Το λάθος «παιχνίδι» της Δύσης με το Ισλάμ

Με τον Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν (1926-2020) είχα την ευκαιρία να συναντηθώ δύο φορές, τότε που ως πρόεδρος της Συμφωνίας για το μέλλον της Ευρώπης επεξεργαζόταν το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα. Υπό αυτή του την ιδιότητα, ο πρώην Γάλλος Πρόεδρος της Δημοκρατίας (1974-1981) είχε συμμετάσχει σε δύο δείπνα της Ένωσης Δημοσιογράφων Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της οποίας ήμουν μέλος του Διοικητικού της Συμβουλίου.

Σε μια από τις δύο συναντήσεις είχα θέσει στον Γάλλο πρόεδρο το ερώτημα: «Καταλαβαίνω πολύ καλά για ποιο λόγο βοηθήσατε τον Κωνσταντίνο Καραμανλή να επιστρέψει στην Ελλάδα τον Ιούλιο του 1974 με το προεδρικό σας αεροπλάνο. Ασφαλώς δε, ο ελληνικός λαός στη συντριπτική πλειοψηφία του, σας ευχαριστεί γι' αυτό. Πολύ λιγότερο καταλαβαίνω όμως, γιατί το 1979 δανείσατε το ίδιο αεροπλάνο για να επιστρέψει στο Ιράν ο Αγιατολάχ Χομεϊνί, να ανατρέψει τον Σάχη και να εγκαταστήσει στην πετρελαιοπαραγωγό αυτή χώρα, ένα φανατικά αντιδυτικό και αντιευρωπαϊκό καθεστώς;

Ο αποβιώσας τον περασμένο Δεκέμβριο πρόεδρος με κοίταξε με το παιχνιδιάρικο αλλά γεμάτο ευφυΐα βλέμμα του και με κάποιον εκνευρισμό για την ερώτηση, μου απάντησε, αποκλείοντας συνέχεια στη συζήτηση: «Η απόφαση ήταν ορθή, όχι όμως και οι εκτιμήσεις για τη συνέχεια…».

Η απάντηση του Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν, εμμέσως πλην σαφώς, τα έλεγε όλα. Το 1979, η Δύση δεν είχε συνειδητοποιήσει τι ήταν το Ισλάμ. Την απασχολούσε την εποχή εκείνη ο περίφημος «αραβικός σοσιαλισμός» και ελάχιστοι για παράδειγμα γνώριζαν ποιες ήταν στην Αίγυπτο οι θέσεις, δράσεις και επιδιώξεις των Αδελφών Μουσουλμάνων.

Το 1980, ο αείμνηστος φίλος, Αιγυπτιώτης κομμουνιστής στα νιάτα του Ήλιος Γιαννακάκης, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο της Λίλλης, μου έλεγε με μάλλον προφητικά λόγια, το λάθος που έκανε η Δύση χαϊδεύοντας το Ισλάμ, σε μια προσπάθεια να αποτρέψει τη συμμαχία του τελευταίου με την τότε κομμμουνιστική σοβιετική αυτοκρατορία. «Το Ισλάμ δεν έχει φίλους, αλλ’ ούτε και προσπαθεί να αποκτήσει. Στόχος του είναι η καταστροφή των "απίστων" και οι τελευταίοι είναι όλοι οι άλλοι που βρίσκονται εκτός Ισλάμ….» τόνιζε ο γνωστός στη Γαλλία για τον αντιολοκληρωτικό του αγώνα καθηγητής (1931-2017).

Στη βάση εξάλλου αυτής της εκτίμησής του, μετά τη σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν το 1979, είχε προβλέψει ότι η αμερικανική στήριξη στους μουτζαχεντίν τελικά θα κατέληγε στα αντίθετα από τα αναμενόμενα από τις ΗΠΑ αποτελέσματα. Μπορεί το Αφγανιστάν να γίνει νεκροταφείο για την ΕΣΣΔ, πλην όμως αυτό δεν θα προσφέρει τίποτε απολύτως στις ΗΠΑ και στη Δύση γενικότερα. Ειδικότερα όταν στο Ιράν κυριαρχούν οι Αγιατολάχ και οι αποκαλούμενοι «φρουροί της ισλαμικής επανάστασης».

Σήμερα οι τότε προβλέψεις του Ηλία Γιαννακάκη είναι κάτι παραπάνω από επίκαιρες αλλά και επαληθευόμενες.

Η δυτική βοήθεια προς το Ισλάμ, όταν αυτό υπονόμευε στις «σοσιαλιστικές αραβικές χώρες» τα εκεί αντιδυτικά και φιλοσοβιετικά καθεστώτα, ήταν σε μεγάλο βαθμό άκριτη και κυρίως ιδεολογικά και ιστορικά αμελέτητη. Ο αντικομμουνισμός των ισλαμιστών σε καμιά περίπτωση δεν σήμαινε φιλική προς τη Δύση και τις αρχές της στάση. Οι μουλάδες έμποροι ναρκωτικών και όπλων άρπαζαν ό,τι μπορούσαν από τη Δύση για να την πολεμήσουν καλύτερα στη συνέχεια. Αν και απεχθάνονται τον Λένιν, εντούτοις πιστεύουν στη ρήση του ότι οι καπιταλιστές πουλάνε στους εχθρούς τους ακόμα και το σκοινί με το οποίο θα τους κρεμάσουν. 

Ένα άλλο επίσης λάθος της Δύσης είναι να νομίζει ότι το Ισλάμ μπορεί και θέλει να υιοθετήσει θεσμούς και οικονομικές πρακτικές που εδώ και κάποιους αιώνες ισχύουν και εφαρμόζονται στον δυτικό κόσμο. Μια εμπεριστατωμένη ανάλυση πως οι μουσουλμανικές χώρες χρησιμοποίησαν τον πακτωλό κεφαλαίων που δέχτηκαν πουλώντας πετρέλαιο, τα λέει όλα

Όταν μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ έγιναν προβληματικά και τα φιλικά προς αυτήν καθεστώτα της Μέσης Ανατολής, Ασίας και Αφρικής, αυτό δεν σήμαινε ότι αυτομάτως θα άλλαζαν και στάση έναντι του δυτικού κόσμου. Αντίθετα, κάποια από αυτά, βλέποντας την Κίνα να μπαίνει αποφασιστικά στο γεωπολιτικό παιχνίδι και στον διεθνή καταμερισμό της εργασίας, θεώρησαν ότι θα μπορούσαν να στηριχθούν από το ΚΚΚίνας, το οποίο όμως σε καμιά περίπτωση δεν ήθελε πολλά πάρε-δώσε με πρώην σοβιετόφιλους. Τους Κινέζους τους ενδιέφερε να αποκτήσουν δικούς τους «φίλους» και όχι απαραιτήτως αυτούς τους πρώην εχθρούς των ΗΠΑ.

Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι οι Κινέζοι, για ποικίλους λόγους, δεν έχουν και καμιά ιδιαίτερη συμπάθεια προς το Ισλάμ, το οποίο λόγω του θρησκευτικού μηδενισμού του, το θεωρούν πολύ πιο επικίνδυνο από τη Χριστιανική Δύση. Αυτή είναι εξάλλου μια αντίληψη για τον κόσμο που η Δύση θα πρέπει να λάβει πολύ σοβαρά υπόψη της στις σχέσεις της με την Κίνα.

Οι Κινέζοι γνωρίζουν πολύ καλύτερα από πολλούς δυτικούς ηγέτες ποια είναι η καταστροφική δύναμη του τζιχαντισμού μηδενισμού και ποιες ζημιές μπορεί να προκαλέσει. Σε αντίθεση με πολλούς Ευρωπαίους, οι οποίοι βλακωδώς πιστεύουν ότι μπορούν να συζητήσουν με τζιχαντιστές, οι Κινέζοι πιστεύουν ότι πρέπει πρώτα να νικήσεις τον αντίπαλο για να του δώσεις το χέρι.

Το σοβαρό έτσι ερώτημα για τη Δύση είναι αυτό του χειρισμού της Κϊνας με δεδομένη την αντιδυτική τοποθέτηση του Ισλάμ. Και από την άποψη αυτή, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι στην παρούσα φάση της γεωπολιτικής συγκυρίας και της παγκόσμιας οικονομικής πραγματικότητας, η σύγκρουση με τους Κινέζους αποτελεί στρατηγικό λάθος ολκής. Κατ' αρχάς για φιλοσοφικούς λόγους: Τόσο ο Κομφούκιος όσο και ο Κάρολος Μαρξ, υπήρξαν άνθρωποι του πνεύματος και όχι στρατηλάτες, όπως ο Προφήτης. Άλλο θέμα η κατάκτηση του μυαλού για την πραγματοποίηση μιας έστω και ουτοπικής κοινωνικής αλλαγής και άλλο η εξόντωση της κριτικής σκέψης και αυτών που την εκφράζουν, που εξ ορισμού είναι «άπιστοι».

Στο επόμενο άρθρο μας έτσι, θα δούμε πώς χειρίζεται κανείς την Κίνα σε μια εποχή αντιπαράθεσης μεταξύ αυταρχισμού και δημοκρατίας.