Το νέο χαράτσι του ΕΔΟΕΑΠ

Οι άνθρωποι είναι εξαιρετικά εφευρετικοί όταν θέλουν να αποσπάσουν χρήματα από άλλους. Το 1850, ο Άγγλος φυσικός Μάικλ Φαραντέι παρουσίασε στον υπουργό Οικονομικών της χώρας του πώς η κίνηση ενός μαγνήτη μέσα σε μια σπείρα σύρματος επάγει ηλεκτρικό ρεύμα. Εκείνος τον ρώτησε προβληματισμένος σε τι θα χρησίμευε κάτι τέτοιο. Η απάντηση του μεγάλου εφευρέτη ήταν: «Θα έρθει μια μέρα, εξοχότατε, που θα μπορείτε να το φορολογήσετε».

Η διαφήμιση ήταν ανέκαθεν ένα φετίχ για όσους ήθελαν να εισπράξουν φόρους. Οι Δήμοι εξακολουθούν να εισπράττουν δημοτικό φόρο 2% για όλες τις υπαίθριες διαφημίσεις, νόμιμες και παράνομες (αλλά πάντα αισθητικά προσβλητικές και επικίνδυνες). Στην Ελλάδα οργανισμοί και συντεχνίες άσχετες με το Κράτος θεσμοθέτησαν εκατοντάδες(!) φόρους· τους περίφημους Φόρους Υπέρ Τρίτων (ΦΥΤ). Παρότι μειώθηκαν με τα Μνημόνια, κάποιοι κατάφεραν να ξεφύγουν.

«Όλα τα ζώα είναι ίσα, αλλά μερικά ζώα είναι πιο ίσα από τα άλλα»

Μετά τη λειτουργία του ΕΦΚΑ (1.1.2017) κατάφεραν να παραμείνουν εκτός υπαγωγής (υγειονομικής ασφάλισης) οι ακόλουθοι οργανισμοί:

1. Τομέας Υγείας και Περίθαλψης του Ε.Δ.Ο.Ε.Α.Π. (Ενιαίος Δημοσιογραφικός Οργανισμός Επικουρικής Ασφάλισης Περίθαλψης)

2. Υγειονομική Υπηρεσία της Ε.Υ.Δ.Α.Π.

3. Ταμείο Υγείας Προσωπικού της Eθνικής Tράπεζας

4. Αλληλοβοηθητικό Ταμείο Περίθαλψης Συλλόγου Υπαλλήλων Τραπέζης Ελλάδος

5. Λογαριασμός Υγείας των Μελών Σώματος Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών

Προφανώς η φωτογραφική εξαίρεση πέντε ταμείων είναι το επιτυχημένο αποτέλεσμα «πιέσεων» στο πολιτικό προσωπικό. Σημειώνεται ότι η σημαντικότερη (θετική) καινοτομία της δημιουργίας του ΕΦΚΑ ήταν η ενοποίηση των ταμείων και η κατάργηση της πολυδιάσπασης του ασφαλιστικού συστήματος. Φυσικά δυσαρεστήθηκαν όσοι απολάμβαναν τα προνόμια της εξαίρεσης από το ΙΚΑ (στις περισσότερες περιπτώσεις με τα λεφτά των άλλων). Τα περί «υγιών ταμείων» που «καταληστεύθηκαν τα αποθεματικά τους» είναι ιδιοτελείς δικαιολογίες και απέχουν από την πραγματικότητα.

Οι παλιές συνήθειες φορολόγησης δεν κόβονται

Κάθε αυτόνομο ταμείο χρειάζεται πόρους. Αν αυτοί περιορίζονταν στις εισφορές των μελών τους, ουδείς θα είχε αντίρρηση. Όταν όμως πρέπει να πληρώσουν τρίτοι, το θέμα αποκτά γενικότερο ενδιαφέρον. Παρότι δια της χρεοκοπίας κατέρρευσαν οι εποχές των παχιών του Αγγελιόσημου, οι δημοσιογράφοι θεσμοθέτησαν (σε συνεργασία με αυτούς που υποτίθεται ελέγχουν) εισφορά υπέρ του ΕΔΟΕΑΠ. Θεσπίστηκε εισφορά 2% επί του κύκλου εργασιών κάθε επιχείρησης που έχει υπαλλήλους στο Ταμείο και ένα νέου είδους «Αγγελιόσημο» 2% επί των αμοιβών για τις διαφημίσεις στο Διαδίκτυο.

Ο φόρος (που φέρει το χαριτωμένο όνομα «ειδική εισφορά») καταβάλλεται από τους ίδιους τους διαφημιζόμενους (άρθρο 24 του ν. 4498/2017, που αντικατέστησε την παρ. 1 του άρθ. 6 του α.ν. 248/1967) και η πρώτη καταβολή πρέπει να γίνει (με τους κωδικούς του Taxisnet) μέχρι 30/9/2018 (πήρε παράταση ως 31/10/2018) αναδρομικά(!) για τα έξοδα διαφήμισης από 16/11/2017 έως 31/8/2018.

Συνεπώς οι επιχειρήσεις που ασφαλίζουν το προσωπικό στον ΕΔΟΕΑΠ θα καταβάλλουν εργοδοτική εισφορά 2% επί του τζίρου και διαφημιζόμενοι μέσω διαδικτύου σε εταιρείες που δεν περιλαμβάνονται στις παραπάνω, «ειδική εισφορά» 2% επί των αμοιβών για διαφημίσεις και την προώθηση πωλήσεων προϊόντων. Δηλαδή:

Α) Εργοδοτική Εισφορά 2% επί τζίρου (βάσει της παραγράφου (2) περιπτ. 1β του άρθρου 24 του Ν 4498/2017). Υπόχρεοι είναι οι «εργοδότες ΕΔΟΕΑΠ», δηλαδή όλα πλέον τα ΜΜΕ (όχι μόνον ο καθημερινός Τύπος και η ραδιοτηλεόραση, αλλά πλέον και ο περιοδικός τύπος και το διαδίκτυο) και η εισφορά είναι ανάλογη του τζίρου του καθενός. Δηλαδή οι εργοδότες με υψηλούς τζίρους χρηματοδοτούν την υγειονομική ασφάλιση του συνόλου των ασφαλισμένων και

Β) Ειδική εισφορά 2% επί της αξίας διαφήμισης (βάσει της παραγράφου (στ) του άρθρου 24 του Ν 4498/2017), εφόσον αυτή δεν φιλοξενείται σε ΜΜΕ που είναι εργοδότης ΕΔΟΕΑΠ. Και επειδή, η παράγραφος 1 του άρθρου 20 του ιδίου νόμου ορίζει ως εργοδότες ΕΔΟΕΑΠ όλες τις επιχειρήσεις ΜΜΕ και ψυχαγωγίας που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, σε αυτή την κατηγορία απομένουν οι διαφημίσεις σε Facebook, Google, YouTube και λοιπούς ιστοχώρους του εξωτερικού.

Βαφτίζοντας το κρέας ψάρι (φορολογώντας για την πάρτη μας)

1. Η πιο προσφιλής μέθοδος διαστρέβλωσης της πραγματικότητας για όσες συντεχνίες εισέπρατταν Φόρους Υπέρ Τρίτων (ΦΥΤ) ήταν η μετονομασία του φόρου σε «πόρο» (ενίοτε με τον επιθετικό προσδιορισμό «κοινωνικός», για να ηχεί και καλύτερα). Το ίδιο συνεχίζεται και με το χαράτσι 2% υπέρ ΕΔΟΕΑΠ που βαφτίστηκε «ειδική εισφορά» ενώ έχουν τα χαρακτηριστικά φόρου (έλλειψη ανταποδοτικότητας -για αυτόν που πληρώνει προφανώς- και υποχρεωτικότητα).

2. Η φορολόγηση του τζίρου μιας επιχείρησης είναι ένα βάρβαρο μέτρο, καθώς δεν διαφοροποιεί την καταβολή φόρων βάσει της κερδοφορίας.

3. Οποιαδήποτε εισφορά/φόρος επί των διαφημίσεων είναι μαθηματικώς βέβαιο ότι θα μετακυλισθεί από τις επιχειρήσεις στους τελικούς καταναλωτές.

4. Η φορολόγηση του διαδικτύου ήταν ο διακαής πόθος πολλών. Πώς όμως φορολογείς τη Facebook ή την Google, που εισπράττουν τη μερίδα του λέοντος της διαδικτυακής διαφήμισης στην Ελλάδα και ταυτόχρονα δεν δίνουν δεκάρα (μεταφορικά και κυριολεκτικά) για Ταμεία Ελλήνων δημοσιογράφων; Ο πονηρός νομοθέτης προβλέπει ότι :«Η ειδική εισφορά της περίπτωσης στ' της παραγράφου 1 παρακρατείται από τον λήπτη των υπηρεσιών κατά τη μερική ή ολική καταβολή της οικείας αμοιβής και αποδίδεται στον Ε.Δ.Ο.Ε.Α.Π. το αργότερο μέχρι το τέλος του μήνα που έπεται της ημερομηνίας εκδόσεως του οικείου παραστατικού.» (περ. ε' της παρ. 2 του άρθ. 6 του α.ν. 248/1967). Δηλαδή οι ίδιοι οι διαφημιζόμενοι θα πρέπει να καταβάλλουν στον ΕΔΟΕΑΠ χαράτσι πάνω σε όσα πληρώνουν ακόμη και σε εταιρείες στο εξωτερικό.

Με απλά λόγια: αυτοί που θα επιβαρυνθούν από τους νέους φόρους στη διαφήμιση είναι κάθε είδους μικρές ή μεγαλύτερες επιχειρήσεις που προβάλλουν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους, ενισχύοντας ένα Ταμείο που δεν τους αφορά. Προφανώς οι μεγάλοι χαμένοι θα είναι οι Έλληνες καταναλωτές, οι οποίοι θα πληρώνουν το υγειονομικό κόστος και τις επικουρικές συντάξεις των ασφαλισμένων στον ΕΔΟΕΑΠ, χωρίς μάλιστα να το έχουν καταλάβει.

Κάποια γενικότερα συμπεράσματα

Οι ξένοι ουδόλως ενδιαφέρονται για το ασφαλιστικό μας σύστημα. Θωράκισαν την ευρωζώνη από το μαύρο πρόβατο-Ελλάδα και είναι απολύτως πεπεισμένοι ότι η χώρα μας δεν επιδέχεται διόρθωσης (και μάλλον έχουν δίκιο). Έχοντας εξασφαλίσει τα δανεικά με κόφτες, εγγυήσεις και υπερταμεία κρατικής περιουσίας για δεκαετίες, δεν έχουν πια καμία διάθεση να ασχοληθούν με εμάς. Απαλλάχθηκαν από τα Μνημόνια (και τις χρηματοδοτήσεις που συνεπάγονται), ενώ η Ελλάδα έμεινε με ανοιχτές τις πληγές της χρεοκοπίας, με βαρίδια δεσμεύσεις για δύο γενιές.

Παρά τη ζοφερή μας πραγματικότητα, ένα ανίκανο πολιτικό σύστημα προσφέρει πρόθυμα νέες δυνατότητες εξυπηρέτησης, στο πλαίσιο του πελατειακού κράτους (το οποίο παραμένει σχεδόν αλώβητο). Όλοι οι υπόλοιποι που ζουν στη χώρα -και δεν σιτίζονται κρατικά- ψάχνουν ατομικές λύσεις. Δεν προκαλούν έκπληξη οι επιδιώξεις συντεχνιών. Αυτό που προκαλεί απογοήτευση είναι η διάχυτη εντύπωση πως η χώρα θα συνεχίσει να βουλιάζει, ανίκανη να διδαχθεί από τις πληγές της.

ΥΓ: Προς δημοσιογράφους

Αντιλαμβάνομαι ότι δυσαρεστώ αρκετούς δημοσιογράφους, όταν γράφω ότι το Ταμείο τους εισπράττει φόρους. Παλαιότερα είχα δεχθεί αρκετά τηλεφωνήματα, όταν δημοσίευσα άρθρα υπέρ της κατάργησης του Αγγελιόσημου. Κατανοώ τη σιωπή τους, αλλά η ποιοτική δημοσιογραφία δεν συνυπάρχει με επιλεκτικές διακρίσεις συμφερόντων. Όπως έλεγε ο Όργουελ: «Δημοσιογραφία είναι να δημοσιεύεται κάτι που κάποιος άλλος δεν θα ήθελε να δημοσιευτεί. Όλα τα υπόλοιπα είναι δημόσιες σχέσεις». Δεν είναι αμαρτία να δημοσιεύσουν κάτι ενάντια στα στενά τους συμφέροντα (αν βεβαίως θέλουν να ανακτήσουν τη χαμένη τους αξιοπιστία).

* Ο Κώστας Μαρκάζος είναι οικονομολόγος, συγγραφέας του βιβλίου «ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ ΜΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΑΣ» (εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη)