Οι τελευταίοι νεκροί του πολέμου

«Κανείς δεν θέλει να είναι ο τελευταίος νεκρός του πολέμου». Η ρήση αυτή, αν και αφορά άλλου είδους πολέμους, ταιριάζει απόλυτα στην κατάσταση που ζούμε σήμερα, με την πανδημία σε έξαρση του δεύτερου κύματος και τα εμβόλια σε τόσο κοντινή απόσταση, αν τα πράγματα εξελιχθούν ομαλά και βάσει του προγραμματισμού.

Σε αυτή τη φάση, με τα στοιχεία να παρουσιάζουν μικρή, βασανιστική βελτίωση παρά την καραντίνα που έχει κλείσει τρεις εβδομάδες στην Αττική και σχεδόν τέσσερις στη Β. Ελλάδα, με τον βαθμό θετικότητας στα τεστ να παραμένει στα ύψη κάθε μέρα (στην περιοχή του 10%, όταν τα «ασφαλή» επίπεδα τοποθετούνται στο 3-4%), το άνοιγμα της αγοράς και η αύξηση των μετακινήσεων (που αναπόφευκτα θα επέλθει με την οποιαδήποτε χαλάρωση) δεν φαίνεται να αποτελούν συνετή λύση.

Πολύ περισσότερο, όταν κουρασμένο από τις εβδομάδες περιορισμού, διψώντας για μια ψυχολογική ανάπαυλα και λίγη εορταστική διάθεση, είναι σχεδόν βέβαιο ότι μεγάλο μέρος του πληθυσμού μοιραία θα αυξήσει τις μετακινήσεις και τον συγχρωτισμό, που έτσι κι αλλιώς, με τα υπάρχοντα μέτρα, είναι σε υψηλότερα επίπεδα απ' ό,τι θα ήθελαν οι επιστήμονες.

Ακόμη και το όριο των 400-500 κρουσμάτων την ημέρα μοιάζει σήμερα όχι μόνο αμφίβολο αν θα προσεγγιστεί έγκαιρα, αλλά ενδεχομένως και επικίνδυνο. Ετσι κι αλλιώς, ο αριθμός αυτός ικανοποιεί περισσότερο τη δίψα της απλής τηλεοπτικής ενημέρωσης παρά κάποια διαπιστωμένη επιστημονική βάση. Θα είχε βάση αν ήμασταν σε θέση να εκτιμήσουμε με ακρίβεια πόσα είναι τα πραγματικά κρούσματα κι ακόμη περισσότερο, αν μπορούσαμε να υπολογίσουμε τους ασυμπτωματικούς που κυκλοφορούν, χωρίς καν να γνωρίζουν ότι είναι φορείς.

Θα είχε βάση, αν ο αριθμός των τεστ ήταν σταθερός από μέρα σε μέρα, μεγάλος σε απόλυτους αριθμούς, αλλά και κατά ένα μέρος του πραγματικά δειγματοληπτικός. Αντίθετα, αυτό που ξέρουμε σήμερα είναι ότι στη χώρα μας υπάρχει σοβαρή υποκαταγραφή των κρουσμάτων, μεγαλύτερη από άλλες ευρωπαϊκές χώρες και είναι άμεση η ανάγκη αύξησης των διαγνωστικών ελέγχων.

Ακόμη όμως κι αν δεν ίσχυαν τα ανωτέρω, η απλή μελέτη της καμπύλης των κρουσμάτων τον Οκτώβριο δείχνει με τι ιλιγγιώδη ταχύτητα αυξήθηκαν από ένα επίπεδο 300-400 την ημέρα στα μέσα του μήνα, για να φτάσουν τις 2.000 ημερησίως την τελευταία μέρα του... ίδιου μήνα!

Από την άλλη πλευρά, υπάρχει βεβαίως και το οικονομικό (και πολιτικό) κόστος, από μια αγορά κλειστή την περίοδο των εορτών, το οποίο καλπάζει κάθε μέρα που περνά και θα εκτοξευθεί με τις απώλειες του τζίρου που δημιουργούν οι πιο γιορτινές μέρες του χρόνου.

Ο προσδιορισμός του οικονομικού κόστους της πανδημίας και ιδιαίτερα η προσπάθεια περιορισμού του είναι ίσως πιο περίπλοκη άσκηση και από τον επιδημιολογικό της έλεγχο, ιδίως όταν αυτά πρέπει να γίνουν παράλληλα.

Η ισορροπία ανάμεσα στα δύο μοιάζει με ισορροπία στην κόψη του ξυραφιού. Δοκιμάστηκε σχεδόν σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών, φαίνεται όμως να αποτελεί και την αιτία που το δεύτερο κύμα της πανδημίας χτύπησε την ήπειρο σχεδόν το ίδιο σκληρά με το πρώτο, σε κάποιες μάλιστα χώρες, όπως η Τσεχία, πολύ σκληρότερα. Για λάθη που χρονικά φαίνεται να αφορούν, σε πλείστες περιπτώσεις, την καθυστέρηση λήψης αποφάσεων, έστω για μία ή δύο εβδομάδες.

Δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε πώς συγκρίνεται από πλευράς οικονομικών και κοινωνικών ή και πολιτικών συνεπειών, η περαιτέρω παράταση του υφιστάμενου lockdown, προκειμένου να αποφευχθεί μια επόμενη εκατόμβη νεκρών, αλλά και το επόμενο σκληρό lockdown, ούτε αν, όπως ελπίζουμε, θα υπάρξει κάποια δραματική μεταβολή των επιδημιολογικών στοιχείων στο αμέσως προσεχές διάστημα, ώστε να γίνει μια μερική «έξοδος» με ασφάλεια, έστω στις λιγότερο επιβαρυμένες περιοχές. Ούτε θα θέλαμε να είμαστε στη θέση εκείνων που λαμβάνουν τις αποφάσεις σε τόσο κρίσιμα και επιτακτικά για την κοινωνία, την οικονομία και εντέλει την ανθρώπινη ζωή, θέματα.

Το βέβαιο είναι, όμως, ότι σε περίπτωση «λάθους», οι συνέπειες θα είναι μεγάλες. Οι «τελευταίοι νεκροί του πολέμου», μπροστά στην προοπτική του μαζικού εμβολιασμού, έχουν πάντα άλλη βαρύτητα.