Μετοχές: Από το... μπακάλικο στο παγκόσμιο σούπερ μάρκετ!

Με την έλευση του νέου χρόνου συνηθίζεται ο απολογισμός. Πρόσθεσα κιλά, έχασα μαλλιά, πολλαπλασίασα λάθη, διαίρεσα επιτυχίες. Καθώς όμως η συνάρτηση της προηγούμενης χρονιάς αποδεικνύεται ασυναρτησία, καλύτερα να ταξιδέψουμε λίγα χρόνια πίσω. Τότε που δεν κυριαρχούσε η κατήφεια και η μιζέρια, αλλά η χαρά της προσδοκίας. 

Μια φορά και έναν καιρό λοιπόν, όλος ο πλανήτης βρισκόταν στην αναμονή του millennium. Στην Ελλάδα ζούσαμε το hangover από το μεθύσι της Σοφοκλέους, ενώ στον υπόλοιπο κόσμο επικρατούσε ανησυχία για τον ιό των ηλεκτρονικών υπολογιστών του 2000.

Είμαστε στην εποχή που τα κινητά ήταν προσιτά σε λίγους. Δεν υπάρχει το Εuro2day.gr, ούτε το Capital.gr. Η ηλεκτρονική χρηματιστηριακή ενημέρωση γινόταν από την τηλεοπτική εκπομπή του Σαμοΐλη. Για τους πιο ψαγμένους, από το site της Ναυτεμπορικής. Όλοι στο κυνήγι της «πληροφορίας». Στην αναζήτηση του κουμπάρου της αδελφής του μπατζανάκη, που είχε κάποιον «μέσα στα κόλπα», όπου θα μας ψιθύριζε εμπιστευτικά το επόμενο limit up στο 8%.

Στο forum της Ναυτεμπορικής, κάποιο ανήσυχο μέλος με το ψευδώνυμο pantits, γοητευμένο από τις προοπτικές του χρηματιστηριακού παιχνιδιού, είχε μια απλή ιδέα: ευκαιρίες δεν μπορεί να υπάρχουν μόνο στην Ελλάδα.

Η σκέψη, όσο και αν φαίνεται συνηθισμένη σήμερα, αποδείχτηκε πρωτοποριακή εκείνη την περίοδο. Δεν έβρισκε συμπαραστάτες, ούτε ανθρώπους για να τον καθοδηγήσουν. Όποτε ζητούσε τμήμα ξένων αγορών σε ελληνική χρηματιστηριακή, τον αντιμετώπιζαν όπως οι κάτοικοι της Σαχάρας, όταν τους ρωτάνε πού υπάρχει χιονοδρομικό κέντρο!

Ο πεισματάρης pantits όμως δεν το έβαλε κάτω. Το όνομα το είχε εμπνευστεί από έναν ποδοσφαιριστή του Πανιώνιου. Στην γυναίκα του -τότε πάλευε να τη «ρίξει»- είχε εκμυστηρευτεί πως είχε προέλθει από κάποιο Σέρβο φιλόσοφο.

Τι λέγαμε; Α, ναι. Ο pantits λοιπόν, με τα πολλά, ανακάλυψε μια αμερικανική χρηματιστηριακή που έδινε πρόσβαση και δυνατότητα αγοραπωλησιών μέσω υπολογιστή! Απίστευτα πράγματα, πρωτόγνωρα. Και τι ειρωνεία. Μπορούσες να αγοράσεις μετοχές σε όλο τον κόσμο, αλλά όχι στην Ελλάδα.

Πρώτη κατάθεση, δύο εκατομμύρια. Δραχμές βέβαια.

Όταν συνδέθηκε για πρώτη φορά με την πλατφόρμα συναλλαγών και είδε τις μετοχές της Wall Street να αλλάζουν τιμές ζωντανά μπροστά στα μάτια του, έπαθε πολιτισμικό σοκ. Βρισκόταν σε ένα παγκόσμιο σούπερ μάρκετ χρηματιστηριακών τίτλων, όταν μέχρι χθες η εμπειρία του ήταν από… μπακάλικο. Αντί για 300 τίτλους που πρόσφερε το ΧΑ, είχε να επιλέξει ανάμεσα σε 30.000 μετοχές και futures από όλο τον κόσμο.

Όταν μάλιστα πρωτοπάτησε δειλά δειλά το κουμπί BUY και αγόρασε μετοχές της Microsoft, πληρώνοντας προμήθεια μικρότερη από ό,τι είχε συνηθίσει, πανηγύρισε όπως ο πραγματικός Milinco Pantic όταν έβαζε γκολ. Φαντάστηκε τον εαυτό του ως τον νέο Gordon Gekko, που υποδυόταν ο Michael Douglas στην περίφημη ταινία Wall Street. Γιατί όπως και να το κάνεις, νιώθεις ξεχωριστός κατέχοντας μετοχές της Nike και της Goldman Sachs, όταν οι άλλοι είχαν Μουριάδη και Βιοτέρ.

Η χαρά ωστόσο κράτησε λίγο. Ο ενθουσιασμός και οι τεράστιες δυνατότητες δεν αρκούν για να γίνεις πλούσιος. Μέσα σε ελάχιστους μήνες, η αρχική κατάθεση εξατμίστηκε σαν το νερό κάτω από τον καυτό ήλιο.

Ευτυχώς κατάλαβα νωρίς πως κάτι δεν έκανα σωστά. Και λέω κατάλαβα, γιατί όπως θα έχετε αντιληφθεί, ο pantits δεν είναι μυθικό πρόσωπο, ούτε η ιστορία φανταστική. Τη δικιά μου περιπέτεια διηγούμαι.

Οι πολλές επιλογές και η πολυπλοκότητα τελικά αποδείχτηκε πως με δυσκόλεψαν. Το να ξυπνάω ξημερώματα για να κάνω αγοραπωλησίες στην άλλη άκρη του πλανήτη ήταν εντυπωσιακό μεν, αλλά ψυχοφθόρο και όχι συχνά κερδοφόρο. Έμαθα με τον σκληρό τρόπο ότι τα λεφτά δεν γίνονται με πολλές πράξεις, αλλά με μελέτη και προετοιμασία.

Οι χαμηλές προμήθειες αποτελούσαν πλεονέκτημα, ωστόσο τελικά μου στοίχισαν πολλαπλάσια. Η on-line χρηματιστηριακή είχε πολλά θετικά, αλλά ήταν απρόσωπη. Σε αφήνουν αβοήθητο. Κατ' αρχάς είχα το άγχος του έκτακτου. Αν συνέβαινε κάτι σημαντικό ενώ ήμουν μακριά από υπολογιστή, ποιος θα έκλεινε τη θέση μου;

Θα μου πείτε, γι' αυτό λέγονται έκτακτα. Επειδή είναι σπάνια. Πράγματι, το τσουνάμι της Ιαπωνίας ήταν έκτακτο. Το χτύπημα των δίδυμων πύργων ήταν έκτακτο. Η χρεοκοπία της Lehman Brothers ήταν έκτακτη. Το καθένα μεμονωμένα εμφανίζεται σπάνια, αλλά συνολικά έχουν μια πιθανότητα εμφάνισης καθόλου αμελητέα. Επιπλέον υπάρχουν λόγοι, λιγότερο συναρπαστικοί αλλά εξίσου ζημιογόνοι. Να πέσει το ρεύμα ή να κοπεί η σύνδεση του Ιντερνετ.

Αποδείχτηκε καθοριστικό πρόβλημα η έλλειψη υποστήριξης. Δεν υπήρχε κάποιος να ρωτήσω τις προοπτικές μιας χώρας, ενός κλάδου, μιας εταιρίας. Αρκετές φορές δεν γνώριζα καν τη σωστή ερώτηση. Το πιο απλό παράδειγμα: Αγόραζα Apple, η οποία τελικά ανέβαινε 20%. Νομίζετε πως κέρδιζα; Όχι πάντα. Αν ταυτόχρονα το δολάριο υποχωρούσε 25%, έχανα!

Πώς αντιμετωπίζεται η συναλλαγματική αβεβαιότητα; Τι διαφορά έχουν τα futures από τα CFDs; Συμφέρουν τα αμοιβαία κεφάλαια ή τα ETFs; Πώς μπορείς να κερδίσεις από την πτώση; Γιατί να τοποθετηθώ σε μεμονωμένη μετοχή και όχι σε ολόκληρο κλάδο; Μπορώ να στήσω εντολή προσυνεδριακά; Βάζοντας stop loss μπορώ να κοιμάμαι ήσυχος;

Σήμερα το παιχνίδι έχει αλλάξει επίπεδο πολυπλοκότητας. Υπάρχει εύρος επιλογών ακόμα και στις πλατφόρμες. Η ερώτηση δεν είναι μόνο ποια από όλες να διαλέξω, αλλά πώς θα εκμεταλλευτώ τις δυνατότητές της. Το γνωρίζετε πως κάνοντας τις ίδιες ακριβώς πράξεις, κάποιος πληρώνει λιγότερα από κάποιον άλλον, στην ίδια ακριβώς πλατφόρμα;

Σίγουρα δεν είναι εφικτό να γίνονται συνέχεια επιτυχημένες επιλογές. Αυτό το καταφέρνουν μόνο οι ψεύτες. Όμως το να επιτύχεις αξιοπρεπείς αποδόσεις σε βάθος χρόνου είναι απόλυτα ρεαλιστικό.

Λύσεις και οδηγίες σκοπεύουμε να δώσουμε τη νέα χρονιά από το φιλόξενο βήμα του Euro2day.gr. Επιπλέον, η ομάδα των Επενδυτών χωρίς Σύνορα οργανώθηκε σε νέα βάση και ξεκινάει μια σειρά συναντήσεις και παρουσιάσεις

Οι πρώτες θα γίνουν στο Hilton, στο πλαίσιο του Money Show.

Την Κυριακή 7 Ιανουαρίου, 10:00-12:00, με θέματα: «Οι προοπτικές του Ελληνικού Χρηματιστηρίου για το 2018» και «Όλα όσα θα πρέπει να ξέρετε για τις πλατφόρμες συναλλαγών». Τη Δευτέρα 8 Ιανουαρίου, 16:00-18:00, με θέμα «Επικερδής διαχείριση με ελάχιστο κόστος συναλλαγών». Όλα όσα θα πρέπει να ξέρετε για τις πλατφόρμες συναλλαγών, Interactive Brokers, Saxo, Degiro

Όποιος επιθυμεί να συμμετέχει, παρακαλώ να στείλει έγκαιρα στο [email protected] Όνομα, Επίθετο και Κινητό. Η είσοδος είναι δωρεάν, αλλά θα τηρηθεί αυστηρά σειρά προτεραιότητας.

* Ο κ. Βασίλης Παζόπουλος είναι οικονομολόγος, χρηματιστηριακός αναλυτής, συγγραφέας του βιβλίου Επενδυτές χωρίς Σύνορα (www.ependytes.com).