Οι νικητές του brain gain και η Ελλάδα

Η William Russell δημοσίευσε τον παγκόσμιο δείκτη ομογενών (World Expat Index) κατατάσσοντας τις χώρες μέλη του ΟΟΣΑ ως προς την ελκυστικότητα τους για να επιλεγούν ως χώρα κατοικίας και εργασίας από έναν αλλοδαπό.

Πράγματι πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση της εικόνας που έχει μια χώρα στο παγκόσμιο χωριό. Κατά τη γνώμη μου, όπως σε κάθε έρευνα γνώμης, δεν πρόκειται για την αντικειμενική πραγματικότητα (σπανίως τη βλέπουμε άλλωστε) αλλά για την αντίληψη που έχουν οι ερωτώμενοι για διάφορες παραμέτρους-ερωτήματα που τίθενται.

Με αυτή την παρατήρηση στο μυαλό μας και σύμφωνα με τους κανόνες της επιστήμης του Marketing, θα κάνουμε μερικές παρατηρήσεις στα αποτελέσματα, ώστε η χώρα μας να βρεθεί υψηλότερα, στις προτιμήσεις τους, στο μέλλον.

Οι πελάτες

Καθώς ο κόσμος γίνεται ολοένα και πιο συνδεδεμένος και εύκολη η μετάβαση από τη μία χώρα στην άλλη, όλοι γοητευόμαστε περισσότερο με την ιδέα της μετανάστευσης, της μετακίνησης στο εξωτερικό. Άλλωστε, από την αυγή του πολιτισμού, η ανθρωπότητα αγωνίστηκε να επεκταθεί, να εξερευνήσει τον ορίζοντα και να εγκατασταθεί σε νέους τόπους. Το ανθρώπινο είδος είναι νομαδικό και αυτό το πνεύμα είναι ακόμα ζωντανό σήμερα καθώς χιλιάδες άνθρωποι προσπαθούν να μετακομίσουν σε μια νέα χώρα κάθε χρόνο.

Στο σύγχρονο ανταγωνισμό της πρόσκτησης ευφυίας (brain gain όπως το λέμε), μια χώρα πρέπει να ανταποκρίνεται στις ανάγκες που θέλουν να καλύψουν οι άνθρωποι αυτοί. Είναι οι «πελάτες» και έχει σημασία πως βλέπουν το «προϊόν» οι ίδιοι, όχι πως «αντικειμενικά» είναι ή κάποιοι άλλοι θεωρούν ότι είναι.

Ευτυχία

Ο Αριστοτέλης έδινε ιδιαίτερη βαρύτητα στην ευδαιμονία αφού σε τελική ανάλυση κανείς δεν θέλει να είναι δυστυχής. Οι δραστηριότητες όμως που διαμορφώνουν την ευδαιμoνία απαιτούν ανθρώπινη νόηση που έχει ωριμάσει μέσα από την πρακτική. Με λίγα λόγια η ευδαιμονία είναι αποτέλεσμα προσπάθειας και όχι τύχης. Δεν κατοικεί σε ένα τόπο, ούτε φύεται αυτόνομα.

Μελετώντας τις χώρες που κατατάσσονται πρώτες στον πίνακα, είναι απολύτως ξεκάθαρο ότι ακολουθούν την παρότρυνση του Αριστοτέλη. Οι περισσότερες δε λούζονται από τον ήλιο 300 ημέρες το χρόνο, δεν έχουν σπουδαίες παραλίες και έξαλλη νυχτερινή ζωή. Οι κοινωνίες όμως έχουν ξεκάθαρο όραμα, κατακτήσει συλλογική ωριμότητα, καλλιεργούν την παιδεία (με την αρχαιοελληνική έννοια), είναι ανεκτικές και δεν είναι απαραίτητα οι πιο πλούσιες.

Υγεία

Μια κινέζικη παροιμία λέει: «Η υγεία είναι η μονάδα, όλα τα άλλα είναι μηδενικά που προσδίδουν αξία στη μονάδα». Στη χώρα μας, όταν λέμε υγεία, συνειρμικά σκεφτόμαστε το σύστημα υγείας, τους γιατρούς, τα φάρμακα, τον πόνο, τελευταία την πανδημία κλπ. Κάποιοι μπορεί να παραπονεθούμε για το κόστος των εισφορών μας στον ΕΦΚΑ και κάποιοι άλλοι να αισθάνονται ασφαλέστεροι λόγω καλύψεων – πρόληψης και από ιδιωτική ασφάλιση. Όμως η υγεία είναι μια προσωπική υπόθεση και μια καθημερινή κατάκτηση που ξεκινά από εμάς τους ίδιους και επιστρέφει σε εμάς τους ίδιους.

Κατά γενική παραδοχή τρεις είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία μας: η Διατροφή, η Νοοτροπία και ο Τρόπος ζωής μας. Έτσι λοιπόν με ένα σύστημα υγείας που αποδεδειγμένα ανταπεξέρχεται ακόμα και στα πολύ δύσκολα, λαμβάνοντας υπόψη τους παραπάνω παράγοντες δεν εντυπωσιάζομαι που σε αυτό το δείκτη η χώρα μας βρίσκεται στην έκτη θέση!

Απασχόληση

Από το 2000 (σύνοδος κορυφής Λισαβώνας) η Ευρωπαϊκή Ένωση έθεσε στόχο να καταστεί παγκοσμίως η οικονομία με τις περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας και τη μεγαλύτερη κοινωνική συνοχή. Προκειμένου να επιτευχθεί θα δινόταν προτεραιότητα στην καινοτομία, την έρευνα, την εκπαίδευση, την επιχειρηματικότητα, στον περιορισμό των αποκλεισμών, τη δια βίου μάθηση, στην αναβάθμιση των υποδομών και την προστασία του περιβάλλοντος.

Ο αείμνηστος καθηγητής μου Γεώργιος Αυλωνίτης, σε μια αξέχαστη διάλεξη του, είχε πει «το πρόβλημα δε βρίσκεται στα σχέδια, αλλά στην κακή εφαρμογή τους!». Δυστυχώς, ενώ είχαμε ένα άριστο σχέδιο, στην εφαρμογή δεν πήγαμε πολύ καλά ως σύνολο στην ΕΕ, παρόλο που αρκετές από τις χώρες που φιγουράρουν στις πρώτες θέσεις με βάση αυτό το δείκτη είναι μέλη της Ένωσης. Δεν είναι οι πλουσιότερες, ούτε οι περισσότερο ανεπτυγμένες βιομηχανικά. Είναι όμως οι πλέον προσαρμοστικές για την περίοδο που ζούμε.

Ποιότητα Ζωής

Θα μπορούσε κανείς να γράφει σελίδες για τους παράγοντες που επηρεάζουν την ποιότητα της ζωής μας. Είναι όμως γενικά παραδεκτό ότι οι οικονομικοί, της απασχόλησης, της κατοικίας, της πνευματικής ζωής (τέχνη), της μόρφωσης και του ελεύθερου χρόνου είναι οι πλέον σημαντικοί.

Η θετική άποψη του κ. Δήμου Χλωπτσιούδη, εκπαιδευτικού και συγγραφέα, είναι ότι θα πρέπει να συγκεντρωθούμε στην εξάλειψη του αναλφαβητισμού και στη βελτίωση του πνευματικού επιπέδου. Επίσης στον περιορισμό στις πόλεις της μόλυνσης του περιβάλλοντος και στη δημιουργία ανεκτών συνθηκών εργασίας με μειωμένο χρόνο.

Τέλος στην απελευθέρωση του ανθρώπου από τους εξαναγκασμούς του φυσικού περιβάλλοντος και στη μείωση των αποστάσεων που χωρίζουν τους ανθρώπους. Η μικρής μας ανάλυση έδειξε ότι οι πρώτες χώρες, στην κατάταξη, καλύπτουν πολλά από αυτά τα κριτήρια.

Συμπέρασμα

Είναι αξιοσημείωτο το ότι η χώρα μας, που βγαίνοντας από μια μακροχρόνια και βαθιά οικονομική κρίση, με πολλές πληγές στον κοινωνικό ιστό την ίδια στιγμή που η πανδημία βρίσκεται σε εξέλιξη, καταλαμβάνει στο σύνολο των μετρήσεων την 27η θέση. Είναι ακόμα πιο ενδιαφέρον ότι η απόλυτη αξιολόγηση είναι 6,8/10, δηλαδή «λίαν καλώς».

Όμως η πρόθεση μου δεν ήταν να σταθώ σε αυτά. Θα ήθελα να αναδείξω πως η κατανόηση της αγοράς, το όραμα, το σχέδιο, η άριστη και πιστή εφαρμογή του και κυρίως η στόχευση στο μέλλον και όχι στην εύκολη λύση, μπορούν να μας φέρουν σε κάποια μελλοντική έρευνα το «Άριστα».

(*) Founder & CEO, Koubaras Ltd (Συμβουλευτική εταιρεία που δίνει έμφαση στις λύσεις και την άμεση εφαρμογή τους στην καθημερινότητα των επιχειρήσεων) Αντιπρόεδρος, AI CATALYST (Όμιλος Τεχνητής Νοημοσύνης)