Τα λάθη του ΔΝΤ στην Αργεντινή

Το άκουσμα του ονόματος του ΔΝΤ μόνο αλγεινές μνήμες μπορεί να ανακαλέσει στον λαό της Αργεντινής, με γνώμονα την πρόσφατη δράση του στη χώρα. Η επίκλησή του μάλιστα ισοδυναμεί με βρισιά, καθώς συνδέεται με τις πολιτικές λιτότητας και τους χειρότερους χρηματοοικονομικούς κατακλυσμούς που έχουν ενσκήψει στην ιστορία της.

«Είναι σαν να γυρίζουμε στα περασμένα», «αυτό το έχουμε ξαναζήσει», «είναι μία από τα ίδια», είναι μόνο λίγα από τα σχόλια που μπορεί κανείς να ακούσει στους δρόμους του Μπουένος Άιρες, λίγο μετά την ανακοίνωση του προέδρου Mauricio Macri, με τηλεοπτικό διάγγελμα, πως προσφεύγει στο ΔΝΤ για τη διάσωση της οικονομίας της χώρας, 15 χρόνια μετά το προηγούμενο πρόγραμμα.

Οι Αργεντινοί έχουν πολλούς λόγους να αισθάνονται έτσι όπως αισθάνονται. Το πρώτο δάνειο που συνήψε η Αργεντινή με το Ταμείο χρονολογείται από το 1957, όταν τη χώρα κυβερνούσαν οι στρατιωτικοί. Έκτοτε, η εκάστοτε έλευση του ΔΝΤ συνόδευε κάθε κρίση που ερχόταν να κλυδωνίσει, με κυκλική συχνότητα, την οικονομία της νοτιοαμερικανικής χώρας. Ποτέ όμως, η έλευση αυτή δεν έδωσε αποτελεσματικές λύσεις στη χώρα.

Κατά τη δεκαετία του ’90, το ΔΝΤ υποστήριξε θερμά την πολιτική προσαρμογής του πέσο στο αμερικανικό δολάριο, με ισοτιμία 1/1, την οποία εφάρμοσαν με προσήλωση ο υπουργός Οικονομικών Domingo Cavallo επί κυβερνήσεων του Carlos Menem. Σήμερα, δεν υπάρχει ούτε ένας που να μη συνδέει το Ταμείο με την εκκωφαντική αποτυχία και κατάρρευση του συγκεκριμένου υποδείγματος. (βλέπε και Κ. Μελάς, «Αργεντινή - Ελλάδα», εκδόσεις Πατάκη 2015).

Είναι άκρως εντυπωσιακό ότι ο Mauricio Macri, πρόεδρος της χώρας από 10 Δεκεμβρίου 2015, εκλέχτηκε με μια νεοφιλελεύθερη ατζέντα, απολύτως εναρμονισμένη με τα κυρίαρχα οικονομικά δόγματα, υποσχόμενος να βγάλει τη χώρα από τα αδιέξοδα που, κατά την άποψή του, την είχε οδηγήσει η κυβέρνηση της Cristina Fernández de Kirchner.

Δυστυχώς για την Αργεντινή, μετά από 2,5 χρόνια προσπαθειών συγκεκριμένου ιδεολογικού προσανατολισμού, καλείται το ΔΝΤ, για ακόμη μια φορά, να καθορίσει την οικονομική πολιτική της χώρας, με τον… ίδιο ιδεολογικό προσανατολισμό.

Αυτό πιθανά που θα αλλάξει, θα είναι η πολύ μεγαλύτερη ποσότητα φαρμάκου. Εύκολα θα μπορούσαμε να αποφανθούμε ότι τα πρώτα 2,5 χρόνια διακυβέρνησης της χώρας από τον Mauricio Macri ήταν τουλάχιστον αποτυχημένα. Όμως αυτό είναι μια άλλη συζήτηση, που ξεφεύγει από τα όρια αυτού του άρθρου.

Εκείνο όμως που έχει σημασία και μάλιστα μεγάλη είναι να δούμε τα βασικά συμπεράσματα για την πορεία της οικονομίας της Αργεντινής, όπως αυτά διατυπώνονται στην τελευταία έκθεση του ΔΝΤ για τη χώρα, με ημερομηνία 29 Δεκεμβρίου 2017 (ARGENTINA, IMF Country Report No. 17/409, December 2017).

«Η κυβέρνηση της Αργεντινής έχει διορθώσει, κάνοντας πρόοδο στις διαδικασίες διαφάνειας, τις πολλαπλές παραμορφώσεις του δημόσιου τομέα της χώρας. Αυτές οι αλλαγές πολιτικής έχουν θέσει την οικονομία σε ισχυρότερη βάση, διορθώνοντας πολλές επείγουσες μακροοικονομικές ανισορροπίες. Στην Αργεντινή παρατηρείται μια σταθερή ανάκαμψη μετά την υποχώρηση που παρατηρήθηκε το προηγούμενο έτος (2016). Λαμβάνοντας υπόψη την προγραμματιζόμενη δημοσιονομική εξισορρόπηση και τις προσπάθειες για μείωση του πληθωρισμού, η μεγέθυνση αναμένεται να σταθεροποιηθεί τα επόμενα έτη. Ο πληθωρισμός συνεχίζει να πέφτει έστω και με χαμηλότερο ρυθμό από τον στόχο της ΚΤ. Η ιδιωτική κατανάλωση ενισχύθηκε το 2017, υποστηριζόμενη από τους υψηλότερους πραγματικούς μισθούς και την αύξηση της πιστωτικής επέκτασης καθώς και από τις ιδιωτικές επενδύσεις. Λόγω της ενδυνάμωσης της εγχώριας ζήτησης, το εμπορικό πλεόνασμα μετατράπηκε σε έλλειμμα και το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών αυξήθηκε. Ο ετήσιος πληθωρισμός υποχώρησε από τη μέγιστη τιμή του 2016, αλλά παραμένει σχετικά ευμετάβλητος και οι προσδοκίες είναι σχετικά αρνητικές, κάτι που πρέπει να οδηγήσει από τη μεριά της ΚΤ, σε αύξηση των επιτοκίων.

Το γενικό δημοσιονομικό έλλειμμα αναμένεται να αυξηθεί, παρά το ότι το πρωτογενές έλλειμμα θα μειωθεί (θα αυξηθούν δηλαδή οι πληρωμές τόκων, σημείωση δικιά μας) και η αναχρηματοδότησή του οδηγεί σε ταχεία αύξηση του δανεισμού σε ξένο νόμισμα. Η χαμηλότερη από τον στόχο μείωση του ρυθμού πληθωρισμού και οι σημαντικές εισροές ξένων κεφαλαίων προκάλεσαν ανατίμηση της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας, περίπου 3,0%, το 2017. Επιπλέον, η μεγέθυνση του ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα σταθεροποιηθεί, ο πληθωρισμός θα μειωθεί αργά και το δημοσιονομικό έλλειμμα θα πέσει. Η ιδιωτική κατανάλωση εκτιμάται ότι θα ενδυναμωθεί το 2018-19 καθώς οι πραγματικοί μισθοί θα ανακάμψουν από τη μείωση του 2016 (προφανώς λόγω μείωσης του πληθωρισμού, σημείωση δικιά μας).

Το ομοσπονδιακό πρωτογενές έλλειμμα αναμένεται να μειωθεί στο 2% του ΑΕΠ το 2019, ενώ αναμένεται και οι επαρχίες να ακολουθήσουν σύμφωνα με τον σχεδιασμό. Για τα επόμενα δύο χρόνια αναμένεται μεγέθυνση του ΑΕΠ κατά 2,5%». (η μετάφραση δικιά μου).

Εχω την εντύπωση, για να μην πω τη βεβαιότητα, ότι στα βασικά συμπεράσματα της τελευταίας εκθέσεως του ΔΝΤ δεν υπάρχει κάτι το ανησυχητικό για τις εξελίξεις στην οικονομία της Αργεντινής για το 2018. Αντιθέτως θα έλεγα, οι εκτιμήσεις μάλλον ως θετικές περιγράφονται.

Η διάψευση ήρθε πολύ σύντομα!

* Ο Κώστας Μελάς είναι Δρ Οικονομίας, πρόεδρος του ομίλου Κοινωνικού Οικονομικού Προβληματισμού και Πολιτικής Δράσης