Απειλές και ευκαιρίες από τον κορωνοϊό

Αναμφίβολα όλοι συμφωνούμε ότι βιώνουμε μια νέα κρίση από έναν αόρατο εχθρό. Όπως συμβαίνει σε κάθε κρίση, οι συνέπειες είναι πολλές και σε όλους τους τομείς.

Δεδομένου ότι η υγεία είναι το ύψιστο αγαθό, πρωταρχικός στόχος όλων μας πιστεύω πως είναι η υγεία μας και η υγεία των συνανθρώπων μας. Κάθε δυσκολία που βιώνουμε θα πρέπει να μας ωθεί στην ανάπτυξη και στην ομαδικότητα, στην ισχυροποίηση του αξιακού μας συστήματος.

Οι επιχειρήσεις αποτελούνται από άτομα. Είναι δύσκολο να προσδιοριστεί ο βαθμός έκθεσης της κάθε οντότητας στις επιπτώσεις του νέου ιού Covid-19, γιατί δεν γνωρίζουμε το χρονικό διάστημα που θα απαιτηθεί έως ότου οι επιστήμονες βρουν το αντίδοτο και οι εταιρείες το παρασκευάσουν και το διαθέσουν προς χρήση. Φυσικά κάθε κλάδος θα έχει διαφορετικές επιπτώσεις και θα είναι ανάλογες με τη χώρα στην οποία δραστηριοποιείται.

Η γεωγραφική περιοχή, το επιχειρηματικό μοντέλο, η συμμετοχή των διεθνών μεταφορών ή μετακινήσεων στην εφοδιαστική αλυσίδα της οντότητας καθώς και μια σειρά άλλων παραγόντων θα είναι τα κριτήρια με βάση τα οποία η κάθε οντότητα θα προσδιορίσει τις βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες συνέπειες αυτής της κρίσης.

Παρ' όλ' αυτά όμως θα μπορούσαμε να πούμε πως οι βασικές άμεσες επιπτώσεις μπορούν να εντοπιστούν πρωταρχικά στους κάτωθι τομείς:

Ανθρώπινο Δυναμικό

Προέχει η προστασία της υγείας των εργαζομένων, κατά συνέπεια η μεγαλύτερη πρόκληση των επιχειρήσεων είναι η διασφάλιση των προϋποθέσεων που θα την εξασφαλίσουν κατά το δυνατόν.

Οι επιχειρήσεις αλλά και ο δημόσιος τομέας καλούνται να δημιουργήσουν ή να επεκτείνουν, όπου αυτό είναι εφικτό και σε όποιο βαθμό αυτό είναι, τις υποδομές που θα εξασφαλίσουν τη δυνατότητα εκτέλεσης της κατ’ οίκον εργασίας. Φυσικά όπου αυτό δεν είναι εφικτό, θα πρέπει οι διοικήσεις μέσα στα άμεσα σχέδιά τους, να εντάξουν τον εκσυγχρονισμό του τρόπου λειτουργίας τους.

Καταναλωτική συμπεριφορά

Παρατηρείται αύξηση στις on line αγορές εξαιτίας του γεγονότος ότι τα φυσικά καταστήματα αναγκάζονται να παύσουν τη λειτουργία τους για ένα χρονικό διάστημα. Είναι γεγονός πως ο τζίρος των on line αγορών είχε διαρκώς ανοδική τάση και πριν την εμφάνιση του κορωνοϊού. Τώρα απλά θα επιταχυνθεί αυτή η άνοδος και θα εξοικειωθεί όλο και μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού με αυτό τον τρόπο αγοράς προϊόντων και υπηρεσιών. Αυτή η τάση θα πρέπει να κεφαλαιοποιηθεί μετά τη λήξη της περιπέτειας αυτής.

Διεθνές εμπόριο και εφοδιαστικές αλυσίδες

Με την εμφάνιση του ιού, έγινε εμφανής η πολυπλοκότητα της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας και ο βαθμός διασύνδεσής της με το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα. Έγινε αισθητή η ανάγκη αναζήτησης εναλλακτικών προμηθευτών και εμπορικών διαύλων και η επανεξέταση των μοντέλων της εφοδιαστικής αλυσίδας.

Νομικές και οικονομικές συνέπειες

Αναμένεται ως συνέπεια αυτή της κρίσης να μην τηρηθούν συμβατικές υποχρεώσεις και εμπορικές συμφωνίες. Οι διοικήσεις των εταιρειών θα πρέπει άμεσα να προετοιμάσουν την άμυνά τους στην εμφάνιση τέτοιων φαινομένων και να αποτελέσει και για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις βασικό στοιχείο το οποίο θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους κατά τη σύνταξη της στρατηγικής τους και την επανεξέταση αυτής σε ετήσια βάση. Θα πρέπει να ενισχυθούν με τα απαραίτητα εργαλεία και το ανθρώπινο δυναμικό τα τμήματα που προσφέρουν νομικές και οικονομικές συμβουλές σε κάθε οντότητα, ανεξαρτήτως μεγέθους.

Εταιρικά κεφάλαια

Η πιθανή μη τήρηση εμπορικών συμφωνιών, η πτώση της ζήτησης σε ορισμένους κλάδους, οι περιορισμένες παραγωγικές δυνατότητες, τα προβλήματα που παρατηρούνται στην εφοδιαστική αλυσίδα, τα μικρά περιθώρια κέρδους σε πολλούς κλάδους, οι καθυστερήσεις πληρωμών είναι βασικά αίτια που δημιουργούν σημαντικές κεφαλαιακές απαιτήσεις και προβλήματα ρευστότητας. Οι διοικήσεις θα πρέπει συνεχώς να αξιολογούν και να αναθεωρούν τη στρατηγική τους ως προς τα κεφάλαια κίνησης των εταιρειών τους και ως προς την τιμολογιακή, εμπορική και εισπρακτική πολιτική τους.

Χρηματαγορές

Η εμφάνιση του ιού έχει άμεση επίπτωση στις χρηματηστηριακές συναλλαγές, με αποτέλεσμα να παρατηρείται κατακόρυφη πτώση δεικτών αξιών και κατά συνέπεια υποτίμηση της αξίας των μετοχών αρκετών εισηγμένων εταιρειών διεθνώς. Η διάρκεια αυτής της κρίσης είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε μια νέα οικονομική ύφεση.

Ο ρόλος του κράτους

Οι αποφάσεις που λαμβάνονται από την Πολιτεία για την προστασία πρωτίστως της υγείας των πολιτών της και για το εθνικό συμφέρον καθώς και η ταχύτητα με την οποία λαμβάνονται, σίγουρα θα επηρεάσει τον χρόνο που θα διαρκέσει αυτή η κρίση. Τα μέτρα που λαμβάνονται σίγουρα θα επηρεάσουν την πορεία της οικονομίας τους επόμενους μήνες. Αναμένουμε το κράτος να δείξει το κοινωνικό αλλά και ρυθμιστικό του ρόλο με στοχευμένες παρεμβάσεις, να αυξήσει τα μέτρα στήριξης στους κλάδους που πλήττονται από την εμφάνιση του ιού, να στηρίξει την εργασία, να συντελέσει στον βαθμό που μπορεί, μέσω των επιχορηγήσεων, επιδοτήσεων, δανειοδοτήσεων, οικονομικών προγραμμάτων, στην επιβίωση και ανάπτυξη των οντοτήτων.

Αυτός ο τρόπος υπεύθυνης και προσεγμένης προσέγγισης και αντιμετώπισης εκτάκτων καταστάσεων θα πρέπει να γίνει η αρχή για την εκπόνηση και εφαρμογή (όταν παραστεί ανάγκη) ανάλογων σχεδίων δράσης για όλο τον ευρύτερο δημόσιο τομέα.

Ο ρόλος της επιχείρησης

Είναι βέβαιο πως οι επιπτώσεις θα διαφέρουν ανά κλάδο ακόμα κι ανά επιχείρηση του ίδιου κλάδου και θα πρέπει να εκπονηθούν στοχευμένες μελέτες για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που δημιουργήθηκαν.
Όλες οι επιχειρήσεις όμως, ανεξαρτήτως μεγέθους, θα πρέπει να μελετήσουν τον βαθμό αντοχής τους σε καταστάσεις κρίσεων όπως αυτή που διανύουμε, με στόχο την εξασφάλιση της συνέχειας των δραστηριοτήτων τους.

Ας είναι αυτή η κρίση η αρχή για να δημιουργηθούν μηχανισμοί:

• Προστασίας της υγείας του ανθρώπινου δυναμικού.

• Εξασφάλισης της εργασίας χωρίς να απαιτείται η φυσική παρουσία στην εταιρεία, στον βαθμό που αυτό είναι εφικτό.

• Επιχειρησιακής ετοιμότητας.

• Έγκαιρης και έγκυρης πληροφόρησης και ενημέρωσης όλων των τμημάτων της επιχείρησης.

• Εκτίμησης των επιπτώσεων της εκάστοτε κρίσης.

• Αναζήτησης εναλλακτικών λύσεων που θα ενεργοποιούνται σε καταστάσεις κρίσεων.

• Αξιολόγησης των συστημάτων προστασίας δεδομένων καθώς και των ψηφιακών συστημάτων.

• Ομάδων διαχείρισης κρίσεων για τη λήψη άμεσων αποφάσεων και την εξασφάλιση υλοποίησης αυτών.

Σε κάθε περίπτωση και κάθε εποχή, καθοριστικό ρόλο για τη δημιουργία, τη λειτουργία και την εξέλιξη μιας οντότητας ή ενός οργανισμού διαδραμματίζει ο άνθρωπος και οι ηθικές αξίες αυτού.

Ελπίζω κι εύχομαι αυτή η κατάσταση που βιώνουμε να θωρακίσει το αξιακό μας σύστημα και να γίνει αυτό βασικός συνεργάτης μας!

* Η κα Μαρίνα Πολίτου είναι Οικονομολόγος, Επικοινωνιολόγος, Γ.Γ. του Λογιστικού Συλλόγου Αθηνών