Η ουκρανική κρίση, οι ζώνες επιρροής και που μοιάζουν Ρωσία-ΗΠΑ

Σύμφωνα με πολλούς Δυτικούς αναλυτές η ρήξη του ΝΑΤΟ με την Ρωσία οφείλεται σε μια εντελώς διαφορετική κοσμοθεωρητική αντίληψη των στρατηγικών συμμαχιών που μπορεί να επιλέξει μια χώρα.

1. Η πρώτη, την οποία σύμφωνα με τους Δυτικούς αναλυτές ενστερνίζεται η Ρωσία, βλέπει τον κόσμο χωρισμένο σε ζώνες επιρροής των Μεγάλων Δυνάμεων εντός των οποίων η ηγεμονεύουσα δύναμη ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα.
2. Σύμφωνα με την δεύτερη αντίληψη την οποία υποτίθεται ακολουθούν οι χώρες του ΝΑΤΟ, δεν υπάρχουν ζώνες επιρροής και κάθε κράτος μπορεί να ακολουθήσει την πορεία που επιθυμεί επιλέγοντας συμμάχους και περιοριζόμενο μόνο από τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου.

Η κρίση, λοιπόν, σήμερα στην Ουκρανία οφείλεται, σύμφωνα με τους ίδιους αναλυτές, στο γεγονός ότι η Ρωσία παραμένει εγκλωβισμένη στην αναχρονιστική αντίληψη περί ζωνών επιρροής, θεωρώντας έτσι ότι η Ουκρανία ανήκει λόγω γεωγραφίας και ιστορίας στην δική της ζώνη επιρροής. Για αυτό αρνείται στην Ουκρανία το δικαίωμα να συμμετάσχει στη στρατιωτική συμμαχία του ΝΑΤΟ και να αναπτύξει οπλικά συστήματα που στο μέλλον μπορούν να την πλήξουν.

Ομως πόσο ισχύει ότι οι χώρες του ΝΑΤΟ -σε αντίθεση με την Ρωσία- αναγνωρίζουν το δικαίωμα σε μια χώρα να επιλέγει ελεύθερα την στρατιωτική συμμαχία εντός της οποίας επιθυμεί να δραστηριοποιηθεί;

Μάλλον ελάχιστα. Πάρτε, για παράδειγμα, τις ΗΠΑ του Τζο  Μπάιντεν όπου σε αυτό το θέμα κυριολεκτικά πρυτανεύουν δυο μέτρα και δύο σταθμά. Ενώ στην περίπτωση των χωρών που βρίσκονται κοντά ή συνορεύουν με την Ρωσία οι ΗΠΑ υποστηρίζουν με θέρμη την ελευθερία τους να κάνουν τις στρατηγικές επιλογές που επιθυμούν, επιδεικνύουν εν τούτοις εντελώς διαφορετική συμπεριφορά όσον αφορά την ελευθερία της επιλογής των χωρών που βρίσκονται στο δικό τους γεωγραφικό ημισφαίριο. Εκεί συμπεριφέρονται με ένα τρόπο που διαφέρει ελάχιστα από την φιλοσοφία των ζωνών επιρροής που ακολουθεί η Ρωσία του Βλάντιμιρ Πούτιν.

Τον περασμένο μήνα ο υφυπουργός της Ρωσίας Sergei Ryabkov σε συζήτηση σχετικά με τυχόν μέτρα αντιπερισπασμού που μπορεί να λάβει η χώρα του στην Λατινική Αμερική, αρνήθηκε «να επιβεβαιώσει η να διαψεύσει» αν η χώρα του προτίθεται να αναπτύξει περαιτέρω στρατιωτικό υλικό (άνδρες, οπλικά συστήματα κ.λπ.) σε φίλες χώρες όπως η Νικαράγουα, η Κούβα και η Βενεζουέλα σε περίπτωση που ενταθεί η κρίση με την Ουκρανία.

Απαντώντας ο Σύμβουλος Ασφαλείας των ΗΠΑ Jake Sullivan αμέσως απέρριψε το σχόλιο του Rybakov ως «ανοησία». Και προσέθεσε: «Αν η Ρωσία σκεφτεί να κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση θα αντιδράσουμε αποφασιστικά».

H απάντηση αυτή του Συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ δεν διαφέρει ουσιαστικά από την φιλοσοφία του ηγέτη της Ρωσίας στα θέματα στρατηγικών συμμαχιών. Υπάρχουν σφαίρες επιρροής των Μεγάλων Δυνάμεων και οι χώρες που τυχαίνει να βρίσκονται εντός αυτών έχουν μειωμένες επιλογές όσον αφορά τις στρατηγικές τους προτιμήσεις.

Για την Ρωσία η Ουκρανία βρίσκεται στην ζώνη επιρροής της. Για τις ΗΠΑ το ίδιο ισχύει με χώρες όπως η Νικαράγουα, η Κούβα και η Βενεζουέλα. Τόσο στην πρώτη, όσο και στην δεύτερη περίπτωση μια τυχόν στρατηγική επιλογή που δεν εναρμονίζεται με τις επιθυμίες της ηγεμονεύουσας στην περιοχή δύναμης θα αντιμετωπισθεί, με τα λόγια του Sullivan «με αποφασιστικότητα»

Η απόσταση μεταξύ της Ουάσιγκτον και της Μόσχας σε θέματα που αφορούν την στρατηγική σε θέματα εθνικής ασφαλείας ίσως τελικά δεν είναι τόσο μεγάλη, όπως θα ανέμενε κανείς ακούγοντας τις αφοριστικές δηλώσεις των αξιωματούχων των δύο χωρών.