Πώς θα αποφύγουν οι επενδυτές φορολογικές «περιπέτειες»

Με αφορμή την εκπνοή του 2019 και με δεδομένο ότι σε λίγους μήνες θα υποβληθούν οι φορολογικές δηλώσεις για την προηγούμενη χρονιά, θεωρώ χρήσιμο να επισημάνω στους επενδυτές μερικά βασικά ζητήματα προκειμένου να αποφύγουν φορολογικές περιπέτειες και βαριά πρόστιμα, τα οποία θα οφείλονται σε άγνοια και όχι σε πρόθεση.

Οι επισημάνσεις αυτές δεν αφορούν μόνο τους μεγάλους επενδυτές αλλά και τους μικρότερους, καθώς ένας μελλοντικός φορολογικός έλεγχος, είτε από το ΚΕΦΟΜΕΠ (Κέντρο Ελέγχου Φορολογουμένων Μεγάλου Πλούτου) είτε από άλλη αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Οικονομικών, μπορεί να οδηγήσει σε δυσάρεστες εκπλήξεις. 

Μετοχές: Οι κάτοχοι μετοχών επιβαρύνονται με φόρο υπεραξίας 15% από τη στιγμή που ρευστοποιήσουν με κέρδη τίτλους τους και κατέχουν πάνω από το 0,5% μιας εταιρείας. Προσοχή! Η φορολογία αυτή δεν παρακρατείται «στην πηγή», οπότε είναι ευθύνη του επενδυτή να δηλώσει την υπεραξία στην ετήσια φορολογική του δήλωση.

Επίσης, δεν θα πρέπει να νομίσει κάποιος ότι πάνω από 0,5% μιας εισηγμένης εταιρείας έχουν μόνο μέτοχοι με πολύ υψηλά περιουσιακά στοιχεία. Μπορεί βέβαια να είναι δύσκολο κάποιος ιδιώτης να διαθέτει πάνω από το 0,5% του ΟΤΕ, του ΟΠΑΠ ή της Motor Oil, ωστόσο ας μην ξεχνούμε πως υπάρχουν αρκετές εταιρείες με αποτίμηση κάτω των πέντε εκατ. ευρώ. Και ότι οι εταιρείες αυτές ήταν πολύ περισσότερες το 2011, το 2012 και το 2013. Αν δηλαδή μια εισηγμένη αποτιμάτο στο ΧΑ προς 3 εκατ. ευρώ τα προηγούμενα χρόνια, ένας επενδυτής θα μπορούσε να αποκτήσει το 0,5% των μετοχών με μόλις 15.000 ευρώ!

Όμως, το σύνολο των επενδυτών (είτε επιβαρύνεται με φόρο υπεραξίας είτε όχι, ανεξάρτητα δηλαδή από το ποσοστό της εταιρείας που κατέχει ο καθένας) που πουλάει με κέρδος τις μετοχές του, επιβαρύνεται με εισφορά αλληλεγγύης! Και στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να ενταχθεί το ποσό αυτό στη φορολογική δήλωση, γιατί δεν γίνεται αυτόματη παρακράτηση στην πηγή.

Οι μέτοχοι επίσης επιβαρύνονται με φόρο επί των μερισμάτων που εισπράττουν (10% για το 2019, 5% από το 2020 και μετά). Παρά το γεγονός ότι ο φόρος επί των μερισμάτων παρακρατείται στην πηγή, τα σχετικά έσοδα θα πρέπει να περιλαμβάνονται στη φορολογική δήλωση, προκειμένου να συνυπολογιστούν στην καταβολή της εισφοράς αλληλεγγύης. 

Εταιρικά ομόλογα: Ο επενδυτής που αποκτά εταιρικό ομόλογο κατά τη δημόσια εγγραφή του δεν επιβαρύνεται με φόρο υπεραξίας είτε αν το διατηρήσει έως τη λήξη του είτε αν το ρευστοποιήσει με κέρδος στη δευτερογενή αγορά. Επίσης, δεν επιβαρύνεται με τον σχετικό φόρο ούτε αν το αγοράσει από τη δευτερογενή αγορά και το διακρατήσει έως τη λήξη.

Αντίθετα, πληρώνει φόρο υπεραξίας 15% σε περίπτωση που αγοράσει το εταιρικό ομόλογο στη δευτερογενή αγορά και το ρευστοποιήσει με κέρδος πριν τη λήξη του! Είναι προφανές πως ο επενδυτής υποχρεούται να καταγράψει το γεγονός στην ετήσια φορολογική του δήλωση, προκειμένου να επιβαρυνθεί και με τον φόρο υπεραξίας και με την αντίστοιχη εισφορά αλληλεγγύης.

Οι φόροι επί των τόκων των εταιρικών ομολόγων (15%) παρακρατούνται στην πηγή και δηλώνονται αυτόματα στη φορολογική δήλωση, προκειμένου να υπολογιστεί η αντίστοιχη εισφορά αλληλεγγύης.

Ακίνητα: Οι ιδιοκτήτες ακινήτων επιβαρύνονται με ΕΝΦΙΑ και φόρο ενοικίασης εφόσον τα ακίνητα εκμισθώνονται (ετήσια φορολογική δήλωση Ε2).

Χρηματοοικονομικά προϊόντα: Χρηματοοικονομικά προϊόντα που διαπραγματεύονται εκτός οργανωμένης αγοράς όπως συνάλλαγμα (FOREX), CFDs, Options (προτιμησιακά δικαιώματα), δομημένα προϊόντα (structured products) κ.λπ. επιβαρύνονται και αυτά με φόρο υπεραξίας 15% (συν αναλογούσα εισφορά αλληλεγγύης).

Κοινοί επενδυτικοί λογαριασμοί: Οι επενδυτές θα πρέπει να προσέξουν τις περιπτώσεις ύπαρξης κοινών λογαριασμών (joint accounts) σε ό,τι αφορά τη φορολογία. Και αυτό γιατί όσα ισχύουν στην Ελλάδα για τις δικές μας τράπεζες, θα ισχύσουν και για τους Έλληνες πολίτες που συνεργάζονται με ξένες τράπεζες. Και αυτό, γιατί φαίνεται πως όταν τον ρόλο του θεματοφύλακα έχουν τράπεζες από Ελβετία, Jersey, Gensey και Σιγκαπούρη, θα ισχύσουν τα ίδια για τον κοινό τους λογαριασμό με αυτά που ισχύουν στην Ελλάδα. Δεν ισχύουν όμως τα ίδια σε κάθε χώρα. Για παράδειγμα ο φόρος κληρονομιάς σε κοινό λογαριασμό στη Μεγάλη Βρετανία είναι 40%, σε περίπτωση θανάτου του ενός δικαιούχου. 

* Ο κ. Αλέξανδρος Μωραϊτάκης είναι πρόεδρος της NUNTIUS ΑΧΕΠΕΥ.