Τι αλλάζει στο νόμο για ξέπλυμα χρήματος μέσω χρηματοπιστωτικού συστήματος

Με τη δημοσίευση του Νόμου 4557/2018 στις 30 Ιουλίου 2018 ενσωματώθηκε με καθυστέρηση (καθώς η προθεσμία ενσωμάτωσης είχε λήξει από τον Ιούνιο 2017) η Οδηγία (ΕΕ) 2015/849 (4η Οδηγία) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ης Μαΐου 2015 σχετικά με την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.

Σημειώνεται ότι ο προϋφιστάμενος Νόμος σε ισχύ 3691/2008 είχε υποστεί παρεμβάσεις (ως αποτυπώνεται στους Νόμους 3875/2010, 3932/2011, 4170/2013, 4174/2013) με συνέπεια να έχει απολέσει σε κάποιο βαθμό τη συνοχή του.

Με τον νέο Νόμο εισάγονται συνοπτικά οι παρακάτω βελτιώσεις/αλλαγές:

‒ Παρακολούθηση κάθε πελάτη ξεχωριστά βάσει προσέγγισης αξιολόγησης κινδύνου (risk based approach). Οι αξιολογήσεις πελατών πρέπει να είναι καταγεγραμμένες και επικαιροποιημένες.
‒ Εφαρμογή μέτρων δέουσας επιμέλειας όχι μόνο στους νέους αλλά και στους υφιστάμενους πελάτες σύμφωνα με την προσέγγιση αξιολόγησης κινδύνου.
‒ Εφαρμογή μέτρων αυξημένης δέουσας επιμέλειας από τα υπόχρεα πρόσωπα ως προς τον πελάτη, όταν συναλλάσσονται με πρόσωπα με εγκατάσταση σε τρίτες χώρες οι οποίες χαρακτηρίζονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως υψηλού κινδύνου.
‒ Προσθήκη των κάτωθι περιπτώσεων για τις οποίες τα υπόχρεα πρόσωπα υποχρεούνται να εφαρμόζουν μέτρα δέουσας επιμέλειας:

α) μεταφορά χρηματικών ποσών άνω των 1.000 ευρώ σε περιπτώσεις περιστασιακών συναλλαγών
β) περιστασιακή συναλλαγή σε μετρητά άνω των 10.000 όταν πρόκειται για πρόσωπα που εμπορεύονται αγαθά
γ) συναλλαγή άνω των 2.000 όταν πρόκειται για παρόχους υπηρεσιών τυχερών παιγνίων
δ) ηλεκτρονικό χρήμα ή ειδικά προπληρωμένα μέσα που διαθέτουν δυνατότητα επαναφόρτισης με μηνιαίο όριο πράξεων πληρωμής άνω των 250 ευρώ.
‒ Εισαγωγή υποχρέωσης των πιστωτικών ιδρυμάτων και των χρηματοπιστωτικών οργανισμών να επαληθεύουν, κατά τη σύναψη επιχειρηματικής σχέσης, τα ετήσια εισοδήματα του πελάτη με βάση προσκομιζόμενη πρόσφατη πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου εισοδήματος..
‒ Θέσπιση μέτρων αυξημένης δέουσας επιμέλειας για τα υπόχρεα πρόσωπα, όταν διενεργούν συναλλαγές ή συνάπτουν επιχειρηματικές σχέσεις με Πολιτικώς Εκτεθειμένα Πρόσωπα (ΠΕΠ), μέλη της οικογένειάς τους και στενούς συνεργάτες τους.
‒ Θεσμοθέτηση Μητρώου Πραγματικών Δικαιούχων ως ηλεκτρονικά συνδεδεμένο σύστημα με το ΑΦΜ κάθε νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας.
‒ Καθορισμός ανώτατου χρόνου διατήρησης των εγγράφων ή πληροφοριών ο οποίος δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τα 10 έτη.
‒ Καθιέρωση διπλασιασμού των επαπειλούμενων προστίμων προκειμένου να ενισχυθεί ο αποτρεπτικός τους χαρακτήρας, καθώς οι διοικητικές κυρώσεις δύναται να ανέλθουν μέχρι του ποσού των 10 εκατ. ευρώ.
‒ Καθιέρωση υποχρέωσης δημοσιοποίησης από τις Αρμόδιες Αρχές των κυρώσεων που επιβάλλουν με ανάρτηση στον επίσημο διαδικτυακό τους τόπο, όταν οι σχετικές αποφάσεις καταστούν αμετάκλητες και για χρονικό διάστημα 5 ετών.

Μέχρι τέλος του 2018, αναμένεται η έκδοση Απόφασης από την Τράπεζα της Ελλάδος, σε αντικατάσταση της ΕΤΠΘ 281/17.3.2009, προκειμένου να ενσωματωθούν/ εξειδικευτούν οι πρόνοιες του νέου Νόμου.

Ήδη, στις 19 Ιουνίου 2018 εκδόθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Οδηγία (ΕΕ) 2018/843 (5η Οδηγία) με την οποία τροποποιήθηκε η Οδηγία (ΕΕ) 2015/849 - και αναμένεται να ενσωματωθεί σε εθνικό νόμο - η οποία επιφέρει τις παρακάτω επιπρόσθετες αλλαγές:

‒ Τον ορισμό των πλατφορμών ανταλλαγής εικονικών νομισμάτων ως υπόχρεων οντοτήτων
‒ Τον ορισμό χαμηλότερων ανώτατων ορίων συναλλαγών για ορισμένα προπληρωμένα μέσα.
‒ Την παροχή στις Μονάδες Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών (ΜΧΠ) της δυνατότητας να ζητούν πληροφορίες σχετικά με τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.
‒ Την παροχή της δυνατότητας στις ΜΧΠ και στις αρμόδιες αρχές να εντοπίζουν τους κατόχους τραπεζικών λογαριασμών και λογαριασμών πληρωμών.
‒ Τη βελτίωση της πρόσβασης σε πληροφορίες σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο.

*Supervising Advisor, Συμβουλευτικό Τμήμα, KPMG