Τι πρέπει να ξέρετε για τις αναστολές των συμβάσεων εργασίας

Κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας, αντιμετωπίσαμε καταστάσεις πρωτόφαντες -σε σημαντικό βαθμό με επιτυχία. Δεν συνέβη το ίδιο και κατά το δεύτερο κύμα της. Εκπρόθεσμα καταφέρναμε να λαμβάνουμε, το τελευταίο δίμηνο, κάθε αναγκαίο μέτρο. Αντίστοιχα και για τις αναγκαίες νομοθετικές ρυθμίσεις (λ.χ. η Kαταβολή Mειωμένου Mισθώματος). Δυστυχώς, ήδη, και για εκείνες που αφορούν τις αναστολές των συμβάσεων εργασίας...

Περί της εκ των υστέρων νομοθέτησης...

Το πρωθυπουργικό διάγγελμα της 31.10.20 μάς είχε προϊδεάσει για τη λήψη άμεσων μέτρων. Δελτίο Τύπου της 5.11.20 του Υπουργείου Οικονομικών προανήγγειλε, μεταξύ άλλων, το μέτρο της αναστολής των συμβάσεων εργασίας.

Είκοσι έξι ημέρες μετά τις πρωθυπουργικές εξαγγελίες δημοσιεύθηκαν ο ν. 4756/20 και η ΚΥΑ πολ.48713/1232/26.11.20 που διαχειριζόταν, επιτέλους, το θέμα της αναστολής των συμβάσεων εργασίας για τον (ουσιαστικά παρελθόντα) μήνα Νοέμβριο(!).

Με ποια δεδομένα θα μπορούσαν να λάβουν επιχειρηματικές αποφάσεις, άραγε, οι πληττόμενες (και σε περιορισμένη λειτουργία) επιχειρήσεις για τον μήνα Νοέμβριο, τη στιγμή που δεν είχαν γνώση του (ανύπαρκτου μέχρι την 26/11) θεσμικού πλαισίου;

Οι εργάσιμες ημέρες για τη διαχείριση του όλου θέματος; Η Παρασκευή 27 και η Δευτέρα 30 Νοεμβρίου...

Ας επιχειρήσουμε όμως την προσέγγιση των βασικών (ανά κατηγορία) ρυθμίσεων:

Α. Επιχειρήσεις των οποίων αναστέλλεται η λειτουργία με εντολή δημόσιας αρχής.

Ερώτημα 1ο: Ποιες οι ρυθμίσεις για τις επιχειρήσεις που αναστέλλεται η λειτουργία τους και τους εργαζόμενούς τους;

Οι συγκεκριμένες ρυθμίσεις αφορούν τις επιχειρήσεις των οποίων αναστέλλεται η λειτουργία της έδρας ή υποκαταστημάτων τους, με εντολή δημόσιας αρχής. Επίσης και τους εργαζομένους τους, οι οποίοι προσλήφθηκαν έως 4.11.2020. Οι συμβάσεις των τελευταίων τίθενται υποχρεωτικά σε αναστολή έως και την 30.11.2020. Τα αντίστοιχα ισχύουν και για τους εργαζόμενους που έχουν ενταχθεί στον Μηχανισμό ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ αλλά και τους επιδοτούμενους από το Ανοικτό Πρόγραμμα 100.000 νέων θέσεων εργασίας.

Ερώτημα 2ο: Τι συμβαίνει με τις συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου;

Οι συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου των εργαζομένων στις ανωτέρω επιχειρήσεις τίθενται, υποχρεωτικά, σε αναστολή. Μετά το πέρας της αναστολής συνεχίζονται για τον συμφωνηθέντα, υπολειπόμενο χρόνο (εκτός κι αν υφίσταται σχετική, αντικειμενική, αδυναμία).

Ερώτημα 3ο: Τι ισχύει όσον αφορά τις εξαιρέσιμες δραστηριότητες των συγκεκριμένων επιχειρήσεων;

Οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις, για τις περιπτώσεις εξαιρέσιμων δραστηριοτήτων από την απαγόρευση λειτουργίας τους, έχουν τη δυνατότητα: (α) να θέτουν εργαζόμενους (των οποίων οι συμβάσεις εργασίας τους δεν έχουν τεθεί σε αναστολή), σε καθεστώς τηλεργασίας, όταν αυτή είναι δυνατή και (β) να προσλαμβάνουν εργαζομένους αξιοποιώντας το «Ανοικτό Πρόγραμμα 100.000 νέων επιδοτούμενων θέσεων εργασίας» -τις συμβάσεις τους όμως δεν είναι δυνατό να θέσουν σε αναστολή.

Ερώτημα 4ο: Είναι δυνατή η ανάκληση της αναστολής συμβάσεων εργασίας εργαζομένων των συγκεκριμένων επιχειρήσεων;

Είναι δυνατή η προσωρινή, μόνον, ανάκληση αναστολής συμβάσεων εργασίας εργαζομένων τους.

Αποκλειστικά όμως για κάλυψη έκτακτων, πρόσκαιρων, κατεπειγουσών και ανελαστικών αναγκών εξαιτίας της πανδημίας.

Ερώτημα 5ο: Είναι δυνατή η καταγγελία συμβάσεων εργασίας;

Δεν είναι επιτρεπτή (με ποινή ακυρότητας) η καταγγελία συμβάσεων εργασίας του προσωπικού των εν λόγω επιχειρήσεων, για όσο χρονικό διάστημα συμβάσεις των εργαζομένων τους τελούν σε αναστολή και, σε κάθε περίπτωση, μέχρι και την 30.11.2020.

Β. Πληττόμενες επιχειρήσεις

Ερώτημα 6ο: Ποιες οι ρυθμίσεις για τις πληττόμενες επιχειρήσεις και τους εργαζόμενούς τους;

Πληττόμενες θεωρούνται οι επιχειρήσεις που ορίζονται ως τέτοιες από το Υπουργείο Οικονομικών -βάσει ΚΑΔ. Οι συμβάσεις των εργαζομένων τους είναι δυνατό να τεθούν σε αναστολή (ή να παραταθεί προϋφιστάμενη) από 1.11 έως 30.11.2020. Τα αντίστοιχα ισχύουν και για τους εργαζόμενους που έχουν ενταχθεί στον Μηχανισμό ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ. Επίσης και για εκείνους που εντάσσονται στο Ανοικτό Πρόγραμμα 100.000 νέων επιδοτούμενων θέσεων εργασίας-υπό την προϋπόθεση της θέσης σε αναστολή του συνόλου των εργαζομένων της επιχείρησης.

Ερώτημα 7ο: Τι συμβαίνει με τις συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου;

Η αναστολή συμβάσεων εργασίας ορισμένου χρόνου των εργαζομένων, οι οποίες είχαν τεθεί σε αναστολή στο παρελθόν, είναι δυνατό να παραταθεί έως 30.11.20 -κατ’ ανώτατο όριο. Μετά το πέρας του διαστήματος της αναστολής, οι συμβάσεις εργασίας συνεχίζονται για τον συμφωνηθέντα, υπολειπόμενο χρόνο -εκτός κι αν υφίσταται αντικειμενική αδυναμία.

Ερώτημα 8ο: Είναι δυνατή η ανάκληση της αναστολής συμβάσεων εργασίας εργαζομένων των συγκεκριμένων επιχειρήσεων; Η τηλεργασία;

Οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις είναι δυνατό να προβαίνουν σε ανάκληση της αναστολής συμβάσεων εργασίας εργαζομένων τους (αλλά και να τις θέτουν εκ νέου σε αναστολή) έως την 30.11.20. Υποχρεούνται, ταυτόχρονα, να θέτουν σε τηλεργασία τους εργαζομένους τους, σε ποσοστό 50% εκείνων των οποίων η εργασία μπορεί να παρασχεθεί με το σύστημα αυτό.

Ερώτημα 9ο: Ποιες οι υποχρεώσεις των συγκεκριμένων επιχειρήσεων;

Οι εν λόγω επιχειρήσεις υποχρεούνται να μην καταγγέλλουν (με ποινή ακυρότητας) συμβάσεις εργασίας, για όσο χρονικό διάστημα συμβάσεις εργαζομένων τους τελούν σε αναστολή και, σε κάθε περίπτωση, μέχρι και την 30.11.2020.

Υποχρεούνται επίσης να διατηρήσουν τον ίδιο αριθμό θέσεων εργασίας και με το ίδιο είδος σύμβασης εργασίας, για χρονικό διάστημα ίσο με το συνολικό χρονικό διάστημα της αναστολής των συμβάσεων εργαζομένων τους-εκτός κι αν συντρέχει αντικειμενική αδυναμία. Δεν υποχρεούνται να αναπληρώσουν τους οικειοθελώς αποχωρήσαντες, τους συνταξιοδοτούμενους, τους θανόντες κι εκείνους των οποίων η σύμβαση εργασίας τους λήγει κατά τη διάρκεια του συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος.

Γ. Αποζημίωση ειδικού σκοπού

Ερώτημα 10ο: Σε ποιο ποσό ανέρχεται η αποζημίωση ειδικού σκοπού; Ποια η μεταχείρισή της και οι δικαιούχοι της;

Οι εργαζόμενοι των οποίων οι συμβάσεις εργασίας τους τελούν σε αναστολή δικαιούνται αποζημίωση ειδικού σκοπού. Το ακριβές ποσό της προκύπτει, αναλογικά, από τις ημέρες αναστολής των συμβάσεων εργασίας τους με ποσό αναφοράς τα €800, που αντιστοιχεί σε τριάντα ημέρες. Είναι αφορολόγητη, ανεκχώρητη και ακατάσχετη, δεν υπόκειται σε οποιαδήποτε κράτηση, τέλος ή εισφορά, δεν δεσμεύεται και δεν συμψηφίζεται.

Δ. Ετήσια Κανονική Άδεια εργαζομένων

Ερώτημα 11ο: Είναι δυνατή η μεταφορά της ετήσιας κανονικής άδειας του έτους 2020;

Επιχειρήσεις που απασχολούν εργαζόμενους των οποίων η σύμβαση εργασίας έχει τεθεί σε αναστολή από τον Μάρτιο του 2020 και συνεχίζει να τελεί σε αναστολή (συνεχώς ή κατά διαστήματα) μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2020, δικαιούνται να μεταφέρουν, έως την 30.6.2021, το σύνολο ή το υπόλοιπο της ετήσιας άδειας του έτους 2020.

Τα εισαγωγικώς αναφερόμενα νομοθετήματα, που δημοσιεύθηκαν στο τέλος του μήνα (26.11.20) για να ρυθμίσουν σοβαρότατα προβλήματα που ξεκίνησαν την 1η Νοεμβρίου, μόνον επίκαιρα δεν μοιάζουν.

Τιμή στην Πολιτεία δεν περιποιούν.

Το σημαντικότερο: Τον οφειλόμενο σεβασμό στις επιχειρήσεις και στους εργαζόμενους δεν επιδεικνύουν.
Ας ελπίσουμε μάρτυρες νομοθετημάτων με τέτοια χαρακτηριστικά να μην ξαναγίνουμε.

Είτε γιατί θα έχουμε καταφέρει να τιθασεύσουμε την πανδημία είτε γιατί θα έχει αποδειχθεί η Πολιτεία σοβαρότερη και καλύτερα προετοιμασμένη.

Ευκταία, αμφότερα.

*Ο κ. Σταύρος Κουμεντάκης είναι Managing Partner στην Koumentakis and Associates Law Firm.