Μπορεί να απαγορευτεί η διακίνηση του Bitcoin;

Η ιδιαιτερότητα της τελευταίας θεαματικής ανόδου στην αγορά των crypto είναι πως δεν προήλθε αποκλειστικά από τις θετικές ενέργειες των χρηστών ή νέες ελπιδοφόρες εφαρμογές του blockchain. Όσο και αν ακούγεται παράδοξο, προήλθε σε μεγάλο βαθμό από τους επικριτές του.

Η περίπτωση του Δημοκρατικού γερουσιαστή Brad Sherman ήταν αυτή που ξεχώρισε. Τι έκανε την προηγούμενη εβδομάδα ο Sherman; Απεύθυνε έκκληση στους συνάδελφους του να συνδράμουν σε ένα νομοσχέδιο που θα απαγορεύσει την κατοχή κρυπτονομισμάτων από πολίτες των ΗΠΑ. Με ποιο σκεπτικό; Ότι αδυνατίζει τη διεθνή δύναμη των ΗΠΑ και κινδυνεύει να χαθεί ο ρόλος του δολαρίου ως αποθετικού νομίσματος!

Ανάφερε ως παράδειγμα το Ιράν, που χρησιμοποιεί την τεχνολογία των κρυπτονομισμάτων για να αποφύγει τις οικονομικές κυρώσεις.

Χωρίς να το επιδιώκει, ο γερουσιαστής όχι μόνο αναγνώρισε ως τεράστια την ανερχόμενη ισχύ των crypto, αλλά και τη διαφήμισε. Ποτέ και για κανένα νόμισμα δεν έχει ειπωθεί πως είναι τόσο δυνατό, έτσι ώστε να απειλήσει την πρωτοκαθεδρία του δολαρίου ως κυρίαρχου νομισματικού συστήματος.

Δεν πρόκειται για μεμονωμένη περίπτωση. Στις 2 Μαΐου δημοσιεύτηκε αφιέρωμα από το World Gold Council, όπου εξηγεί γιατί ο ισχυρισμός ότι το Bitcoin θα αντικαταστήσει τον χρυσό δεν ευσταθεί.

Και ερχόμαστε στο μεγάλο ερώτημα: Αν το Bitcoin είναι φούσκα ή μόδα ή απλώς ένα τίποτα, όπως ισχυρίζονται οι επικριτές του, δεν είναι παράδοξο να φοβούνται ότι θα αντικαταστήσει τον χρυσό ή το δολάριο;

Την απάντηση έδωσε η ίδια η αγορά. Τι έκανε το Bitcoin με το που ακούστηκε η είδηση της προοπτικής να απαγορευτούν τα crypto στις ΗΠΑ; Εκτινάχθηκε προς τα επάνω. Οι φίλοι του παρακολούθησαν, πιθανότατα σκασμένοι από τα γέλια, το ανεπάντεχο δώρο της δημοσιότητας που τους έκανε ο Sherman, ο οποίος παραδέχτηκε πως όχι μόνο δεν πρόκειται για κάποια περαστική μόδα, αλλά είναι τόσο ισχυρό, που μπορεί να απειλήσει τη μοναδική υπερδύναμη του πλανήτη.

Πρόκειται για μια εξαιρετικά βολική εξέλιξη για το Bitcoin, που δύσκολα θα εξασφάλιζε καλύτερη διαφήμιση. Ένα εξέχον πολιτικό πρόσωπο επιβεβαιώνει τα πλεονεκτήματα του Bitcoin έναντι του αμερικανικού δολαρίου.

Το περιστατικό ήρθε να προστεθεί σε μια σειρά άλλων δηλώσεων, όπως του Peter Praet, επικεφαλής οικονομολόγου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που ομολόγησε πως το Bitcoin δεν είναι χρήμα, επειδή δεν μπορεί να το εκτυπώσει και άρα να το πληθωρίσει, κατά το δοκούν, κάποια Κεντρική Τράπεζα.

Στην περίπτωση που εισακουστεί ο Sherman

Ας γυρίσουμε όμως στον Brad Sherman. Δεν ήταν η πρώτη φορά που καταφέρθηκε εναντίον των crypto. Το 2018 είχε αναφέρει μεταξύ άλλων τα εξής: «Ποιο είναι το κοινωνικό όφελος από τα κρυπτονομίσματα; Επιτρέπει σε κάποιες δωδεκάδες ανθρώπους στην περιοχή μου να κάθονται με τις πιτζάμες τους όλη την ημέρα στον καναπέ τους, μέχρι να γίνουν εκατομμυριούχοι. Βοηθάει τρομοκράτες, εγκληματίες, φοροφυγάδες να μεταφέρουν χρήματα σε όλο τον κόσμο. Βοηθάει startup εταιρείες να διαπράξουν απάτες, με μόλις το 1% από αυτές να παράγουν κάτι χρήσιμο».

Σε πρώτη ανάγνωση, μένεις άναυδος με την άγνοια και την προκατάληψη. Ο Sherman δίνει την εντύπωση πως δεν γνωρίζει το αντικείμενο, αν και υπάρχει το αντίθετο σενάριο. Ενώ γνωρίζει πολύ καλά να ψεύδεται εσκεμμένα, προσπαθώντας να γίνει αρεστός στους σπόνσορές του.

Οι μεγαλύτεροι χορηγοί του (όπως φαίνεται από την επίσημη ιστοσελίδα του) είναι παραδοσιακοί τραπεζίτες και διακινητές πιστωτικών καρτών. Κάποιοι από αυτούς δεν είναι απίθανο να έχουν φοβηθεί. Όχι άδικα. Κινδυνεύουν να εξαφανιστούν σαν τους δεινόσαυρους, στον νέο χάρτη του χρηματοοικονομικού τοπίου, εξαιτίας των blockchain εφαρμογών.

Το τραπεζικό κατεστημένο εκεί που ένιωθε άτρωτο, καθώς ακόμα και από τη μεγάλη κρίση του 2008 βγήκε ισχυρότερο (too big to fall), νιώθει να απειλείται. Και πάνω στην πίεση, οι άνθρωποι κάνουν λάθη. Θα είναι ένα από αυτά η απαγόρευση των κρυπτονομισμάτων;

Το βασικό ερώτημα δεν είναι τα κίνητρα ή η αφέλεια του γερουσιαστή, όσο το αν μια τυχόν απαγόρευση του Bitcoin από τις ΗΠΑ είναι ικανή να το σταματήσει. Εξάλλου δεν είναι η πρώτη φορά που η αμερικανική κυβέρνηση έχει επιχειρήσει τέτοιου είδους απαγορεύσεις. Το 1920 απαγόρευσε τα οινοπνευματώδη. Πέρασαν 13 χρόνια μέχρι να αποφανθούν οι υπεύθυνοι πως η ποταπαγόρευση προκάλεσε περισσότερα προβλήματα από όσα έλυνε και να την τερματίσουν.

Η απάντηση είναι απλή και μονολεκτική: Αποκλείεται. Τα κρυπτονομίσματα δεν υπάρχει τρόπος να τα εμποδίσει κανείς να υπάρχουν. Δεν υπάρχει κάποια κεντρική πηγή που μπορεί να παρεμποδίσει να παράγονται ή να διακινούνται. Όποιος ισχυρίζεται το αντίθετο, είναι φανερό πως δεν έχει αντιληφθεί τη φιλοσοφία τους και αγνοεί πώς λειτουργεί το σύστημα. Δεν μπορεί μια χώρα να το σταματήσει απλά απαγορεύοντάς το. Και μάλιστα όχι μόνο το Bitcoin αλλά όλα τα crypto!

Κανένα κράτος δεν έχει το Bitcoin υπό τη δικαιοδοσία του. Δεν μπορεί ούτε καν να τα κατασχέσει ακόμα και μέσα στην επικράτειά του, όπως θα μπορούσε να κάνει με τα ακίνητα ή τις τραπεζικές καταθέσεις ή με τον χρυσό. Όσο κρατάς τα νούμερα του προσωπικού σου κωδικού, δεν μπορεί να στα πάρει κανείς.

Ο μόνος τρόπος για να εφαρμοστεί η απαγόρευση είναι να πειστεί ο κόσμος πως το Bitcoin είναι κάτι κακό και επικίνδυνο. Συνεπώς θα ακούμε να αναπαράγεται συχνά η επιχειρηματολογία του Sherman περί «παρανόμων με τις πιτζάμες». Η οποία έχει μικρή σχέση με την πραγματικότητα, αλλά σε αυτές τις περιπτώσεις, το πρώτο θύμα είναι η αλήθεια.

Το ρεαλιστικό σενάριο

Δεν πρόκειται να δούμε δραστικές ενέργειες από πλευράς ΗΠΑ και υπάρχουν μια σειρά λόγοι γι' αυτό:
α) Οι τράπεζες έχουν συμβιβαστεί με την ιδέα της επικράτησης του blockchain και πειραματίζονται πάνω στη νέα τεχνολογία, για να μπορέσουν να την εκμεταλλευτούν. Δεν πρόκειται για τον μοναδικό κλάδο που συμμαχεί με τον «αντίπαλο». Όλες οι μεγάλες πετρελαϊκές εταιερίες έχουν τμήμα που ασχολείται με τις εναλλακτικές πηγές ενέργειας, προετοιμαζόμενοι για την επόμενη ημέρα.

β) Ας υποθέσουμε πως το απαγορεύσουν στις ΗΠΑ. Ας υποθέσουμε μάλιστα πως από κάποιο θαύμα, η απαγόρευση είναι επιτυχημένη. Τις επιπτώσεις δεν είναι δύσκολο να τις φανταστούμε. Όλες οι δουλειές που έχουν να κάνουν με τα crypto θα πάνε σε κάποιο ανταγωνιστικό κράτος, που δεν θα χάσει την ευκαιρία να τους ανοίξει την αγκαλιά του. Φανταστείτε τι κίνητρο θα έχουν να βοηθήσουν στην εξάπλωση του Bitcoin η Ρωσία και η Κίνα, αν θεωρηθεί τόσο μεγάλη απειλή στις ΗΠΑ, που θα θελήσουν να το απαγορεύσουν. Θα πρόκειται για θεόσταλτο δώρο στο μεγάλο τους όνειρο να σταματήσουν την πρωτοκαθεδρία του δολαρίου.

Ρεαλιστικά, οι αρχές το μόνο που μπορούν να κάνουν, είναι να θέσουν κάποιους κανόνες. Το οποίο δεν είναι αναγκαστικά κακό. Είναι προς όφελος των crypto να υπάρξουν εξειδικευμένοι κανόνες για τις απάτες, τα περιβόητα scams. Αντιθέτως, το νομικό κενό κάνει την αγορά νευρική και τους επενδυτές διστακτικούς. Μέχρι τώρα αντιμετωπίζονταν με τη γενική νομοθεσία περί οικονομικής απάτης, η οποία δεν αρκεί.

Συμπέρασμα

Πρακτικά, το μόνο που μπορεί να σταματήσει τη διακίνηση του Bitcoin είναι η διακοπή του Internet. Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, δεν είναι εφικτό να θέτεις τέτοιου είδους απαγορεύσεις. Φανταστείτε να υπάρξει κάποιο κράτος που να θελήσει να καταργήσει το Internet, με τη δικαιολογία ότι διακινείται παιδική πορνογραφία ή ότι το χρησιμοποιούν οι παράνομοι για να επικοινωνούν μεταξύ τους. Τι θα επιτύχει; Όχι μόνο δεν μπορεί να το επιβάλλει στα υπόλοιπα κράτη, αλλά και θα μείνει πίσω οικονομικά.

Αν και ούτε αυτό θα αποτελεί προϋπόθεση σε λίγο καιρό. Ήδη δημιουργήθηκε μια συσκευή, η goTenna, με την οποία μπορείς να κάνεις συναλλαγές χωρίς σύνδεση στο διαδίκτυο, αρκεί οι συναλλασσόμενοι να βρίσκονται σε εμβέλεια λίγων χιλιομέτρων.

Bud, άργησες. Έπρεπε να αντιληφθείς το πρόβλημα το 2010. Τότε ίσως να είχες τη δυνατότητα να το απαγορεύσεις. Τώρα πια είναι αργά.


* Ο κ. Βασίλης Παζόπουλος είναι οικονομολόγος, πιστοποιημένος επενδυτικός σύμβουλος από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, συγγραφέας του βιβλίου Επενδυτές χωρίς Σύνορα (www.ependytes.com).