Η σιωπή των πρώην πρωθυπουργών

Τελικά μίλησε ο Κώστας Καραμανλής. Ή μάλλον έγραψε ένα κείμενο 134 λέξεων για τη Συμφωνία των Πρεσπών, υπερασπιζόμενος τον εαυτό του, δηλώνοντας ταυτόχρονα, προς άρση αμφιβολιών, ότι «η κριτική της Νέας Δημοκρατίας για την προκείμενη συμφωνία είναι ισχυρή και πλήρως τεκμηριωμένη».

Το απόσπασμα όμως της δήλωσης το οποίο είναι περισσότερο συμβατό με τον χαρακτήρα του πρώην πρωθυπουργού είναι το εξής: «Η όλη διαπραγμάτευση έγινε υπό όρους αδικαιολόγητης βιασύνης και όταν, προφανώς, άλλοι είναι εκείνοι που επείγονται για τη διευθέτηση του θέματος. Οπωσδήποτε όμως όχι η Ελλάδα». Θα συμφωνήσω απόλυτα με τον Στέφανο Κασιμάτη, που σχολιάζει: «Αυτό είναι η ουσία της πολιτικής θέσης του: τα ζώα μου αργά. Θα μπορούσε να είχε αρκεστεί μόνο σε αυτό -οι υπόλοιπες 121 [λέξεις] του κειμένου περιττεύουν. Γνωρίζω και καταλαβαίνω. Είναι στάση ζωής για τον Κώστα Καραμανλή» (Καθημερινή 25/1/2019).

Σε μια χώρα που εκατομμύρια πολίτες της τα φέρνουν βόλτα δύσκολα, κάποιος εισπράττει τη βουλευτική αποζημίωση για εννέα ολόκληρα χρόνια και δεν έχει βγάλει μιλιά εντός Βουλής. Η αγωγή αφωνίας θα θεράπευε -εν μέρει- την ντροπή, αν δεν καταλάμβανε ένα βουλευτικό έδρανο με αμοιβή. Προσωπικά -και φαντάζομαι και αρκετοί άλλοι- θα ντρεπόμουν αφόρητα αν εισέπρατα αργομισθίες• αλλά φαίνεται ότι κάποιοι διαθέτουν ανοσίες σε επικίνδυνα συναισθήματα.

Πολιτικές προίκες και γάμοι συμφερόντων

Η καραμανλική τάση της ΝΔ (ό,τι μπορεί να σημαίνει ο όρος) έχει συνάψει έναν άτυπο γάμο συμφερόντων με τον ΣΥΡΙΖΑ. Διορίστηκαν κάποιοι δηλωμένοι «καραμανλικοί» σαν πολιτικοί μετακλητοί σε καίριες θέσεις: από την Προεδρία της Δημοκρατίας και το Υπουργείο Δικαιοσύνης έως την πρόεδρο του Αρείου Πάγου.

Σε αντάλλαγμα, μία ολόκληρη 5ετία κυβερνητικών πεπραγμένων τέθηκαν στο απυρόβλητο. Θα δυσκολευτείτε να βρείτε κάποια επικριτική δήλωση κάποιου στελέχους του ΣΥΡΙΖΑ για την περίοδο των κυβερνήσεων 2004-2009.

Τι και αν το 2004 η τότε κυβέρνηση παρέλαβε το δημόσιο χρέος στα 180 δισ. ευρώ και το παρέδωσε πέντε χρόνια αργότερα πάνω από 300 δισ. Σε όλη την εν λόγω πενταετία δεν επετεύχθη κανένα πρωτογενές πλεόνασμα κρατικού προϋπολογισμού. Το 2009 μάλιστα, το έλλειμμα του προϋπολογισμού σκαρφάλωσε στο 15,4% (αντί 2% του εγκεκριμένου σχεδίου). Για όλα έφταιγαν οι πρώην και οι επόμενοι, ανώνυμοι και επώνυμοι, αλλά όχι ένας πρωθυπουργός που «επανίδρυσε το ελληνικό κράτος» (στα λόγια) περισσότερες φορές από τις επισκέψεις του σε ταβέρνες. Εκλέχθηκε σαν ο ακάματος πρωθυπουργός που θα άλλαζε τη χώρα, για να καταλήξει αμίλητος ακαμάτης.

Θεωρίες συνωμοσίας και ψυχολογικά σύνδρομα

Υπάρχει ένα μυστικό που το συζητάει όλη η Ελλάδα. Η ζωή του Κώστα Καραμανλή απειλήθηκε από ξένες μυστικές υπηρεσίες για το βέτο στη σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι και για έναν αγωγό που δεν εξυπηρετούσε τα αμερικανικά συμφέροντα. Ο φόβος για τη ζωή του ήταν ο λόγος που αποχώρησε από το πολιτικό προσκήνιο και οδηγήθηκε στη σιωπή.

Δεν πιστεύω σε θεωρίες συνωμοσίας, σε βαθμό να αγνοώ και όσες σχεδιάζονται στην πραγματικότητα.

Σίγουρα κάποιες υπήρξαν, αν και αμφιβάλλω αν θα τις μάθουμε ποτέ και αν ποτέ πέτυχαν τους αρχικούς τους σκοπούς ή η ετερογονία οδήγησε σε εντελώς διαφορετικά αποτελέσματα. Το σίγουρο είναι πως ο Κ. Καραμανλής παρέδωσε τα σκήπτρα μαζί με μια χειροβομβίδα χρεοκοπίας, της οποίας την περόνη είχε απασφαλίσει, στον επόμενο πρωθυπουργό (που ήταν σαν να ήρθε από άλλο πλανήτη, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία).

Δεν έχω άποψη για το αν δημιουργήθηκε μία παράταιρη έλξη για έναν ανερχόμενο φέρελπι αριστερό (που έγινε το 2015 με τη σειρά του πρωθυπουργός), ο οποίος εναντιωνόταν σκληρά (λεκτικά βεβαίως) σε αυτούς που απείλησαν τη ζωή του κ. Καραμανλή. Οι γνώσεις μου ψυχολογίας είναι ελάχιστες. Ίσως κάποιο σύνδρομο να περιγράφει τις βάσεις της συμμαχίας καραμανλικών-ΣΥΡΙΖΑ, που αποδείχθηκε τόσο ισχυρό ώστε να ισχύει μέχρι σήμερα.

Οι απελθόντες και οι επόμενοι

Ο ρόλος των πρώην πρωθυπουργών είναι σημαντικός. Είναι χρήσιμο να παρεμβαίνουν δημόσια σαν statesmen για θέματα τα οποία έχουν χειριστεί και μάλιστα χωρίς το άγχος της διαχείρισης ή την εκλογική πίεση.

Οι εμπειρίες τους μπορούν να αποδειχθούν πολύτιμες συμβουλές στους επόμενους. Η γνώση ιστορικών γεγονότων ή για όσα συμβαίνουν πίσω από το παραβάν χωρίς ανακοινώσεις, συχνά αποδεικνύονται πολύτιμα εφόδια. Ζούμε σε μια ασταθή περιοχή, δεν έχουν όλοι οι γείτονές μας φιλικές διαθέσεις και τα διεθνή συμφέροντα περισσεύουν.

Είναι απαράδεκτο να μην τοποθετούνται δημοσίως οι πρώην πρωθυπουργοί της χώρας όπως ο Κώστας Σημίτης για το θέμα της Συμφωνίας των Πρεσπών. Φυσικά όλοι έχουν το δικαίωμα στη σιωπή και την ιδιώτευση. Όπως και οι υπόλοιποι έχουμε το δικαίωμα να τους κρίνουμε.

* Ο Κώστας Μαρκάζος είναι οικονομολόγος, συγγραφέας του βιβλίου «ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ ΜΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΑΣ» (εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη)