Οι έξυπνες λύσεις για να γίνει η καινοτομία... κέρδος

Το επιχειρείν για να είναι οικονομικά βιώσιμο και κοινωνικά επωφελές θα πρέπει να στηρίζεται στην καινοτομία, το ταλέντο καθώς και τη γνώση του Έλληνα επιχειρηματία. Μια start-up επιχείρηση γίνεται πολλές φορές θυσία στο βωμό του πολιτικού καιροσκοπισμού και των επικοινωνιακών τρικ.

Για να μακροημερεύσει μια νεοφυής επιχείρηση απαιτούνται πολιτικές που θα επικεντρώνονται όχι απλώς στην καινοτόμο ιδέα, αλλά και στη δημιουργία ενός γενικού πλαισίου που θα της επιτρέψει να αναπτυχθεί με γοργούς ρυθμούς. Είναι η ευκαιρία σήμερα να δημιουργηθεί ένα οικοσύστημα επιχειρήσεων εντάσεως γνώσης, με σκοπό την προώθηση της καινοτομίας, την προσφορά περισσότερων και καλύτερα αμειβόμενων θέσεων εργασίας, και να επιτευχθεί -όσο είναι δυνατόν- η ανάσχεση του brain drain.

Μια επιχείρηση γνώσης δεν είναι μονάχα μια νέα και καινοτόμος επιχείρηση (start-up). Πρόκειται για μια επιχειρηματικότητα που χαρακτηρίζεται από δραστηριότητες υψηλής έντασης γνώσης, και εμπλέκεται σε μια διαδικασία μετατροπής αυτής της γνώσης σε οικονομικά αξιοποιήσιμα αποτελέσματα. Η επιχείρηση γνώσης εκμεταλλεύεται καινοτομικές ευκαιρίες που παρουσιάζονται σε διάφορους κλάδους της αγοράς και επιτυγχάνει, μέσω της στρατηγικής που ακολουθεί, ένα διατηρήσιμο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.

Μια τέτοια επιχείρηση είναι πιθανότερο να εμφανίσει καλύτερες οικονομικές επιδόσεις και να αναπτυχθεί συντομότερα από μια start-up, αφού δε βασίζεται αποκλειστικά σε μια έξυπνη ιδέα. Ωστόσο, μια επιχείρηση από μόνη της δε μπορεί να καταφέρει πολλά αν δε λειτουργεί μέσα σε ένα περιβάλλον ομοειδών επιχειρήσεων.

Προκειμένου να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες για την ίδρυση υψηλής ποιότητας νέων εγχειρημάτων που θα μπορέσουν να είναι βιώσιμα κάτω υπό αντίξοες οικονομικές συνθήκες, δεν πρέπει να στοχεύουμε σε πολιτικές που βάζουν στο επίκεντρο απλώς την αλγεβρική αύξηση των νεοιδρυθεισών επιχειρήσεων.

Αντίθετα, είναι αναγκαίο να δοθεί έμφαση σε αυτά ακριβώς τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των επιχειρήσεων που τις κάνουν να ξεχωρίζουν, συμβάλλοντας καθοριστικά στην οικονομική μεγέθυνση και την τόνωση της απασχόλησης. Τα οφέλη από την εφαρμογή μιας τέτοιας πολιτικής αναμένουμε να είναι πολλαπλασιαστικά για την οικονομία, ειδικά κάτω από τις τρέχουσες οικονομικές συνθήκες, όπου η πολυπόθητη ανάκαμψη και η έξοδος από τα μνημόνια έχει έρθει μόνο στα λόγια.

Έτσι, αντί να επιδοτείται γενικά ο σχηματισμός start-up εταιρειών, είναι προτιμότερο να επενδύσουμε σε έναν μικρότερο αριθμό ισχυρά αναπτυσσόμενων επιχειρήσεων, που θα διαφέρουν με τις έως τώρα «κλασσικές» νέες επιχειρήσεις.

Δεν αρκεί, λοιπόν, μόνο μια καλή ιδέα προκειμένου μια επιχείρηση να είναι ανταγωνιστική και να έχει διάρκεια. Σύμφωνα με σχετική έκθεση του ΙΟΒΕ για την επιχειρηματικότητα, το ποσοστό του πληθυσμού που δηλώνει πως έχει διακόψει ή έχει αναστείλει την επιχειρηματική του δραστηριότητα το 2016 ανέρχεται στο 3,8% του πληθυσμού (περίπου 260 χιλιάδες άτομα), υψηλότερα από το αντίστοιχο ποσοστό του 2015 (3,0%). Μάλιστα, επτά στους δέκα δηλώνουν ως βασικότερο λόγο διακοπής ή αναστολής λειτουργίας της επιχείρησης την έλλειψη κερδοφορίας.

Επιβεβαιώνεται κι εδώ, λοιπόν, ο συλλογισμός που λέει ότι μια νέα επιχείρηση θα πρέπει αφενός να στηριχτεί σε μια καλή ιδέα στο ξεκίνημα της, αλλά αφετέρου είναι απαραίτητο να βρει τον τρόπο ώστε η καινοτομία να της προσδώσει ένα σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και κέρδη σε μια σταθερή βάση.

Είναι απαραίτητο να ενισχυθούν οι μηχανισμοί εκείνοι που θα αναδείξουν την ποιοτική επιχειρηματικότητα που στηρίζεται στη γνώση, κι όχι απλώς να ρίχνουμε χρήματα στην αγορά χωρίς κανένα ουσιαστικό αντίκρυσμα στην αληθινή οικονομία. Η επόμενη κυβέρνηση οφείλει να έχει στη βάση της την προώθηση της καινοτομίας και την ανάπτυξη μιας επιχειρηματικότητας με τα χαρακτηριστικά που περιέγραψα.

* Ο Νίκος Κανέλλος είναι Διδάκτορας του ΕΜΠ στη γνωστική περιοχή της Οικονομικής και Στρατηγικής Ανάλυσης της Καινοτομίας και των Νέων Τεχνολογιών. Επιπλέον, έχει ιδρύσει και λειτουργεί επί μία δεκαετία μεγάλο φροντιστήριο μέσης εκπαίδευσης στο Κέντρο.