Η «βόμβα» του αμερικανικού χρέους και το τζογάρισμα Τραμπ

Το ότι το αμερικανικό δημόσιο χρέος πλησιάζει τα 20 τρισεκατομμύρια δολάρια το γνωρίζει κάθε Αμερικανός πολίτης, αρκεί βέβαια να παρακολουθεί την πορεία του από φωτεινές αναρτήσεις στην Νέα Υόρκη και αλλού.

Αυτό που είναι λιγότερο γνωστό, όμως, είναι το ύψος του ιδιωτικού χρέους στις ΗΠΑ, το οποίο έχει ξεπεράσει τα 21 τρισεκατομμύρια δολάρια. Έτσι, συνολικά, κάθε νοικοκυριό έχει χρέος 329.961 δολάρια –ποσό περίπου 6 φορές υψηλότερο από το μέσο ετήσιο εισόδημα ενός αμερικανικού νοικοκυριού. Για την ιστορία σημειώνουμε ότι το χρέος αυτός είναι 14 φορές υψηλότερο από το αντίστοιχο του 1980, όταν την προεδρία των ΗΠΑ ανελάμβανε ο Ρόναλντ Ρήγκαν.

Από τα παραπάνω στοιχεία είναι ξεκάθαρο ότι η αμερικανική οικονομία εδράζεται πάνω σε μία φούσκα. Και το ότι η τελευταία δεν έχει ακόμα σκάσει οφείλεται στην μόνιμη αναπαραγωγή χρέους, η οποία ωστόσο σε καμμία περίπτωση δεν μπορεί να διαιωνίζεται. Αυτό σημαίνει ότι η κρίση του 2007, που είχε ως αφετηρία τις ΗΠΑ και την φούσκα ακινήτων που είχε δημιουργηθεί στην χώρα, σήμερα βρίσκεται σε φάση αναπαραγωγής της. Θα πρόκειται δε για οξύτατη κρίση ιδιωτικού και δημόσιου χρέους.

Το ενδεχόμενο αυτό κάνει την προεδρία Ντόναλντ Τραμπ εξαιρετικά επικίνδυνη, για πολλούς λόγους, από τους οποίους ένας είναι και ο πλέον σοβαρός. Είναι γνωστό, ορατό και καθημερινά επαληθευόμενο, ότι ο Αμερικανός πρόεδρος πάσχει από οξύτατο ναρκισσισμό (τού ρίχνει μέτρα του Βαρουφάκη).

Παράλληλα, όμως, είναι και μέγας τζογαδόρος. Γνωρίζει έτσι ότι η σημερινή χρηματιστηριακή φούσκα στην χώρα του δεν θα πάει πολύ μακρυά και άρα η ανάπτυξη που σημειώνεται στην αμερικανική οικονομία είναι εικονική. Επίσης, ο Ντόναλντ Τραμπ γνωρίζει ότι το δημόσιο χρέος των 6,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων που κληρονόμησε από τον προκάτοχό του, δεν πρόκειται να μειωθεί ούτε κατά ένα δολάριο, γιατί δεν υπάρχει η πολιτική βούληση για κάτι τέτοιο.

Κατά συνέπεια, τα φαραωνικά επενδυτικά του σχέδια για δημόσια έργα είναι απλές δημαγωγικές υποσχέσεις οι οποίες δεν μπορούν να υλοποιηθούν. Το ίδιο ισχύει και για τους προστατευτικούς λεονταρισμούς του. Πρόκειται για μπαρούφες χωρίς ουσιαστικό αντίκρυσμα.

Υπό παρόμοιες συνθήκες, για να αποφύγει κοινωνική έκρηξη χρέους στην χώρα του, ο Αμερικανός πρόεδρος είναι εκ των πραγμάτων υποχρεωμένος να «τζογάρει» σε μία διεθνή κρίση. Απομένει να δούμε από ποια πηγή θα ξεκινήσει. Θα είναι αφετηρία της η Κορέα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την Ασία, ή το Ιράν, με δραματικές προεκτάσεις στην Μέση Ανατολή και την ανατολική Μεσόγειο;

Για την ώρα, δεν μπορούν να γίνουν ασφαλείς προβλέψεις πάνω στο ζωτικό αυτό θέμα. Πλην όμως, οι συνεχείς αποχωρήσεις και ανακατατάξεις στο επιτελείο συμβούλων του Ντ. Τραμπ υποδηλώνουν ότι ο τζογαδόρος πρόεδρος των ΗΠΑ προσπαθεί να ανακατέψει την τράπουλα όπως αυτός θέλει, για να μπλοφάρει εκ του ασφαλούς.

Ποια περιθώρια διαθέτει, όμως, δεδομένου ότι χώρες όπως η Κίνα, η Ρωσία, το Ιράν και η Βόρειος Κορέα γνωρίζουν το αμερικανικό πρόβλημα χρέους και σίγουρα θα «ποντάρουν» και αυτές στο μέγεθός του; Με άλλα λόγια, είναι πολύ πιθανόν και μία από τις χώρες αυτές, για παράδειγμα η Βόρειος Κορέα, να δημιουργήσει ένταση στις σχέσεις της με τις ΗΠΑ για να δει μέχρι πού μπορεί να πάει ο Τραμπ και το επιτελείο του.

Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να θεωρείται βέβαιον ότι το ύψος του συνολικού αμερικανικού χρέους υπαγορεύει αισθητή μείωση των αμυντικών δαπανών της χώρας, οι οποίες θα αρχίσουν από περικοπές στην Ευρώπη. Αυτό σημαίνει ότι και η υπερχρεωμένη Ευρώπη θα πρέπει να βάλει το χέρι στην τσέπη για την άμυνά της και αυτό σε μία εποχή όπου ο περίγυρός της είναι πραγματικό ναρκοπέδιο.

Από την άλλη πλευρά, οι διάφοροι ιεροκήρυκες της διάλυσης της ευρωζώνης ας έχουν υπ’ όψιν τους ότι η Κίνα κατακρατεί σήμερα πάνω από 30% του αμερικανικού δημόσιου χρέους και, σε περίπτωση που η εσωτερική της αποταμίευση καταρρεύσει, το δολάριο θα πάει για βρούβες. Είναι έτσι κατάδηλο ότι, στην παρούσα γεωπολιτική συγκυρία, το τεράστιο αμερικανικό συνολικό χρέος είναι μία πολύ σοβαρή πηγή ασυμμετρίας, από την οποία μύρια όσα μπορούν να προκύψουν.