Η νέα υβριδική εργασία στη μετά Covid-19 εποχή

Τι μάθαμε από την κρίση; Πρώτα από όλα ότι η πανδημία ξύπνησε μία «συνδημία», αλλιώς, ένα σύνολο από προβλήματα και «ευκαιρίες» που δεν αφορούν μόνο την υγεία αλλά ακόμη και το περιβάλλον, την οικονομία και την κοινωνική μας οργάνωση.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η απρόβλεπτη εξέλιξη του παρόντος επιταχύνει χαρακτηριστικά στην αγορά εργασίας του μέλλοντος, τα οποία ωστόσο είναι προβλέψιμα:

1. Η ψηφιοποίηση των εργασιακών σχέσεων
2. Η εξ αποστάσεως εργασία, που θα αποτελέσουν χαρακτηριστικά ενός υβριδικού μοντέλου εργασίας στον κόσμο και στη χώρα μας.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του McKinsey Global Institute, σε οκτώ χώρες (Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία, Μ. Βρετανία στην Ευρώπη, αλλά και στην Ιαπωνία, ΗΠΑ, Κίνα και Ινδία) καταγράφηκε ότι ένα ποσοστό από 20% έως 25% των εργαζομένων στις προηγμένες οικονομίες και ένα σχεδόν 10% στις αναπτυσσόμενες, κυρίως απασχολούμενο με εργασία στον υπολογιστή εντός γραφείου, θα μπορούσε να εργαστεί από το σπίτι, από 3 έως 5 ημέρες την εβδομάδα. Δηλαδή, 4 έως 5 φορές περισσότερο από ό,τι στην περίοδο προ Covid.

Η εργασία εξ αποστάσεως αντιμετωπίστηκε με μία απίστευτη ταχύτητα προσαρμοστικότητας από εταιρείες στον ιδιωτικό αλλά και στον δημόσιο τομέα και από τους εργαζομένους. Όμως βασικά χαρακτηριστικά της εξαρτημένης εργασίας εξαφανίζονται, όπως ο τόπος και ο χρόνος εργασίας, η αξιολόγηση και η αμοιβή δεν βασίζονται πλέον στην κλασική «ώρα εργασίας», μα αξιολογούνται οι χρονικές φάσεις, κύκλοι και τα αντικείμενα. Ένα από τα χαρακτηριστικά της πανδημίας είναι και η επιτάχυνση της διαδικασίας της αυτοματοποίησης και προσφυγής στην τεχνητή νοημοσύνη.

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Boston Consulting Group, το 75% όσων τηλεργάστηκαν στην περίοδο της πανδημίας απασχολήθηκαν ατομικά, ενώ 51% από αυτούς συλλογικά. Το 79% αυτών των εργαζομένων εκφράστηκαν ικανοποιητικά για την απόδοσή τους.

Η πανδημική εμπειρία μάς επιτρέπει να συλλέξουμε τα αναγκαία μέσα για να προγραμματίσουμε το μέλλον. Η ψηφιακή ανάπτυξη των εταιρειών, που αφορά τόσο τους managers όσο και τους εργαζόμενους, είναι κομβικός παράγοντας για την ανταγωνιστικότητα του οικονομικού συστήματος.

Από τα παραπάνω αναδεικνύεται ως αναγκαιότητα, η ποιοτική εργασία του μέλλοντος να προϋποθέτει συγκεκριμένες δεξιότητες που θα πρέπει οι νέοι εργαζόμενοι να αποκτήσουν.

Στη χώρα μας, οι πυλώνες κοινωνικής προστασίας της πανδημίας που κατέγραψαν το πιο θετικό πρόσημο από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, στη διάρκεια της τέταρτης φάσης που βιώνουμε, εξαφανίστηκαν. Παραμένουν απροστάτευτες κατηγορίες εργαζομένων, όπως οι ευπαθείς ομάδες, αλλά και ανέργων (όπως οι μακροχρόνιοι) χωρίς ένα πλαίσιο προστασίας και στήριξης που να λειτουργεί μόνιμα στη διάρκεια της πανδημίας.

Οι γυναίκες εργαζόμενες που αντιμετώπισαν με τον χειρότερο τρόπο την έξαρση της πανδημίας στη σχέση τους με την εργασία και την οικογένεια, ομοίως δεν ενισχύθηκαν με προγράμματα στήριξης του ισοδύναμου ρόλου τους στην εργασία με τον άνδρα.

Τέλος, ακόμη και το ενδημικό φαινόμενο των εργαζομένων σε πλατφόρμες συνδεόμενες κυρίως με τον κλάδο του επισιτισμού, που εντέλει ήρθε για να μείνει, αντιμετωπίστηκε σε πλήρη αντίθεση με τα όσα ευρωπαϊκά δεδομένα αλλά και παγκόσμια νομολογιακά πορίσματα υπήρχαν. Αποτέλεσμα, η διάταξη του σχετικού νόμου, που πρόσφατα ψηφίστηκε, να μην είναι συμβατή με το σχέδιο Κοινοτικής Οδηγίας που μόλις πρόσφατα ενέκρινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Πάντως, η περίοδος μέχρι και τις 31-11-2021 κλείνει με θετικό πρόσημο στην απασχόληση, γεγονός που διαχέει ελπίδα για την υιοθέτηση υποστηρικτικών πολιτικών με βάση τα ανωτέρω χαρακτηριστικά.