Η Υγεία στην ψηφιακή εποχή και η ευκαιρία της Silver Economy

Τα συστήματα Υγείας αντιμετωπίζουν την τελευταία δεκαετία μεγάλες προκλήσεις, που οφείλονται κυρίως στην υπέρμετρη αύξηση των δαπανών λόγω της αυξανόμενης συχνότητας των χρονίων νοσημάτων, της γήρανσης του πληθυσμού,τις πιεστικές απαιτήσεις των πολιτών, αλλά και σε νέες ανισότητες στην πρόσβαση και στην παροχή ασφαλών και ποιοτικών υπηρεσιών.

Η αντιμετώπιση αυτών των πιέσεων απαιτεί βιώσιμες και “έξυπνες” λύσεις, που μπορεί να προσφέρει σήμερα η καινοτομία της ψηφιακής τεχνολογίας, στο σύνολο του συστήματος παραγωγής και παροχής φροντίδων υγείας.

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός των Συστημάτων Υγείας, σε μια εποχή ραγδαίας ανάπτυξης των ICT εφαρμογών, είναι λογικό να οδηγεί και στην ανάπτυξη νέων αγορών και μορφών επιχειρηματικότητας. Η ψηφιακή Αγορά προϊόντων και υπηρεσιών Υγείας (Digital Market) μπορεί να περιλάβει πολυάριθμες επιχειρηματικές μονάδες, που παράγουν καινοτόμες εφαρμογές της λεγόμενης “κινητής Υγείας”(mobile-health ή m-health), συσκευές καταγραφής και on line μετάδοσης βιολογικών δεικτών μέσω αισθητήρων, πλατφόρμες λογισμικού, συστήματα τηλεϊατρικής, τηλεσυμβουλευτικής, ιατροτεχνολογικά βοηθήματα οικιακής χρήσης για την υποστήριξη της ανεξάρτητης διαβίωσης ηλικιωμένων ή χρονίως πασχόντων και πολλές άλλες.

Οι δραστηριότητες αυτές δεν αφορούν μόνο μεγάλους πολυεθνικούς ομίλους τηλεπικοινωνιών ή κολοσσούς πληροφορικής, αλλά και πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που αξιοποιούν την καινοτομία στην παραγωγή προϊόντων, μέσα από πολυσυμμετοχικές συμπράξεις, συνέργειες και συνεργασίες φορέων, σε τοπικό ή περιφερειακό επίπεδο.

Τέτοιου τύπου οικοσυστήματα, ηλεκτρονικής Υγείας ή θεματικά, λειτουργούν σε πολλά Κράτη-μέλη της ΕΕ, με τη συμμετοχή φορέων της ΤΑ, εκπροσώπων του Ακαδημαϊκού χώρου, της Βιομηχανίας φαρμάκου ή ICT, της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, αλλά και Δημόσιων ή Ιδωτικών Υγειονομικών φορέων, όπως και οργανώσεων ασθενών, ηλικιωμένων και πολλών άλλων κοινωνικών εταίρων.

Τα οργανωμένα σε Δίκτυα ή σε άλλες πιο άτυπες μορφές οικοσυστήματα αποτελούν “νησίδες” προώθησης της καινοτομίας σε όλες τις εκδοχές της. Από την παραγωγή νέων προϊόντων και υπηρεσιών για την εξυπηρέτηση ειδικών αναγκών ευάλωτων ομάδων πολιτών, έως την έρευνα και τη διάδοση νέων μοντέλων και “καλών πρακτικών” κλινικής και κοινωνικής υποστήριξης χρονίως πασχόντων και ηλικιωμένων.

Οι συμπράξεις αυτού του τύπου εμπεριέχουν αναπτυξιακή δυναμική και την προοπτική δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό ή και πανευρωπαϊκό επίπεδο.

Η πολιτική και οικονομική υποστήριξη αυτών των δραστηριοτήτων εντάσσεται σήμερα στις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής πολιτικής για την Υγεία, την έρευνα, την καινοτομία και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Με χαρακτηριστικό παράδειγμα το European Innovation Partnership on Active and Healthy Ageing (EIPonAHA), που αποτελεί ένα Πανευρωπαϊκό δίκτυο “Καινοτομικής Σύμπραξης για την ενεργή και υγιή γήρανση”, η Ευρωπαϊκή πολιτική “συμφιλιώνει” τις ανάγκες βελτίωσης της υγείας και των συνθηκών γήρανσης των πολιτών, με αυτές της βιωσιμότητας των Συστημάτων Υγείας και Πρόνοιας, σε συνδυασμό με την παράλληλη ανάδειξη ευκαιριών ανάπτυξης. Ο πυρήνας αυτής της πολιτικής αποτυπώνεται και στο κύριο χρηματοδοτικό εργαλείο της Ε.Ε, όπως το πρόγραμμα “Horizon 2020”, με τίτλο “Υγεία, Δημογραφική αλλαγή και ευζωία” (Health, demographic change and wellbeing).

Η βελτίωση της ποιότητας ζωής και η διασφάλιση μίας περισσότερο υγιούς και ανεξάρτητης διαβίωσης των ηλικιωμένων δημιουργεί όχι μόνο περισσότερες δυνατότητες ανάπτυξης νέων Αγορών, αλλά και παράταση της δυνατότητας ενεργητικής συμμετοχής τους σε κοινωνικές δραστηριότητες, στην εργασιακή ζωή, στις μετακινήσεις και στον τουρισμό. Οι μετακινήσεις των Ευρωπαίων ηλικιωμένων πολιτών, γίνονται πιο προσιτές και ασφαλείς όταν δίνεται η δυνατότητα διασυνοριακής παροχής Υγειονομικής φροντίδας , μέσω της ευχέρειας δικτύωσης και διακίνησης των ιατρικών πληροφοριών, που προσφέρει ο ηλεκτρονικός φάκελος υγείας και η διασυνοριακή ηλεκτρονική συνταγογράφηση. Κάτι ανάλογο ισχύει και για αρκετές ομάδες χρονίων ασθενών, οι οποίοι μπορεί να παρακολουθούνται ως προς την κατάσταση της υγείας τους ή της θεραπευτικής τους αγωγής μέσω τηλε -εφαρμογών, ή μέσω εφαρμογών m-Health, και να έχουν άνετη πρόσβαση στην εκτέλεση των ηλεκτρονικών συνταγών, που έχουν εκδοθεί από τη χώρα προέλευσης, στα φαρμακεία της χώρας προσωρινής διαμονής τους.

Η ανάπτυξη του λεγόμενου “Ιατρικού Τουρισμού”, που τόσο καθυστερημένα και ανορθόδοξα ανακαλύπτεται στη χώρα μας, (χωρίς εθνική στρατηγική και θεσμικό πλαίσιο), μπορεί να βασιστεί κυρίως στις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 24/11, σχετικά με τη “διασφάλιση των δικαιωμάτων των ασθενών κατά τη Διασυνοριακή περίθαλψη” και την ανάπτυξη της ηλεκτρονικής Υγείας.

Όλες οι παραπάνω οικονομικές και αναμφίβολα αναπτυξιακές δραστηριότητες, αποτελούν συστατικά στοιχεία της «οικονομίας των γκρίζων μαλλιών» ή “Silver economy”, που αρκετές Ευρωπαϊκές χώρες αξιοποιούν, είτε μέσω των χρηματοδοτικών εργαλείων της ΕΕ, είτε μέσω ευρύτερων συμπράξεων Δημόσιων και Ιδιωτικών φορέων, χωρίς ενοχικά σύνδρομα και δραματοποιήσεις.

Η Ε.Ε, σύμφωνα με τις πολιτικές της διακηρύξεις, φιλοδοξεί να παίξει ηγετικό ρόλο στην έρευνα, που έχει στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των Ευρωπαίων πολιτών, παράλληλα όμως με την ισχυροποίηση της ενιαίας ψηφιακής Αγοράς (Single Digital Market), την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Ευρωπαϊκής Ψηφιακής Βιομηχανίας του Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα και την ανάπτυξη Μικρομεσαίων και Start-ups επιχειρήσεων, για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Για αυτή τη νέα, σύνθετη κοινωνικοοικονομική, δημογραφική και Υγειονομική πραγματικότητα θα έπρεπε να έχει ήδη ανοίξει ένας διατομεακός διάλογος και στη χώρα μας, με τα πολλά αναξιοποίητα συγκριτικά πλεονεκτήματα, αλλά και τις μεγάλες καθυστερήσεις στην αντίληψη της νέας ψηφιακής εποχής.

*Yποψήφια Ευρωβουλευτής ΚΙΝΑΛ, Πρώην Γ.Γ Καταναλωτή, Πρώην Πρόεδρος ΕΦΕΤ