Γιατί η Κομισιόν επεμβαίνει στις online πλατφόρμες

Οι online πλατφόρμες άλλαξαν γρήγορα τον τρόπο με τον οποίο οι επιχειρήσεις επικοινωνούν με τους πελάτες τους. Σήμερα οι εταιρείες μπορούν να προσφέρουν εύκολα προϊόντα και υπηρεσίες που απέχουν μόνο μερικά κλικ, ενώ οι καταναλωτές απολαμβάνουν τα οφέλη καινοτόμων λύσεων με τις οποίες η εξεύρεση καταλύματος για τις διακοπές και η κοινοχρησία αυτοκινήτων γίνεται όχι μόνο γρήγορη και φθηνή αλλά και εύκολη ως προς την οργάνωσή της.

Εξακολουθούν όμως να είναι εύκολα τα πράγματα για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη;

Για πολλές επιχειρήσεις, η απάντηση είναι αρνητική. Μερικές επιχειρήσεις εξαρτώνται ολοένα και περισσότερο από έναν σχετικά μικρό αριθμό ισχυρών online πλατφορμών, οι οποίες ελέγχουν πλήρως την πρόσβαση των επιχειρήσεων αυτών σε εκατομμύρια καταναλωτές σε ευρύτερη γεωγραφική κλίμακα. Όταν οι σχέσεις είναι τόσο άνισες, είναι φυσικό και επόμενο να προκύψουν προβλήματα και οι εταιρείες να αισθάνονται ανίσχυρες σε αυτή την κατάσταση. Το κλίμα αυτό αποθαρρύνει πολλές επιχειρήσεις από το να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες που μπορούν να προσφέρουν οι online πλατφόρμες όσον αφορά τις πωλήσεις τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.

Ως πρώτο βήμα, η ΕΕ έχει πλέον θέσει σε εφαρμογή το πρώτο παγκοσμίως κανονιστικό πλαίσιο για τις εμπορικές πρακτικές των πλατφορμών προς τις επιχειρήσεις, για να αποκαταστήσει την ισορροπία. Αυτό σημαίνει ότι οποιοσδήποτε πωλεί ή αγοράζει στις εν λόγω πλατφόρμες μπορεί να βασίζεται σε σαφείς κατευθυντήριες γραμμές και να γνωρίζει πού μπορεί να απευθύνεται για την επίλυση τυχόν διαφορών. Οι κανόνες αυτοί εξασφαλίζουν περισσότερη προβλεψιμότητα για τις επιχειρήσεις και θα τις ενθαρρύνουν να χρησιμοποιούν τις online πλατφόρμες ως μέσο πρόσβασης σε ένα ευρύτερο καταναλωτικό κοινό.

Οι κανόνες αυτοί θα δώσουν στις επιχειρήσεις τη δυνατότητα να κατανοήσουν καλύτερα τι ακριβώς διέπει τις σχέσεις στις online πλατφόρμες που χρησιμοποιούν, κατά πόσον επηρεάζεται η πολιτική τους σε θέματα δεδομένων, τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται τα προϊόντα τους σε σύγκριση με προϊόντα ιδιωτικού σήματος, καθώς και την ελευθερία να προσφέρουν υπηρεσίες στους οικείους ιστότοπους. Επιπλέον, οι κανόνες θα εξασφαλίσουν, αφενός, ότι οι online πλατφόρμες εφαρμόζουν ορθά συστήματα διαχείρισης των σχέσεων με τους πελάτες για την επεξεργασία των καταγγελιών των πελατών και, αφετέρου, ότι οι μηχανές αναζήτησης θα πρέπει να είναι επίσης σαφείς όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο αποφασίζεται η σειρά εμφάνισης των αποτελεσμάτων αναζήτησης.

Γιατί αποφάσισε η ΕΕ να ρυθμίσει πρώτη παγκοσμίως πλατφόρμες όπως οι Google, Apple, Facebook και Amazon; Η online οικονομία εξελίσσεται με ταχείς ρυθμούς και οι φορείς χάραξης πολιτικής πρέπει να συμβαδίζουν με αυτούς. Οι πρωτοφανείς καταστάσεις στις οποίες ενδέχεται να βρεθούν οι επιχειρήσεις κατά την εμπειρία τους με online πλατφόρμες ώθησε την ΕΕ να αναλάβει δράση εγκαίρως. Μια πιο προβλέψιμη διαδικτυακή οικονομία θα δώσει σιγουριά όχι μόνο στις επιχειρήσεις αλλά και στις online πλατφόρμες και στους καταναλωτές και, κατ’ επέκταση, θα αυξήσει την εμπιστοσύνη στο διαδίκτυο.

Οι καλύτερα ενημερωμένες επιχειρήσεις θα είναι σε θέση να λαμβάνουν καλύτερες αποφάσεις, οι δε online πλατφόρμες θα έχουν ένα ενιαίο νομικό καθεστώς σε επίπεδο ΕΕ, το οποίο δεν θα παρεμποδίζει την ικανότητά τους να καινοτομούν. Επιπλέον, η αυξημένη διαφάνεια και ο θεμιτός ανταγωνισμός στην πραγματικότητα ευνοούν τους Ευρωπαίους καταναλωτές, παρέχοντας μεγαλύτερο εύρος επιλογών και, ως εκ τούτου, ενδεχομένως καλύτερες τιμές.

Αυτοί οι νέοι κανόνες θα διασφαλίζουν ισότιμους όρους ανταγωνισμού μεταξύ ευρωπαϊκών και μη ευρωπαϊκών online πλατφορμών. Όταν ο καταναλωτής της ΕΕ μπορεί να αγοράσει κάτι με τη χρήση online πλατφόρμας, είτε αυτή έχει έδρα εντός είτε εκτός της ΕΕ, οι νέοι κανόνες θα εφαρμόζονται και στις δύο περιπτώσεις και δεν θα θέτουν σε μειονεκτική θέση τις ευρωπαϊκές εταιρείες, στο πλαίσιο του σκληρού ανταγωνισμού από αλλοδαπούς ανταγωνιστές σε χώρες όπως η Κίνα και οι Ηνωμένες Πολιτείες.

Η Επιτροπή έχει επίσης συστήσει παρατηρητήριο της οικονομίας των online πλατφορμών, το οποίο ήδη εργάζεται πυρετωδώς, παρατηρεί και αναλύει τις εξελίξεις, με στόχο να κατανοήσει καλύτερα τη διαδικτυακή οικονομία και να καταστήσει εφικτή την τεκμηριωμένη και ευέλικτη χάραξη πολιτικής σε επίπεδο ΕΕ. Η ειδική ομάδα εμπειρογνωμόνων του παρατηρητηρίου εκπονεί επί του παρόντος μια πρώτη δέσμη τεχνικών εγγράφων, τα οποία θα δημοσιευθούν τον Σεπτέμβριο και θα συζητηθούν περαιτέρω με τα ενδιαφερόμενα μέρη του παρατηρητηρίου.

Η ιστορία βέβαια δεν τελειώνει εδώ. Οι δράσεις αυτές είναι μόνο τα πρώτα βήματα για να διασφαλιστεί ότι οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις της Ευρώπης μπορούν να αποκομίσουν όλα τα οφέλη των online πλατφορμών. Δεδομένου ότι οι πλατφόρμες με έδρα εντός της ΕΕ αντιστοιχούν στο 2% περίπου της παγκόσμιας αξίας online πλατφορμών, η ΕΕ πρέπει να αποκτήσει περισσότερους ψηφιακούς πρωταθλητές και γι’ αυτό χρειάζεται να δημιουργήσουμε το κατάλληλο περιβάλλον με τολμηρή τομεακή πολιτική.

Χρειάζεται επίσης να παρατηρούμε στενά τις εξελίξεις, ώστε να εξασφαλίσουμε ότι τα επιχειρηματικά μοντέλα των online πλατφορμών είναι προς όφελος όλων μας και δεν υπονομεύουν τις αξίες, τις κοινωνίες και την ασφάλειά μας.

Αυτές είναι οι επόμενες προκλήσεις τις οποίες θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε... πολύ σύντομα.

*Η Μαρίγια Γκαμπριέλ είναι Επίτροπος Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας