Πόλεμος των χρηματοοικονομικών λόμπι στις Βρυξέλλες

Ο Γιοστ Μούλντερ είναι ένας κομψός και φιλόδοξος Ολλανδός, με καλές χρηματοοικονομικές γνώσεις και εγκάρδιο κοινωνικό στυλ. Βρίσκεται στις Βρυξέλλες από το 2007 και αντιπροσωπεύει αρκετά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, που επιδιώκουν όλο και περισσότερο να βρίσκονται κοντά στα κοινοτικά όργανα λήψης αποφάσεων.

Ο ρόλος του έγκειται να μαθαίνει από τα παρασκήνια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου Υπουργών κάθε πληροφορία που αφορά στις προθέσεις των υπευθύνων για τις τράπεζες και τους χρηματοπιστωτικούς φορείς γενικά, και να προσπαθεί να εκτιμήσει με ποιον τρόπο κάποιες αποφάσεις θα μπορούσαν να ακυρωθούν, να καθυστερήσουν ή να γίνουν ηπιότερες για τον χρηματοοικονομικό κλάδο.

Ο άνθρωπός μας ομιλεί άπταιστα τέσσερις γλώσσες και γνωρίζει μύριους τρόπους που μπορούν να μπλοκάρουν μία κοινοτική Οδηγία στον χρόνο που πρέπει και σε επίπεδο τέτοιο ώστε η επαναφορά της στην επικαιρότητα να παραταθεί για πολλούς μήνες. «Με 10.000 ευρώ, ένας συνάδελφός μου καλά δικτυωμένος μπορεί να βάλει στην ημερήσια διάταξη του Συμβουλίου Υπουργών ένα αίτημά του. Από κει και πέρα, πολλά έπονται…», λέει ο Ολλανδός λομπίστας.

Από το 2012 ωστόσο, ο Γ. Μούλντερ αποφάσισε να δώσει μία πιο κοινωνική διάσταση στη δραστηριότητά του. «Τα χρηματοοικονομικά λόμπι είναι πανίσχυρα και δεν ενεργούν πάντα προς όφελος της κοινωνίας. Κατά συνέπεια, δεν βοηθούν όπως και όσο θα έπρεπε την πραγματική οικονομία. Και αυτό είναι ένα σοβαρό πρόβλημα». Έτσι, το 2013, ο δραστήριος Ολλανδός ανέλαβε τις εξωτερικές σχέσεις μιας Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης (ΜΚΟ) που ακούει στο όνομα Finance Watch, στην οποία οι λομπίστες που τη συνθέτουν, έβαλαν στόχο να πιέσουν τον χρηματοπιστωτικό κλάδο να έλθει πιο κοντά στην κοινωνία και να λειτουργεί προς όφελός της.

«Πρόκειται για μία πρωτόγνωρη εμπειρία», μας λέει ένας έμπειρος Γάλλος συνάδελφος, «γιατί στην ουσία η ΜΚΟ είναι και αυτή ένα λόμπι αλλά με κοινωνικό σκοπό. Οι άνθρωποί της γνωρίζουν πολύ καλά ότι τα προβλήματα της ανεργίας και του κοινωνικού αποκλεισμού δεν λύνονται χωρίς μία ισχυρή και εφευρετική πραγματική οικονομία, στους κόλπους της οποίας ζωτικός είναι ο ρόλος της μικρομεσαίας επιχείρησης».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμμερίζεται απόλυτα σήμερα την τοποθέτηση αυτή, πλην όμως έχει δυσκολίες να προχωρήσει σε αποφάσεις γιατί, όπως υποστηρίζει το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Επιχειρήσεων, οι επιρροές του χρηματοπιστωτικού κλάδου είναι πολύ ισχυρές στους κόλπους της. Αυτός είναι εξάλλου και ο λόγος που, σε έκθεσή του το φθινόπωρο του 2009, ο τότε Ιρλανδός Επίτροπος Τσάρλι Μακ Γκρεβ, αρμόδιος για την εσωτερική αγορά, έκανε λόγο για μία «αιχμάλωτη Επιτροπή», αδύναμη να αντιδράσει στις εξωτερικές πιέσεις.

Από τότε, όμως, η κατάσταση αλλάζει. Από τον Ιούνιο του 2010, ύστερα από πρωτοβουλία του Γάλλου ευρωβουλευτή Πασκάλ Κανφέν και του Γερμανού ομολόγου του Σβ. Γκίγκολντ και με τη συμπαράσταση 22 μελών της επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου, δημιουργήθηκε ένας νέος φορέας ελέγχου των χρηματοπιστωτικών λειτουργιών.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το αρχικό κεφάλαιο για την ίδρυση του φορέα αυτού κατέθεσαν οι ίδιοι οι ευρωβουλευτές και ανέθεσαν τη λειτουργία του σε έναν έμπειρο Γάλλο οικονομολόγο, τον Τιερί Φιλιπονά, που έχει πίσω του 20 χρόνια χρηματιστηριακής και τραπεζικής εμπειρίας. Ύστερα από αρκετούς μήνες επαφών, ο Γάλλος οικονομολόγος και επικεφαλής της Finance Watch απέσπασε την υποστήριξη 38 ευρωπαϊκών οργανώσεων, μεταξύ των οποίων και της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Συνδικάτων. Παράλληλα, συγκέντρωσε ένα κεφάλαιο 500.000 ευρώ από διάφορα ιδιωτικά ιδρύματα και με τον τρόπο αυτόν δημιουργήθηκε μία καλή διοικητική υποδομή για τη ΜΚΟ.

Από την πλευρά του, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στήριξε και αυτό την όλη προσπάθεια και πίεσε ώστε η ΜΚΟ να ενισχυθεί και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Έτσι, το 2013, με απόφαση του Γάλλου Επιτρόπου Μισέλ Μπαρνιέ, αρμόδιου την περίοδο εκείνη για την εσωτερική αγορά, η Finance Watch δέχθηκε 1,1 εκατ. ευρώ -γεγονός που της επιτρέπει σήμερα να ανταγωνίζεται σχεδόν επί ίσοις όροις με το ισχυρό τραπεζικο-πιστωτικό λόμπι. Πέραν της στήριξης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η ΜΚΟ υποστηρίζεται και από οργανώσεις οι οποίες, στο επίπεδο της κοινωνίας των πολιτών, εκπροσωπούν 100 εκατομμύρια Ευρωπαίους πολίτες.

Στο πλαίσιο αυτό, η αντιπαράθεση της ΜΚΟ με τα χρηματοπιστωτικά λόμπι είναι δυνατή. Διότι τράπεζες, hedge funds, χρηματιστήρια και άλλες επενδυτικές εταιρείες έχουν στη διάθεσή τους στις Βρυξέλλες πάνω από 700 ειδικούς και γνωρίζουν άριστα, αφενός, όλους τους κοινοτικούς μηχανισμούς και, αφετέρου, πρόσωπα και πράγματα. Επίσης, το παραπάνω λόμπι αξιοποιεί περίφημα, στο επίπεδο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, την άγνοια πολλών ευρωβουλευτών περί τα χρηματοοικονομικά και, όπως λέει ο Τιερί Φιλιπονά, ακολουθεί τη «στρατηγική της παγιδευτικής λεπτομέρειας».

Αυτή τη στρατηγική, εξάλλου, εφάρμοσαν οι λομπίστες των hedge funds το 2011, όταν το Ευρωκοινοβούλιο αποφάσισε να απαγορεύσει τις συναλλαγές τους με αντικείμενο συμβόλαια ανταλλαγής πιστωτικού κινδύνου, τα περίφημα CDS.

Κατά τα λοιπά, τα τελευταία χρόνια, ο ρόλος των λόμπι έχει εξαιρετικά ενισχυθεί στη βελγική πρωτεύουσα, όπου επισήμως λειτουργούν 2.500 ομάδες πίεσης στις οποίες απασχολούνται περί τις 15.000 λομπίστες -χίλιοι παραπάνω απ’ ό,τι στην Ουάσινγκτον, όπως μας λέει ο Ντέηβιντ Χάγουορθ, αρθρογράφος στην εφημερίδα «Άιρις Τάιμς» και πρώην λομπίστας. Προσθέτει δε ότι οι μισοί από τις 15.000 είναι επισήμως διαπιστευμένοι, αλλά υπάγονται σ’ έναν αυστηρό κώδικα δεοντολογίας, κυρίως για να αποφεύγεται η συνταύτισή τους με διαπιστευμένους δημοσιογράφους.