Οι παλιές συνταγές και το νέο μοντέλο επενδύσεων

Είμαι οικονομολόγος και διαβάζω συχνά αναλύσεις, απόψεις και προτάσεις για την πορεία των αγορών και τις ευκαιρίες που δημιουργούνται για τους επενδυτές. Έχω παρατηρήσει, όπως όλοι μας άλλωστε, ότι στις περισσότερες περιπτώσεις, οι συγγραφείς αναφέρονται σε αυτά που έχουν ήδη γίνει. Σε αυτά που έχουν παρέλθει. Είναι λοιπόν ενδιαφέρον το πώς, ενώ καθημερινά γράφεται και ένα μικρό κομμάτι στης ιστορίας των κεφαλαιαγορών, οι περισσότεροι πιστεύουμε ότι παρακολουθούμε προνομιακά το μέλλον.

Όταν για παράδειγμα συζητούμε για το πώς ο Α τίτλος ή το Β χαρτοφυλάκιο έχουν πετύχει ΧΧ% απόδοση, αναφερόμαστε σε κάτι που δεν υπάρχει πια. Μάλιστα οι εταιρείες στον χώρο της διαχείρισης επενδύσεων είναι υποχρεωμένες μεταξύ άλλων να αναφέρουν ότι «... Οι ιστορικές αποδόσεις δεν διασφαλίζουν τις μελλοντικές…». Με ανάλογο τρόπο κινούμαστε και ως επιχειρηματίες. Όχι μόνο στην Ελλάδα, παγκοσμίως!

Ιστορικά επιτυχημένες συνταγές θεωρούμε ότι θα λειτουργήσουν και αύριο σε ένα διαφορετικό κόσμο. Με αυτές τις σκέψεις θεωρώ ότι είναι χρήσιμο να μοιραστώ μαζί σας τρεις παράγοντες που μπορούν να καθορίσουν το μέλλον.

Τα χρήματα κινούν τις αγορές

Μπορεί να το ξεχνάμε κατά περιόδους αλλά η διαθεσιμότητα κεφαλαίων είναι ο υποστηρικτής της ζήτησης για τις αγορές. Είναι ο σημαντικότερος προσδιοριστικός παράγοντας για την πορεία των τιμών. Οι παλαιοί χρηματιστές φρόντισαν να μου μάθουν, νωρίς στην καριέρα μου, ότι «οι τιμές ανεβαίνουν με λεφτά και πέφτουν με χαρτιά…».

Η πορεία των αγορών, μετά το πρώτο πάγωμα από το ξέσπασμα της πανδημίας, είναι εντυπωσιακή. Η απόδοση της προηγούμενης τριετίας και του προηγούμενου δωδεκαμήνου για τους περισσότερους μεγάλους δείκτες παγκοσμίως είναι σχεδόν ίδιες. Αυτό σημαίνει πως όλη η απόδοση 36 μηνών ήρθε στους τελευταίους 12. Σε αρκετές περιπτώσεις, καλύφθηκαν και απώλειες των πρώτων 24 μηνών.

Η απάντηση στο γιατί, έρχεται από την αύξηση των διαθεσίμων στις οικονομίες αλλά και στον μηχανισμό που επιτυγχάνεται αυτή η αύξηση. Δεν είναι ο στόχος μου να σας κουράσω με θεωρίες και μοντέλα. Ένας καλός πρόδρομος δείκτης όμως για τη δική μας πρόβλεψη είναι η ανάπτυξη των ισολογισμών των κεντρικών τραπεζών. «Ακολούθησε τα λεφτά», λένε οι εφοριακοί και κάτι ξέρουν.

Ανάγκες για κεφάλαια

Μετά από δεκαπέντε μήνες σε επιχειρηματικά ακραίες συνθήκες, πολλές επιχειρήσεις έχουν βρεθεί να λειτουργούν με ιδιαίτερα αδύναμους ισολογισμούς, μικρή ρευστότητα και μεγάλο δείκτη ξένων προς ίδια κεφάλαια. Αυτός ο συνδυασμός πέρα από τον περιορισμό της αναπτυξιακής δράσης, διαμορφώνει και ένα εξαιρετικά επικίνδυνο προφίλ ως προς τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά τους. Δεν είναι καθόλου τυχαίο λοιπόν το ότι βλέπουμε διεθνώς να ξεκινούν αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου και να γίνονται νέες εισαγωγές.

Ιδιαίτερα στη χώρα μας, που παραδοσιακά τα ίδια κεφάλαια των επιχειρήσεων είναι περιορισμένα, η βελτίωση της σχέσης ιδίων προ ξένα, της ποιότητας των κεφαλαίων που συχνά αναφέρει η Τράπεζα της Ελλάδος, είναι απαραίτητο συστατικό της επιτυχημένης πορείας στο μέλλον.

Πιστεύω μάλιστα ότι η διαχείριση (κατά μία έννοια, ο περιορισμός) των κινδύνων είναι επίσης ένας σημαντικός προσδιοριστικός παράγοντας της επιτυχημένης πορείας. Σήμερα λοιπόν, που τα διαθέσιμα κεφάλαια είναι αυξημένα (ακόμα και οι αποταμιεύσεις έχουν αυξηθεί), είναι μια μοναδική ευκαιρία αυτά να οδηγηθούν και στην ενίσχυση των ισολογισμών των επιχειρήσεων.

Αν βιαστείτε να σημειώσετε ότι αυτά είναι μόνο για τις εισηγμένες, θα απαντήσω ότι η νομοθεσία προβλέπει ότι μπορούν να εισαχθούν στο χρηματιστήριο όλοι όσοι επιθυμούν να ακολουθήσουν τους κανόνες.

Νέο μοντέλο στις επενδύσεις

Σε αυτό το σημείο αξίζει να εξετάσουμε τον τρόπο που γίνονται οι επενδύσεις σήμερα. Ας ξεκινήσουμε σημειώνοντας ότι έχουμε τρεις γενιές οικονομικά ενεργές, προφανώς σε διαφορετική φάση του κύκλου ζωής τους.

Από το μοντέλο με το οποίο έζησαν οι Baby Boomers του χρηματιστή συμβούλου «που ξέρει τα μυστικά», περάσαμε στην αριθμητικά αρκετά μικρότερη Gen X και βάσει των επενδύσεων τους επαγγελματίες διαχειριστές και τα αμοιβαία κεφάλαια, και σήμερα το μοντέλο των οικονομικά αναδυόμενων Millennials είναι σχεδόν αποκλειστικά ψηφιακό.

Σε 50-60 χρόνια πήγαμε από τη μία άκρη στην άλλη. Σε αυτή τη διαδρομή βοήθησε η ανάπτυξη της τεχνολογίας αλλά και… η αποδοχή της εικονικής πραγματικότητας ως μέρος της ζωής μας. Όμως οι επενδύσεις δεν είναι παιχνίδι και οι πλατφόρμες συναλλαγών δεν είναι μέσο κοινωνικής δικτύωσης ή PlayStation.

Αναδεικνύεται λοιπόν η ανάγκη για ένα νέο μοντέλο στις επενδύσεις, που θα συνδυάζει την εξελιγμένη τεχνολογία και τις γρήγορες επικοινωνίες με τις ιδιαίτερες ανθρώπινες ικανότητες. Ένα υβριδικό μοντέλο. Μπορεί να μην είμαστε πάντα ορθολογικοί, να είμαστε μεροληπτικοί και να λειτουργούμε ομαδικά (herding), έχουμε όμως διαίσθηση, κριτική ικανότητα και ταχύτατη αντίληψη του περιβάλλοντος.

Σε ένα νέο κόσμο λοιπόν, όπου οι επενδύσεις στηρίζονται στην κατανόηση των κινδύνων και των στόχων και που οι ανάγκες για την ισχυροποίηση του ισολογισμού οδηγούν τις εταιρείες στα χρηματιστήρια (και όχι τα «φτηνά» κεφάλαια, που δεν υπάρχουν!), τα χρήματα θα συνεχίσουν να κινούν τις αγορές. Αυτά όπως θα μετακινούνται από τη ζήτηση (αγοραστές) στην προσφορά (πωλητές), θα οδηγούν τις τιμές σε ταλάντωση με μακροχρόνια πορεία ευθέως ανάλογη της πορείας του συνόλου της οικονομίας.

Εκεί που δεν υπάρχει ευημερία για όλους, δεν ευημερεί κανείς.

(*) Founder & CEO, Koubaras Ltd (Συμβουλευτική εταιρεία που δίνει έμφαση στις λύσεις και την άμεση εφαρμογή τους στην καθημερινότητα των επιχειρήσεων), Αντιπρόεδρος, AI CATALYST (Όμιλος Τεχνητής Νοημοσύνης).