Tαμείο Ανάκαμψης: Ιστορικό βήμα για την Ευρώπη, «ανάσα» για την Ελλάδα

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής, η Ευρωπαϊκή Ένωση πέρασε τον Ρουβίκωνα. Μπορεί να απαιτήθηκαν διαπραγματεύσεις τεσσάρων και παραπάνω 24ώρων (ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη σε διάρκεια μετά τη Σύνοδο της Νίκαιας), μπορεί οι επιχορηγήσεις να είναι κατά 22% μικρότερες από το αρχικό σχέδιο, το μεγάλο βήμα όμως έγινε.

Κι έχει τη σημασία του το γεγονός ότι η Γερμανία πρωτοστάτησε σε αυτή την πρωτόγνωρη κίνηση, που ταυτόχρονα περιλαμβάνει, με «κομψό» πλάγιο τρόπο, τόσο τη διάσταση της «αμοιβαιοποίησης χρέους» όσο και των δημοσιονομικών μεταβιβάσεων, έννοιες που ούτε να ακούσει ήθελε έως πρότινος η ισχυρότερη χώρα της Ευρώπης.

Για την υπερχρεωμένη Ελλάδα, το κρατικό χρέος της οποίας αναμένεται να αγγίξει προσεχώς έως και το 200% του ΑΕΠ, ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει τη σημασία των ενισχύσεων μέσω του Ταμείου Ανάπτυξης, ακόμη δε περισσότερο, στο σκέλος που αφορά στα δισεκατομμύρια που θα εισρεύσουν, μέσω των επιχορηγήσεων.

Για τη χώρα μας, το μεγάλο στοίχημα το επόμενο διάστημα αλλά και τα επόμενα χρόνια θα αφορά, αφενός, τον σχεδιασμό υποδοχής αυτών των κονδυλίων κι απορρόφησής τους (καθώς η απορρόφηση κοινοτικών ενισχύσεων έχει αποδειχθεί διαχρονικά προβληματικό ζήτημα), εντέλει όμως της σωστής αξιοποίησής τους, χωρίς ρεμούλες και σπατάλες, προκειμένου να επιτευχθεί η βελτίωση και ο εκσυγχρονισμός του οικονομικού μοντέλου.

Πρόκειται για στοίχημα που δεν πρέπει να χαθεί, όχι μόνο διότι υπάρχει το προηγούμενο ενισχύσεων του παρελθόντος, που «απορροφήθηκαν» όπως όπως, χωρίς να αλλάξουν τελικά τον χαρακτήρα της οικονομίας, αλλά και διότι αυτή τη φορά, οι όροι (που δεν έχουν ακόμη προσδιοριστεί από πλευράς ακριβούς περιεχομένου και τεχνικού χαρακτήρα) θα είναι σίγουρα αυστηρότεροι από το παρελθόν. Μπορεί την τελική ευθύνη να την έχει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ωστόσο εξίσου κατοχυρωμένο είναι, βάσει των αποφάσεων της Συνόδου, και το δικαίωμα των μεμονωμένων κρατών να παρεμβαίνουν και να μπλοκάρουν τις χρηματοδοτήσεις.

Θα ήταν παράδοξο να περιμένουμε κάτι άλλο. Ο «πλούσιος» Βορράς συμμετέχει (ή και σύρεται) σε αυτή την προσπάθεια, με την προσδοκία ότι θα αυξηθεί η «συνοχή» της Ευρώπης, που σημαίνει ότι πέρα από το χρήμα, απαιτούνται σημαντικές μεταρρυθμίσεις, για να πιάσει το χρήμα τόπο και να μειωθούν τα οικονομικά «χάσματα» μεταξύ Βορρά και Νότου, ακόμη και Ανατολής και Δύσης, στην Ευρώπη.

Μπορεί τα χρήματα να είναι λιγότερα από όσα χρειάζονται, σύμφωνα με κάποιους αναλυτές, μπορεί να προκύψουν μεγάλες πολιτικές αψιμαχίες στη συνέχεια, αυτό όμως που έχει τη μεγαλύτερη σημασία είναι ότι το μεγάλο βήμα έγινε. Κι αυτό με τη σειρά του ανοίγει δρόμους για επόμενες κινήσεις, προς περαιτέρω ενοποίηση της Ευρώπης.

Πρωτεργάτης, ασφαλώς, η Γερμανία (σε αγαστή συμμαχία με τη Γαλλία), για λόγους στρατηγικούς που δεν θα πρέπει να μας διαφύγουν. Η σταδιακή απομάκρυνση των ΗΠΑ από την Ευρώπη και η ευθέως ανταγωνιστική προεδρία Τραμπ σε συνδυασμό με την ανάδυση ενός νέου ψυχρού πολέμου με την Κίνα, φαίνεται να πείθουν σταδιακά τη γερμανική ηγεσία για το κατ' άλλους προ πολλού προφανές:

Όσο ισχυρή κι αν είναι οικονομικά, η Γερμανία δεν μπορεί μόνη της να πρωταγωνιστήσει και να ανταγωνιστεί τις δύο υπερδυνάμεις, ενώ το κέντρο του κόσμου μεταφέρεται ολοένα και περισσότερο προς την αχανή Ασία, με τους τεράστιους πληθυσμούς.

Συνολικά όμως η Ευρώπη είναι η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, με αξιοσέβαστη έκταση και πληθυσμό. Ομοίως, στον γεωπολιτικό χώρο, η Γερμανία αρχίζει να αντιλαμβάνεται τα οφέλη από μια «κοινή ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική» κι από τη συνένωση των Ευρωπαϊκών Δυνάμεων, ειδικά όταν η αμερικανική «ασπίδα» κάτω από την οποία έζησε για δεκαετίες, μετά το τέλος του Β' Παγκόσμιου Πολέμου, δείχνει πολύ λιγότερο σίγουρη απ' ό,τι στο παρελθόν.

Ασφαλώς οι εξελίξεις θα συμβούν (αν συμβούν) με το αργό χρονικό βήμα που συνηθίζει η Ευρώπη (ακόμη κι όταν δεν έχει αυτή την… πολυτέλεια), ακριβώς λόγω του χαρακτήρα της και των πολυάριθμων κρατών που μετέχουν. Το γεγονός όμως ότι οι δύο μεγαλύτερες δυνάμεις που μετέχουν σε αυτή, ο «γαλλογερμανικός άξονας», στον οποίο έχει στηριχθεί η εξέλιξή της, φαίνεται πλέον να ταυτίζονται σε ζωτικά στρατηγικά θέματα, δημιουργεί επιτέλους αισιοδοξία.