H «επιτυχία» του Βαρουφάκη και οι πολιτικοί διαξιφισμοί

Μέσω συνεχών «αποκαλύψεων», ο πρώην υπουργός Οικονομικών έχει καταφέρει να βρίσκεται στην πρώτη θέση της επικαιρότητας δύο ολόκληρα χρόνια μετά την αποπομπή του από την κυβέρνηση. Κατακαλόκαιρα, δημοσιογράφοι και επισπεύδοντες πολιτικοί ανακάλυψαν προδημοσιεύσεις της μετάφρασης του βιβλίου του στα ελληνικά. Λες και δεν μπορούσαν να διαβάσουν το δημοσιευμένο αγγλικό κείμενο. Ο συγγραφέας, διαθέτοντας ένα πετυχημένο προσωπικό προϊόν, διάλεξε να το εξάγει στα πρωταθλήματα του εξωτερικού, που μοιράζουν και καλά λεφτά. Εδώ ούτε ένα εισιτήριο δεν κόβουν για διαλέξεις ακόμη και τα καλύτερα ιδρύματα.

Η κατηγορία του βιβλίου

Το βιβλίο του Βαρουφάκη θα μπορούσε να καταταχθεί στην παιδική λογοτεχνία, αν είχε την κατάλληλη εικονογράφηση. Θα μάθαιναν τα παιδιά ότι αν αρπάξεις χαρτονομίσματα από το Νομισματοκοπείο, είναι κλοπή (εκτός αν τα μπογιατίσεις). Θα μπορούσε να ανήκει στην κατηγορία της επιστημονικής φαντασίας. Μπορεί να πάσχει επιστημονικά, αλλά σίγουρα εξάπτει τη φαντασία.

Μέχρι και ο τίτλος-πασπαρτού του βιβλίου είναι πετυχημένος. Ο συγγραφέας τον έχει δανειστεί από τη ρήση μιας από τις πρωταγωνίστριες που ήθελε να υποδουλώσει τη χώρα, που ήταν η κακιά μάγισσα (Λαγκάρντ), η οποία πρόσφερε δηλητηριασμένα κείμενα και ζούσε στη μητρόπολη της συνομοσπονδίας του κακού (ο ρόλος της αλλάζει ανάλογα με την κατηγορία του αναγνώστη). Κάνουμε μεγάλη χάρη στον συγγραφέα, όταν του παρέχουμε δωρεάν διαφήμιση που θα κόστιζε εκατομμύρια, συζητώντας αποσπάσματα σε συνέχειες, από ένα βιβλίο που δεν είναι κατάλληλο ούτε για ενήλικες ούτε για ανήλικους.

Το φαινόμενο Βαρουφάκη

Η περίπτωση Βαρουφάκη μπορεί να έχει μηδενικό ενδιαφέρον για τα οικονομικά, αλλά είναι ένα ανεξερεύνητο πεδίο για την Ψυχολογία και για άλλες επιστήμες.

Πρέπει να ερμηνευτεί από τους πολιτικούς επιστήμονες πώς κατάφερε άνθρωπος με τέτοια χαρακτηριστικά -που ουδέποτε έκρυψε- να αναλάβει υπουργός Οικονομικών μιας χώρας με το επίπεδο ανάπτυξης της Ελλάδας.

Είναι βέβαιο ότι υπάρχουν σε όλο τον κόσμο αντίστοιχες ψυχοπαθολογικές περιπτώσεις, αλλά ποτέ δεν τους κάνουν υπουργούς -ούτε σαν πείραμα. Όσο τέτοιοι χαρακτήρες περιορίζονται σαν αιρετικοί στα κόμματα που ανήκουν ή σε πανεπιστήμια, είναι ιδιαίτερα χρήσιμοι. Είναι αρκετά ικανοί και έξυπνοι, ώστε να αμφισβητούν κομβικές καθεστηκυίες απόψεις. Αυτή η πρακτική δημιουργεί πρόοδο, είτε όταν απορρίπτονται οι αμφισβητίες είτε όταν δικαιώνονται.

Θα πρέπει όχι μόνο να επιτρέπουμε αλλά και να ενθαρρύνουμε την ύπαρξη τέτοιων ανθρώπων, ασχέτως των κινήτρων τους. Στη συγκεκριμένη περίπτωση Βαρουφάκη είναι φανερό -ακόμα και μέσω απλής παρατήρησης- η πρόθεση προσωπικής προβολής του. Αλλά αυτό δεν είναι το σημαντικό στοιχείο της υπόθεσης, όσο ενοχλητικό και αν είναι. Εκείνο που θα έπρεπε να μας προβληματίζει είναι ότι καταφέρνει ακόμα και σήμερα να αποκτά τέτοια δημοσιότητα και να γίνεται συζήτηση απονενοημένων και ανόητων απόψεων ύστερα από μια χρεοκοπία τέτοιου βάθους και με τόση διάρκεια.

Η επιτυχία είναι διπλή

Το σουξέ του Βαρουφάκη φέρνει κέρδη και στην κυβέρνηση. Η συζήτηση για τα πεπραγμένα του 2015 επαναφέρουν τον αγώνα στο γήπεδο αυτών που νίκησαν πανηγυρικά σε επανειλημμένες εκλογικές αναμετρήσεις και ηρωικά δημοψηφίσματα.

Η επιτυχία της σημερινής κυβέρνησης οφείλεται και στην ικανότητά της να καθορίζει την πολιτική ατζέντα. Αν κάποιοι της κάνουν δώρο μια βολική επικαιρότητα, δεν πιστεύω ότι έχει καμία αντίρρηση. Οι αντιδράσεις της αντιπολίτευσης είναι τραγικές.

Πόθεν προκύπτει η υποχρέωση του πρωθυπουργού ή κάποιου άλλου κυβερνητικού αρμόδιου να σχολιάσει ή να επιβεβαιώσει τα γραπτά του Βαρουφάκη; Με βάση ποια στοιχεία ο Σταύρος Θεοδωράκης δηλώνει ότι «ο Βαρουφάκης δεν είναι ψεύτης»; Ποιον θα ωφελούσε -εκτός από τον Βαρουφάκη- η σύσταση εξεταστικής επιτροπής της Βουλής που ζητά η Νέα Δημοκρατία; Η δικαιοσύνη -από την οποία ζητά παρέμβαση- τι ακριβώς θα εξετάσει και ποιους;

Το να ζητάει η αντιπολίτευση να καταδικάζονται προθέσεις και όχι συγκεκριμένες πράξεις είναι αποτέλεσμα πολιτικής απελπισίας. Δεν προκύπτει παρανομία από μια δραστηριότητα (έστω και μυστική) προετοιμασίας για το ενδεχόμενο Grexit, όσο αυτή παρέμεινε σε επίπεδο σχεδιασμού. Όσες αναλύσεις κι αν γίνονται από σοβαρούς επιστήμονες για τα IOUs, το παράλληλο νόμισμα, τα εθνικά δεινά που θα μας επεφύλασσε η έξοδος από το ευρώ, δεν αποδεικνύεται τίποτα. Δημιουργούν ένα κύμα αντίθετων δημοσιεύσεων που μοιάζουν με την κολοκυθιά.

Το ένστικτο αυτοσυντήρησης της σημερινής κυβέρνησης οδήγησε τον Βαρουφάκη εκτός κυβέρνησης, κάτι που πιστεύω και ο ίδιος επιθυμούσε από την αρχή. Δεν είχε κανένα πόθο να καθίσει στην καρέκλα του υπουργού ή να διοικήσει ένα υπουργείο (στο οποίο σχεδόν ποτέ δεν πάτησε το πόδι του). Άλλοι θα έραβαν κοστούμια και θα φωτογραφίζονταν συν γυναιξί και τέκνοις. Ο ίδιος ντυνόταν τόσο αντισυμβατικά, ακόμη και στις πιο επίσημες περιπτώσεις, ώστε να μην αφήνει καμία απολύτως αμφιβολία για τις προθέσεις του. Το ντύσιμο ήταν και το μήνυμα και μάλιστα ξεκάθαρο σε όλες τις γλώσσες.

Ο Βαρουφάκης δεν είναι το πραγματικό μας πρόβλημα

Ο Βαρουφάκης είναι ένα από τα πολλά νόθα τέκνα που απέκτησε ο αριστερός λαϊκισμός για να καταλάβει την εξουσία. Τον χρησιμοποίησε όσο τον χρειάστηκε (και ο ίδιος έκανε το αντίστροφο). Αποδομώντας τις «βαρουφακιάδες» δεν θίγεται η κυβέρνηση, ούτε κανείς γίνεται σοφότερος. Η εκλογική επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ -σύμφωνα με όσους πιστεύουν ότι «δεν μπορεί να συμβαίνει αυτό που ζούμε»- προϋποθέτει ότι ξαφνικά πάνω από 30% των Ελλήνων ασπάστηκαν την Αριστερά.

Αυτό όμως είναι λάθος. Δεν σαγηνεύτηκαν μάζες από τις ιδέες της Αριστεράς, απλά ο αριστερός λαϊκισμός επικράτησε μαζί με τον δεξιό αδελφό του. Ας μη μας διαφεύγει ότι ο δεξιός εθνολαϊκισμός -που ουδεμία σχέση έχει με τον Βαρουφάκη- συγκυβερνά καταγράφοντας νέα ρεκόρ γελοιότητας. Μέχρι και σε προστάτες των ενόπλων δυνάμεων μετέτρεψε αγιοποιημένους ψευδοπροφήτες-καστανάδες.

Ακόμα και σήμερα αν γίνει δημοψήφισμα, μάλλον θα επικρατήσει ένα ηρωικό ΟΧΙ προς τους ξένους που είναι διαχρονικά υπεύθυνοι για τα δεινά της χώρας. Κάθε ενέργεια που θα τους ξεγελούσε θεωρείται νόμιμη και ηθική. Και ρεσάλτα στα νομισματοκοπεία και «απαλλοτριώσεις» των χαρτονομισμάτων της σατανικής Δύσης επιτρέπονται, όταν πεινάνε τα παιδιά μας. Εκατομμύρια απογοητευμένοι Έλληνες ψηφοφόροι είναι έτοιμοι να ψηφίσουν πολιτικούς-ήρωες που θα χρησιμοποιήσουν πονηριές στους κουτόφραγκους, ντυμένοι με τις σύγχρονες εθνικές φορεσιές με πουκάμισα έξω, τσαλακωμένα σακάκια και χωρίς γραβάτες.

Όσοι εφησυχάζουν νομίζοντας ότι αγγίξαμε τον πάτο και κάποιο αυτόματο ελατήριο θα εκτινάξει την οικονομία και τον ψυχισμό μας, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν αυτό που μας διδάσκει συνεχώς η πραγματικότητα: κάθε πάτος κρύβει έναν άλλο πάτο από κάτω του.

*Ο Κώστας Μαρκάζος είναι οικονομολόγος.