Είναι... αμαρτία η ισλαμοφοβία;

Φαίνεται ότι κάποιοι έχουν παρεξηγήσει τον ρόλο τους, θεωρώντας ότι αποτελούν θεσμούς που καθορίζουν αυθαίρετους κανόνες.

Ο Παναγιώτης Δημητράς και το blog «Παρατηρητήριο Ρατσιστικών Εγκλημάτων» κατήγγειλε: «Άλλο ένα ακραία βλάσφημο (καθύβριση του μουσουλμανικού θρησκεύματος) και ισλαμοφοβικό σχόλιο του Θάνου Τζήμερου στις 8 Ιουνίου 2018»:

Σπεύδω να διευκρινίσω ότι δεν συμφωνώ με τον Θ. Τζήμερο, ο οποίος συνήθως χάνει κάθε δίκιο με τον τρόπο που εκθέτει τις απόψεις του («κατάφερε» και να «συντρίψει» ιδεολογικά τον Μαρξ με απλά μαθήματα για αρχαρίους).

Στο συγκεκριμένο θέμα, οι «ριζικές» προτάσεις του για το μεταναστευτικό δεν είναι ούτε πρωτότυπες, ούτε διαφορετικές από αυτές που προτείνουν απεχθείς εγχώριες ναζιστικές οργανώσεις. Η ουσία είναι αν θα απαγορεύεται η διατύπωση τέτοιων «βλάσφημων» απόψεων.

Η ίδια η χρήση των όρων «βλασφημία» και «Ισλαμοφοβία» δεν αρμόζουν σε όποιον υπερασπίζεται δικαιώματα (όπως αυτό της ελευθερίας της έκφρασης). Αν ο κ. Δημητράς είναι υπέρ της διατήρησης του ποινικού αδικήματος της βλασφημίας στη χώρα μας (όπως προβλέπουν τα άρθρα 198-199 του Ποινικού Κώδικα), τότε άλλοι είναι υπεύθυνοι να παρατηρούν (και να καταδικάζουν) τους παραβάτες και όχι αυτός.

Εκτός αν θέλει να υποβάλει μήνυση με βάση τις διατάξεις του «αντιρατσιστικού» νόμου με την κατηγορία της δημόσιας υποκίνησης βίας (όπως έκανε με τη Σώτη Τριανταφύλλου). Η ελευθερία του λόγου περιλαμβάνει το δικαίωμα στη βλασφημία και την προσβολή.

Αν απαγορεύεται να θίγουμε τα θρησκευτικά πιστεύω οποιασδήποτε θρησκείας, τότε θα προστατευθούν όλοι εκτός από όσους δεν θέλουν να υπάγονται σε καμία θρησκεία ή ανήκουν σε απροστάτευτες μειονότητες.

Ο ινδικής καταγωγής Σαλμάν Ρούσντι (ο οποίος μετά τη δημοσίευση του βιβλίου «Σατανικοί Στίχοι» ζει υπό προστασία γιατί έχει εκδοθεί θρησκευτικό διάταγμα δολοφονίας του από τον Αγιατολάχ Χομεϊνί) έλεγε: «Από τη στιγμή που ένα σύστημα ιδεών θεωρείται ιερό, είτε πρόκειται για σύστημα θρησκευτικών πεποιθήσεων είτε για μια κοσμική ιδεολογία, με ανοσία στην κριτική, τη σάτιρα, τον χλευασμό ή την περιφρόνηση, η ελευθερία της σκέψης καθίσταται αδύνατη».

Ισλαμοφοβία: μια κατασκευασμένη φοβία

Ο όρος Ισλαμοφοβία είναι εντελώς προβληματικός. Χρησιμοποιείται σαν κατηγορία εναντίον όσων ασκούν κριτική, ακόμη και σε βάρβαρες πρακτικές (ή και εγκλήματα) που υποτίθεται ότι υπαγορεύονται από το Κοράνι και τις ερμηνείες του.

Είναι ταυτόχρονα μια ενοχή κάποιων που αυτολογοκρίνονται για να μην προδώσουν φιλελεύθερες αρχές ή φοβούνται την κατηγορία του ρατσιστή. Το Ισλάμ όμως δεν είναι φυλή, ούτε το ασπάζονται άνθρωποι με ομοιογενή εξωτερικά χαρακτηριστικά. Συνεπώς δεν πρέπει να φοβόμαστε να έχουμε οποιαδήποτε αντίρρηση σε ό,τι διδάσκει η συγκεκριμένη θρησκεία (αλλά και οποιαδήποτε άλλη).

Πού σταματά ο σεβασμός

Είναι σίγουρο ότι τα επόμενα χρόνια ο πληθυσμός της χώρας θα εμπλουτιστεί με ανθρώπους που έχουν διαφορετική καταγωγή από τη δική μας. Έχουμε υποχρέωση να σεβαστούμε την ύπαρξή τους και εκείνοι πρέπει να σεβαστούν αντίστοιχα εμάς και τον κοινό χώρο που προϋπήρχε, πριν αναγκαστούν να έρθουν εδώ.

Ο αλληλοσεβασμός όμως δεν προϋποθέτει αυτοακύρωση των δικών μας κοινωνικών και πολιτειακών αρχών και κανόνων. Δεν είναι δυνατόν στο όνομα της υπεράσπισης των ατομικών δικαιωμάτων να παραβιάζονται αρχές. Ενσωμάτωση σημαίνει αποδοχή αρχών και κανόνων. Έχει εύλογα όρια, τα οποία δεν μπορεί να καθορίζει καμία θρησκεία. Αν π.χ. η κλειτοριδεκτομή θεωρείται ακρωτηριασμός και απαγορεύεται από το εθνικό μας δίκαιο, δεν αποτελεί δικαίωμα επέμβασης (και μάλιστα στο σώμα κάποιου άλλου) που επιτρέπει κάποια κακώς εννοούμενη θρησκευτική ελευθερία. Ακόμη και το πώς ντύνονται οι γυναίκες σύμφωνα με τις θρησκευτικές επιταγές δεν μπορεί να υπερβαίνει κατοχυρωμένα δικαιώματα. Ουδείς δικαιούται να κρύβεται πίσω από φαντάσματα Ισλαμοφοβίας.

Πολυπολιτισμικότητα και σεβασμός δικαιωμάτων

Είναι βέβαιο ότι και η ελληνική κοινωνία θα χάσει την ορθόδοξη ομοιομορφία της. Ήδη οι πολιτικοί γάμοι είναι περισσότεροι από τους θρησκευτικούς. Το μέλλον της χώρας συμβαδίζει με αυτό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία δημιουργήθηκε πάνω σε εκατομμύρια πτώματα, με την ελπίδα να μη συσσωρευτούν και άλλα.

Το μεγάλο αυτό κοινωνικό πείραμα, που βρίσκεται εν εξελίξει, έχει πετύχει να διατηρήσει την ειρήνη στην Ευρώπη όσο ποτέ στην Ιστορία, αν και επιμέρους εγχειρήματα (όπως το ευρώ) παραμένουν ατελή.

Αν με τον όρο πολυπολιτισμικότητα εννοούμε τη συνύπαρξη διαφορετικών πολιτισμών που θα προστατεύονται θεσμικά, αυτό είναι αντίθετο με τις θεμελιώδεις αρχές της ΕΕ γιατί είναι ένας θεσμός που απαρτίζεται από διαφορετικά κράτη και έθνη και τα θεμέλιά του στηρίζονται στην καταπολέμηση εθνικών και θρησκευτικών ομοιομορφιών. Όσο προσπαθούμε να εντάξουμε τους πάντες στο δικό μας καλούπι, δίνουμε μάχες στα μετόπισθεν σε έναν κόσμο που είναι όλο και περισσότερο διασυνδεδεμένος.

Δεν πρέπει να ξεχάσουμε την Ιστορία ή να απεμπολήσουμε τις παραδόσεις μας, αλλά πρέπει να αποφύγουμε να γίνουμε όμηροι του παρελθόντος. Ταυτόχρονα πρέπει να απορρίψουμε όσους κατηγορούν ως βλάσφημους και ισλαμοφοβικούς όποιους διατυπώνουν απόψεις και μάλιστα στο όνομα της υπεράσπισης δικαιωμάτων.

* Ο Κώστας Μαρκάζος είναι οικονομολόγος, συγγραφέας του βιβλίου «ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ ΜΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΑΣ» (εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη)