Η συμμαχία των BRICS κόντρα στις δυτικές κυρώσεις

Μπορεί η Ρωσία να έχει αποκλεισθεί από τα «μεγάλα σαλόνια» της διεθνούς οικονομίας, όμως, διατηρεί την παρουσία της μεταξύ των αναδυόμενων αγορών του κόσμου.

Είναι χαρακτηριστική η υποστήριξη της ομάδας των χωρών του BRICS στην οποία συμμετέχει και η Ρωσία. Οι άλλες χώρες που ανήκουν σε αυτό το μπλοκ είναι η Κίνα, η Νότια Αφρική, η Ινδία, το Ιράν και η Βραζιλία. Από κοινού αντιπροσωπεύουν το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού και το 25% του παγκόσμιου ΑΕΠ.

Στα τέλη του προηγούμενου μήνα, εκπρόσωποι των χωρών αυτών συναντήθηκαν στη Μόσχα με τον Λαβρόφ σαν να μην υπήρχε η ουκρανική κρίση. Οπως ανέφερε το ανακοινωθέν, «αντάλλαξαν ενθουσιωδώς απόψεις για την ανάπτυξη και ενίσχυση της στρατηγικής συμμετοχής τους στην ομάδα».

Αυτές οι χώρες, παρόλο που δεν υποστηρίζουν την παράνομη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, δεν συμμετέχουν στις κυρώσεις εναντίον της. Επιπλέον ορισμένες απ’ αυτές (όπως η Κίνα, η Ινδία, η Νότια Αφρική κ.λπ.) απέφυγαν να ψηφίσουν υπέρ της καταδίκης της ρωσικής εισβολής στα Ηνωμένα Εθνη.

«Η άποψη ότι ο Πούτιν βρίσκεται απομονωμένος ίσως να δείχνει μια δυτική προκατάληψη, μια προκατάληψη που βασίζεται στον ορισμό του «κόσμου» ως προνομιούχων χώρων, ένα σχήμα που περιλαμβάνει ΗΠΑ, Ευρώπη, Καναδά, Αυστραλία και Ιαπωνία» γράφουν στην Washington Post οι Anthony Faiola και Lesley Wroughton.

Ο λόγος για τον οποίο οι ηγέτες των αναδυόμενων οικονομιών, όπως των χωρών του BRICS, φαίνεται να δείχνουν κάποια κατανόηση για την πολιτική της Ρωσίας οφείλεται κυρίως στο ότι έχουν παραδοσιακά έντονες αντιρρήσεις στον τρόπο που λειτουργεί το παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα, το οποίο σύμφωνα με την άποψή τους κατευθύνεται από τις δυτικές και/ή πλούσιες χώρες.

Ομως σήμερα έχει προκύψει ένας νέος λόγος που εξηγεί τον προβληματισμό τους: Οι οικονομικές κυρώσεις που έχουν εξαγγείλει οι δυτικές χώρες. Οι ηγέτες των χωρών αυτών βλέπουν σήμερα με ανησυχία πως οι δυτικές πολιτικές ελίτ επιβάλλουν μέτρα όπως παγώματα λογαριασμών, κατάσχεση περιουσιών, ιδιοποίηση συναλλαγματικών αποθεμάτων -μέτρα που μπορεί να πλήξουν και τις χώρες τους αύριο, αν συμπεριφερθούν με έναν τρόπο μη αποδεκτό από τη Δύση.

«Ενώ οι ενθουσιώδεις Δυτικοί παρεμβατιστές χαιρετίζουν την επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία, η ολοένα αυξανόμενη βούληση των δυτικών δυνάμεων να μετατρέπουν σε όπλο το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα προκαλεί τρόμο τους ηγέτες πολλών χωρών που πιστεύουν ότι η Δύση ήδη έχει τεράστια δύναμη», έγραψε στη Wall Street Journal ο πανεπιστημιακός Walter Russel Mead.

Είναι εύκολο να κατανοήσει κανείς πως ολόκληρες χώρες ή επιχειρήσεις τρέμουν ότι αύριο μπορούν να μπουν στον στόχο των Δυτικών. Αλλωστε αυτή τη στιγμή οι ΗΠΑ δεν επιβάλλουν μόνο οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσία, αλλά και σε μια σειρά άλλων χωρών όπως στη Βενεζουέλα, τη Νικαράγουα, την Κούβα, το Αφγανιστάν, το Ιράν, τη Βόρεια Κορέα κ.λπ. Ενας Κινέζος επενδυτής που σκεπτόταν π.χ. να επενδύσει στην Ευρώπη ή στις ΗΠΑ πριν από την κρίση, σήμερα θα το σκεφθεί πολύ καλά, γνωρίζοντας ότι πιθανότατα θα είναι ο επόμενος στόχος.

Είναι ενδιαφέρον ότι η επιλογή να κρατηθούν οι αναδεικνυόμενες οικονομίες έξω από το κλίμα των κυρώσεων και να διατηρήσουν την ουδετερότητά τους φέρνει πλησιέστερα παραδοσιακούς πολιτικούς εχθρούς: Οπως στη Βραζιλία τον Μπολσονάρο και τον Λούλα.

Ο Μπολσονάρο υποστήριξε την αναγνώριση από το Κρεμλίνο των «δημοκρατιών» του Ντονμπάς και υπεραμύνθηκε της συνέχισης εισαγωγής λιπασμάτων από τη Ρωσία. Από την πλευρά του, ο Λούλα δεν πήγε τόσο μακριά, όμως, υπεραμύνθηκε την ουδετερότητα της Βραζιλίας λέγοντας: «Οι μεγάλες δυνάμεις πρέπει να καταλάβουν ότι δεν θέλουμε να είμαστε ο εχθρός κανενός. Δεν μας ενδιαφέρει ένας νέος Ψυχρός Πόλεμος».

Αλλά πάνω απ’ όλα ο φόβος των αναδεικνυόμενων χωρών είναι ότι το κλίμα της χρησιμοποίησης των οικονομικών κυρώσεων ως όπλου θα οδηγήσει σε μείωση των εμπορικών ανταλλαγών στον κόσμο, καθώς κάθε χώρα θα εγείρει τείχη προστατευτισμού προκειμένου να μειώσει την εξάρτησή της από άλλες χώρες. Και αυτό θα οδηγήσει σε αύξηση της παγκόσμιας φτώχειας και φυσικά των συγκρούσεων.

Οπως γράφει ο οικονομολόγος Adam Posen: «Λιγότερη οικονομική αλληλεξάρτηση σημαίνει για τον κόσμο χαμηλότερη ανάπτυξη και λιγότερες καινοτομίες. Οι τοπικές επιχειρήσεις και βιομηχανίες θα αποκτήσουν μεγαλύτερη δύναμη να ζητούν ειδική προστασία. Στο σύνολο, οι πραγματικές αποδόσεις στις επενδύσεις που κάνουν τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις θα μειωθούν».