Πώς έλαμψε το εξαγωγικό αστέρι της Ισπανίας

Αναμφίβολα ένα από τα πιο ενδιαφέροντα οικονομικά φαινόμενα των τελευταίων ετών είναι η σταδιακή μετατροπή της οικονομίας της Ισπανίας από μία εσωστρεφή οικονομία που λειτουργούσε κυρίως για την ικανοποίηση της εσωτερικής ζήτησης σε μία εξωστρεφή οικονομία, σε μία «εξαγωγική μηχανή».

Πριν από την κρίση, η βαρύτητα των εξαγωγών στο ΑΕΠ ήταν μειωμένη (κυμαινόμενη γύρω στο 20%), το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο τεράστιο (το 2007 υπερέβη τα 100 δισ.) και ο αριθμός των εξαγωγικών εταιριών ήταν σχετικά μικρός (66.000 το 2000).

Σήμερα, μετά την κρίση, η κατάσταση έχει αλλάξει δραματικά. Οι εξαγωγές σπάνε ρεκόρ έχοντας ξεπεράσει το 34% του ΑΕΠ. Ετσι ενώ το 2007 οι πωλήσεις στο εξωτερικό έφθασαν τα 185 δισ., το 2016 ο αριθμός έφτασε τα 254 δισ., μια αύξηση 9,1%. Αυτή η μεταστροφή επέτρεψε τη μείωση του εμπορικού ελλείμματος κατά 82% -από 100 δισ. πριν από μία δεκαετία σε 18 δισ. το 2016.

Μια άλλη πτυχή αυτής της μεταστροφής είναι η αύξηση των εξαγωγικών επιχειρήσεων κατά 65% από το 2007, φτάνοντας σήμερα τις 150.000.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης, καθώς η εσωτερική ζήτηση κατέρρεε λόγω της ύφεσης, ο τομέας των εξαγωγών μαζί με τον τουριστικό τομέα υπήρξαν τα σωσίβια της χώρας. Τα έτη 2010 και 2011, καθώς το ΑΕΠ μειωνόταν κατά 1% και 2,9% αντίστοιχα, η συμβολή του εξαγωγικού τομέα υπήρξε θετική στο επίπεδο του 2%. Με άλλα λόγια, οι εξαγωγές λειτούργησαν ως ανάχωμα της κατάρρευσης της ισπανικής οικονομίας. Αυτό συνέβη επίσης το 2013: Καθώς η οικονομία έχανε άλλο ένα 1,7% του ΑΕΠ, ο εξαγωγικός τομέας επέτυχε μία θετική συνεισφορά 1,5% του ΑΕΠ.

Μία ενδιαφέρουσα πτυχή της αλλαγής στο εξαγωγικό προφίλ της Ισπανίας αφορά και την αυξανόμενη διαφοροποίηση στον προορισμό των εξαγωγών. Παρόλο που οι χώρες της ΕΕ συνεχίζουν να αποτελούν τον κύριο αποδέκτη των ισπανικών εξαγωγών, το ποσοστό έχει μειωθεί. Ετσι ενώ το 2007 οι χώρες της ΕΕ απορροφούσαν το 71% των εξαγωγών, σήμερα ο αριθμός αυτός έχει μειωθεί στο 66%. Τα τελευταία χρόνια, ο ρυθμός αύξησης των εξαγωγών προς μη ευρωπαϊκές χώρες έχει υπερβεί κατά πολύ τους αντίστοιχους ρυθμούς σε χώρες της ΕΕ. Ετσι π.χ. οι εξαγωγές σε χώρες της Λατινικής Αμερικής αυξήθηκαν κατά 13,5%, στην Κίνα κατά 23%, ενώ στις χώρες της ΕΕ κατά 10%.

Πάντως τόσο η Ισπανία, όσο και οι άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης σύντομα θα βρεθούν μπροστά στην πρόκληση Τραμπ, αν ο τελευταίος τηρήσει την υπόσχεσή του ότι θα συνάπτει εμπορικές συμφωνίες μόνο με μεμονωμένα κράτη. Εκεί φυσικά η Ισπανία (όσο και οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες) θα αντιμετωπίσουν το δίλημμα αν θα ακολουθήσουν την «ευρωπαϊκή αλληλεγγύη», χάνοντας πρόσβαση στη μεγαλύτερη, πλουσιότερη και πιο δυναμική οικονομία του κόσμου, ή αν θα πράξουν το αντίθετο.

Να υποθέσουμε ότι αυτό το ερώτημα ούτε κατά διάνοια απασχολεί τους Ρωμιούς πολιτικούς;