021, θα κινηθούν το 2022 στο 10%, έναντι προβλέψεων για 12% μόλις τον περασμένο μήνα - ίσως το μόνο μέγεθος που αντέχει ακόμη.

Όλοι αυτοί οι υπολογισμοί, βέβαια, μπορεί να αναθεωρηθούν επί τα χείρω, εάν ο πόλεμος επεκταθεί χρονικά. Οι προβλέψεις και οι εκτιμήσεις, λοιπόν, δεν είναι καλές.

Ωστόσο, σε αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται πάνω απ’ όλα ψυχραιμία. Και, κυρίως εκτίμηση, όχι μόνον των αρνητικών αλλά και των θετικών δεδομένων. Ποια είναι αυτά; Τα Κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης που θα δαπανηθούν στη χώρα μας την περίοδο 2021-2026, ύψους περίπου 31 δισ. ευρώ, αναμένεται να στηρίξουν τις Επενδύσεις και την Απασχόληση. Επιπλέον, η πιθανή έκδοση Ευρωομολόγου πολλών δισεκατομμυρίων καλείται να καλύψει ένα μέρος, των αναγκών σε Ενέργεια όλων των χωρών της Ευρωζώνης.

Τέλος, η επιδότηση από την Πολιτεία μέρους του Ενεργειακού Κόστους Νοικοκυριών και Επιχειρήσεων ήδη παρεμβαίνει για να μειώσει τη σφοδρότητα του κύματος της Κρίσης. Συμπερασματικά, και σύμφωνα πάντα με τις προβλέψεις, ο Πληθωρισμός της Ενέργειας και των Τροφίμων, η επιβράδυνση της Παραγωγής και του Εμπορίου, η μείωση της Μέσης Δαπάνης των Νοικοκυριών και το Κόστος Δανεισμού είναι οι κύριοι κίνδυνοι για την ελληνική Οικονομία, χωρίς, όμως, να απειλείται δραματικά ο ρυθμός των νέων Επενδύσεων.

Άλλωστε, τα τελευταία χρόνια έχουμε μάθει στα δύσκολα. Τώρα καλούμαστε, για άλλη μια φορά, να σφίξουμε τα δόντια. Να αντέξουμε. Ας ελπίσουμε να είναι η τελευταία.

Ο κ. Γιάννης Βοτσαρίδης είναι πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εισηγμένης ασφαλιστικής εταιρείας Interlife