Γιατί πληθαίνουν οι διασπάσεις πολυεθνικών κολοσσών

Το προηγούμενο διάστημα, ιστορικοί όμιλοι με διαφοροποιημένη δραστηριότητα (conglomerates), όπως η GE, η Toshiba και η Johnson & Johnson, ανακοίνωσαν ότι θα χωρίσουν τις δραστηριότητές τους σε μικρότερες εταιρείες.

Ποιοι είναι όμως οι λόγοι που οδήγησαν αυτές τις ιστορικές εταιρείες να απομακρυνθούν από το παραδοσιακό μοντέλο με το οποίο γιγαντώθηκαν; Ο κυριότερος λόγος είναι ότι η μεγέθυνση αυτών των εταιρειών, τουλάχιστον σε όρους κεφαλαιοποίησης, έχει σταματήσει εδώ και πολλά χρόνια.

Η General Electric, για παράδειγμα, τελεί υπό διαπραγμάτευση σήμερα σε κλάσμα της αξίας που είχε περίπου 20 χρόνια πριν. Η αγορά δείχνει να αδιαφορεί για τη θεωρία της μείωσης του κινδύνου που επιτυγχάνεται από τη διαφοροποίηση των δραστηριοτήτων αυτών των κολοσσών, την ίδια στιγμή που επιβραβεύει τις ανακοινώσεις για νέες ετερογενείς δραστηριότητες σε άλλους κλάδους…

Όμως κάτω από αυτή την προφανή προσέγγιση, μπορούμε να ανακαλύψουμε και άλλες παραμέτρους.

Επικαιρότητα

Προφανώς λόγω της πανδημίας, η αξία των φαρμακευτικών εταιρειών και ιδιαίτερα αυτών της βιοτεχνολογίας απογειώθηκε. Αυτό σε μεγάλο βαθμό δεν αντικατοπτρίστηκε στις αξίες των ομίλων που περιλαμβάνουν τέτοιες δραστηριότητες. Ίσως γιατί δεν είναι προφανές ότι υπάρχουν και οι επενδυτές δεν αναγνωρίζουν την αξία τους, ίσως γιατί εντός των ομίλων δεν λειτουργούν με τις καλύτερες συνθήκες για τέτοιου είδους δραστηριότητες, ίσως γιατί το μερίδιο «φωνής» που απολαμβάνουν, είναι μικρό.

Ας σκεφτούμε πόσες εταιρείες βιοτεχνολογίας μάθαμε αυτή την περίοδο και πόσοι γνωρίζουμε ότι η GE ειδικεύεται μεταξύ των άλλων και σε ολοκληρωμένες λύσεις για Μονάδες Εντατικής Θεραπείας.

Κατανομή κεφαλαίων

Σε έναν όμιλο εταιρειών, τα κεφάλαια κατανέμονται κεντρικά και η απόδοσή τους αξιολογείται στο σύνολο. Αυτό σημαίνει ότι δραστηριότητες ή ολόκληρες εταιρείες μπορούν να χρηματοδοτούνται από άλλες που παράγουν αξία για πολλά χρόνια.

Όμως με αυτή τη διαδικασία, διατηρώντας στον όμιλο δραστηριότητες με αρνητική συνεισφορά (υψηλό burn rate), «τιμωρείται» συνολικά ο οργανισμός και κατά συνέπεια ο μέτοχός του. Υπ’ αυτό το πρίσμα λοιπόν, με μια διάσπαση, ξεχωρίζουν οι δραστηριότητες και οι απαιτήσεις τους σε κεφάλαια. Γίνεται σαφές ποιες πρόκειται να αποδώσουν ταχύτερα από τις άλλες, όπως και ποιες στοχεύουν σε πολύ μεγαλύτερες αποδόσεις αλλά απαιτούν ισχυρή χρηματοδότηση.

Καλύτερη στόχευση

Αν και πολλοί στον κόσμο πιστεύουν το αντίθετο, είναι εξαιρετικά δύσκολο μια ομάδα -πόσο μάλλον ένας άνθρωπος- να είναι σε θέση να διαχειριστεί την πολυπλοκότητα, τις ανάγκες και τις απαιτήσεις σε διοικητικά προσόντα για να ανταγωνιστεί με επιτυχία σε πολλούς και διαφορετικούς κλάδους.

Επιστημονικές έρευνες έχουν καταδείξει ότι οι επιχειρήσεις με στόχευση σε έναν κλάδο έχουν καλύτερη απόδοση στην πενταετία και τελικά υψηλότερη αποτίμηση σε όρους P/E. Βέβαια αυτό το τελευταίο μπορεί να συνδέεται και με το γεγονός ότι είναι καλύτερα αντιληπτό το αντικείμενο της εταιρείας, με αποτέλεσμα την καλύτερη αξιολόγηση - αποτίμηση από τους μετόχους. Σε κάθε περίπτωση, το επιχείρημα είναι ότι με τη διάσπαση ενισχύεται η εστίαση και η υπευθυνότητα της διοίκησης με καλύτερα αποτελέσματα.

«Παλιά νέα»

Η συζήτηση για διάσπαση δεν είναι νέα. Για πολλές από τις επιχειρήσεις που συζητείται σήμερα το θέμα είναι αρκετά παλαιό. Για παράδειγμα στην GE, η συζήτηση έγινε και το 2007, με κεντρικό θέμα τη μικρή επίτευξη κεντρικών οικονομιών κλίμακας μέσω των κοινών λειτουργιών (Ανθρώπινο Δυναμικό, Οικονομικά, Νομικά) και αποτέλεσμα να έχει το σύνολο μικρότερη αξία από το άθροισμα των μερών.

Από την άλλη, έχουμε σήμερα παραδείγματα από εταιρείες που ξεκίνησαν από άλλους κλάδους (Amazon) και έχουν σήμερα σημαντικά ετερογενείς δραστηριότητες. Πιστεύουμε ότι στην εξελικτική διαδρομή τους, οι επιχειρήσεις είναι λογικό να αναζητούν αξία, συνέργειες και όραμα σε διαφορετικές δραστηριότητες, ακόμα και εταιρείες. Από την άλλη, οι παράγοντες που αναλύσαμε θα δημιουργούν πάντα μια πίεση για συζήτηση τουλάχιστον των εναλλακτικών.

Η επόμενη ημέρα

Παρά τις πρόσφατες διασπάσεις ορισμένων παραδοσιακών ομίλων οι οποίοι δεν έχουν ομοειδείς δραστηριότητες, ένας νέος γύρος εξαγορών και συγχωνεύσεων θα μπορούσε να πυροδοτηθεί, μεταξύ υπαρχουσών ομοειδών επιχειρήσεων και αυτών που θα δημιουργηθούν από τις παραπάνω διασπάσεις.

Οι νέες αυτές εταιρείες αναμένεται να είναι περισσότερο εστιασμένες και εξειδικευμένες και θα μπορούσαν να αποτελέσουν πιο ελκυστικούς στόχους εξαγορών ή/και συγχωνεύσεων, τόσο λόγω του μικρότερου μεγέθους τους όσο και της εστίασής τους. Σε κάθε περίπτωση, η τάση οι εταιρείες να γίνονται μεγαλύτερες σε μέγεθος είναι ακόμα ισχυρή και αυτό εξηγεί και την παράλληλη αύξηση στον αριθμό των εξαγορών και συγχωνεύσεων.

Τελικά, αξίζει να σημειώσουμε ότι η επικαιρότητα λειτουργεί καταλυτικά για να ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός αναζήτησης βέλτιστων λύσεων στις επιχειρήσεις και ότι τον ρόλο των ιστορικών Conglomerates έχουν σήμερα τα μεγάλα Private Equity Funds (Ιδιωτικά Κεφάλαια Συμμετοχών).

* Founder & CEO, Koubaras Ltd (Συμβουλευτική εταιρεία που δίνει έμφαση στις λύσεις και την άμεση εφαρμογή τους στην καθημερινότητα των επιχειρήσεων) Αντιπρόεδρος, AI CATALYST (Όμιλος Τεχνητής Νοημοσύνης).