Το πρώτο πολιτικό άρθρο του Κ. Μητσοτάκη το 1945

Στον ορυμαγδό που ακολούθησε μετά τον θάνατο του Κώστα Μητσοτάκη, πέρασαν απαρατήρητα δύο σημαντικά βιβλία που είχαν γραφεί ενώ ζούσε από δύο διαπρεπείς καθηγητής, τον Δημήτρη Δημητράκο και τον Θανάση Διαμαντόπουλο.

Στην ουσία πρόκειται για δύο τόμους στους οποίους περιγράφονται η πολιτική σταδιοδρομία και η φιλοσοφία του αποβιώσαντος πρώην πρωθυπουργού και επίτιμου προέδρου της ΝΔ, καθώς και πολλά περιστατικά που σημάδεψαν τις πολιτικές του επιλογές.

Από την ανάγνωση των δύο τόμων (εκδόσεις Παπαζήση) προκύπτει ξεκάθαρα ότι ο Κ. Μητσοτάκης ήταν ένας ακραιφνής φιλελεύθερος πολιτικός που, όπως είχε δηλώσει ο ίδιος στον καθηγητή Δημ. Δημητράκο, ίσως αυτή του η ιδιότητα να προκαλούσε μίση και πάθη εναντίον του.

Υπογραμμίζουμε επίσης ότι ο Κ. Μητσοτάκης παρέμενε μέχρι την τελευταία του πνοή εκδότης της εφημερίδας Κήρυξ των Χανίων, η οποία πρωτοεκδόθηκε από τον πατέρα του Κυριάκο και του χρόνου θα συμπληρώσει 110 χρόνια ζωής.

Στην εφημερίδα αυτή δημοσιεύθηκε στις 27 Νοεμβρίου 1945, το πρώτο ενυπόγραφο πολιτικό άρθρο του πρώην πρωθυπουργού, στο οποίο προαναγγέλλει την πολιτική που πρότεινε να ακολουθηθεί έναντι της αριστεράς για να αποφευχθεί ο διχασμός. Ας σημειωθεί ότι την εποχή εκείνη άμεσος συνεργάτης του εκδότη ήταν ο Φώντας Χατζηγρηγόρης, ευπατρίδης δημοσιογράφος και φίλος του υπογράφοντος, ο οποίος τελείωσε την καριέρα του στον Οικονομικό Ταχυδρόμο.

Υπό τον τίτλο «Περί Τρομοκρατίας», ο Κώστας Μητσοτάκης έγραφε τα ακόλουθα:

«Στερεότυπος έχει πλέον καταντήσει δια τας Εαμικάς συναδέλφους η επωδός περί τρομοκρατίας, η οποία –λέγουν– βασιλεύει εις την πόλιν μας. “Πολίται συλλαμβάνονται χωρίς λόγον για να δαρούν και να κακοποιηθούν και οι ένοπλοι τρομοκράται του ΣΑΝ και της Χ προκλητικοί περιφέρονται ανά τας οδούς, ενώ αι επίσημοι αρχαί καλύπτουν, όταν φανερά δεν υποστηρίζουν την κατάστασιν αυτήν”. Ιδού η εικών την οποίαν συνεχώς παρουσιάζουν.

»Και εις ημάς, όπως και εις πολλούς άλλους συμπολίτας μας, εύλογον πιστεύομεν εγεννήθη το ερώτημα: Είναι μήπως η κατάστασις όπως την παρουσιάζουν; Και ζουν άραγε τα Χανιά μέσα εις ένα όργιο αίματος και τρομοκρατίας; Θα αδικούσαμεν, πιστεύομεν, και εαυτούς αλλά και την νοημοσύνην των συμπολιτών μας, αν αφιερώναμε κύριον άρθρον δια να αποδείξωμεν την ανακρίβειαν ή τουλάχιστον την υπερβολήν των εαμικών ισχυρισμών. Όσοι δεν έπεσαν από τον Άρη αλλά έζησαν και ζουν την ζωούλα των εις την μικράν μας πόλιν, δεν έχουν φυσικά ανάγκην να διαφωτισθούν από ημάς. Κάθε ένας ασφαλώς θα έχη ιδίαν αντίληψιν επί του ζητήματος αυτού. Αλλά το γεγονός αυτό μάς φέρει εις την ανάγκη να κάμωμεν ωρισμένας διαπιστώσεις, αι οποίαι, όσον και αν αποτελούν αναμφισβητήτους αληθείας, δεν ευρήκαν μέχρι σήμερον εκφραστάς μέσα εις την γενικήν σύγχυσιν ιδεών, η οποία, περισσότερον ίσως από αλλού, καλά κρατεί εδώ.

»Η πολιτική κατάστασις εις την Κρήτην παρουσιάζει μεγάλην ιδιορρυθμίαν και δεν είναι δυνατόν να κριθή με τα ίδια μέτρα και σταθμά με τα οποία κρίνουν εις την Ηπειρωτικήν Ελλάδα. Η Κρήτη ούτε κατά την περίοδον της κατοχής ούτε και μετά εγνώρισε τον εμφύλιον πόλεμον. Το μεγάλο αυτό πλεονέκτημα το οποίον τής εξησφάλισε, δεν θέλωμεν να είπωμεν ο μεγαλύτερος πατριωτισμός, εν πάση περιπτώσει όμως το υγιέστερον πολιτικόν αισθητήριον του λαού της, εδημιούργησεν εδώ καθαρωτέραν πολιτικήν ατμόσφαιραν. Εζήσαμεν, βέβαια, ιδία εις την πόλιν μας, κατά τους τελευταίους προ της απελευθερώσεως μήνας, στυγνήν την εαμικήν τρομοκρατίαν και επέσαμεν εν τινι μέτρω μετά τον Δεκέμβριον εις κάποιαν προς την αντίθετον κατεύθυνσιν υπερβολήν. Οφείλομεν όμως να κάμωμεν την διαπίστωσιν ότι ούτε η εαμική τρομοκρατία έφθασε εις τας υπερβολάς αι οποίαι την εχαρακτήρισαν αλλού, ούτε και το μετά τον Δεκέμβριον καθεστώς ωθήθη με ίσην όσον αλλού έντασιν προς την αντίθετον κατεύθυνσιν.

»Μάλιστα, ειδικώς εις τα Χανιά, τα οποία μόλις τον Μάϊον –ότε οι καπνοί του εμφυλίου πολέμου και εις την λοιπήν Ελλάδα είχαν αρχίσει να διαλύωνται– απηλευθερώθησαν, η κατάστασις παρουσιάζεται ακόμη περισσότερον καλή. Εις την πόλιν μας, κατά το μετά την απελευθέρωσιν διάστημα, περί τρομοκρατίας δεν ημπορεί να γίνη λόγος. Αν συνέβησαν επεισόδια τινά –και δεν αρνούμεθα ότι συνέβησαν– αυτά ούτε ποτέ από ουδένα ωργανώθηκαν, ούτε και εις την μιαν παράταξιν αποκλειστικώς οφείλονται.

»Δεν επιθυμούμεν με τα ανωτέρω να υποστηρίξωμε κανένα, ούτε παράταξιν ούτε οργάνωσιν, αλλά προβαίνομεν απλώς εις ξηράν διαπίστωσιν γεγονότων και πραγματικοτήτων. Και αυτό διότι πιστεύομεν ότι η τιμή δια την κολακευτικήν αυτήν δια τον τόπο μας διαφοράν δεν ανήκει τόσον εις τους ηγέτας των παρατάξεων όσον εις αυτόν τούτον τον λαόν του νομού μας. Εις τον λαόν αυτόν ο οποίος ενστικτωδώς κατενόησε την ορθήν πολιτικήν γραμμήν την οποίαν και επέβαλε οσάκις η εδώ πολιτική ηγεσία έδειξε αντιθέτους διαθέσεις.

Περιττεύει, πιστεύομεν, να ενθυμίσωμεν πόσον έστω και σιωπηρώς ο λαός αντέδρασε κατά τους σκοτεινούς τελευταίους μήνας της κατοχής εναντίον των εαμικών υπερβασιών και πόσον καθαρά ετόνισε εν συνεχεία την αξίωσίν του να μη μεταπέσωμεν μετά την απελευθέρωσιν εις το αντίθετον άκρον. Και την θέλησίν του αυτήν ο λαός την επέβαλε.

»Θα έπρεπε να είμεθα ευτυχείς και υπερήφανοι κάνοντας –Χανιώτες και Κρητικοί εμείς– αυτήν την διαπίστωσιν. Και δεν θα έπρεπε να αφήσωμεν ευκαιρίαν χωρίς να εξάρωμεν το γεγονός και χωρίς να παρουσιάσωμεν την ιδιαιτέραν μας πατρίδα παράδειγμα προς μίμησιν εις τους λοιπούς κατοίκους της ελληνικής γης.

»Και όμως, τί είναι αυτό που γίνεται μέχρι σήμερον; Εμείς οι ίδιοι προσπαθούμεν πάση δυνάμει να αποδείξωμεν ότι και εδώ επικρατούν αι ίδιαι ως και αλλού, ή και χειρότεραι ακόμη, συνθήκαι. Και αγωνίζονται αι Εαμιτικαί συνάδελφοι και ιδρώνουν και κοπιάζουν εν τη προσπαθεία να εύρουν επιχειρήματα δια να στηρίξουν την θέσιν που έλαβαν. Και αφού τα γεγονότα δεν τούς βοηθούν, τα διαστρεβλώνουν ή με την φαντασίαν των δημιουργούν άλλα ανύπαρκτα.

»Να αποδώσωμεν άραγε εις πολιτικήν μυωπίαν ή εις άτεγκτον κομματικήν πειθαρχίαν το γεγονός αυτό; Δεν φανταζόμεθα ότι τούς διαφεύγει τόσον η πραγματικότης, την οποίαν άλλως τε οι ίδιοι εις προσωπικάς συνομιλίας ομολογούν, προσπαθούν όμως φαίνεται με τον τρόπον αυτόν να εφαρμόσουν την γενικήν γραμμήν την οποίαν εκ των άνω έλαβον. Εις την Ελλάδα υπάρχει τρομοκρατία λέγουν και την τρομοκρατία αυτήν θεωρούν καθήκον των και εδώ να εκφράσουν. Και αν τρομοκρατία εδώ δεν υπάρχει και η πραγματικότης δεν τούς βοηθεί, τί σημασίαν έχει τούτο; Θα μείνουν πιστοί εις την γραμμήν, έστω κι αν υποχρεωθούν να αυτοσχεδιάζουν γεγονότα και να οραματίζωνται μοναρχοφασίστας του ΣΑΝ και της Χ στα πανδημοκρατικά Χανιά.

»Ο Κρητικός λαός, το επαναλαμβάνομεν, αποτελεί την στιγμήν αυτήν φωτεινόν παράδειγμα προς μίμησιν δια την λοιπήν Ελλάδα. Διότι δεν εδιχάσθη τόσον βαθειά όσον αλλού, διότι μέσα εις την ανεμοζάλην που η κατοχή έφερε δεν έχασε τον δρόμον τον ορθόν. Δεν ηκολούθησεν καμμίαν, προς ουδεμίαν κατεύθυνσιν, υπερβολήν. Έθεσε την σφραγίδα του ορθού του πολιτικού αισθητηρίου εις όλας τας πολιτικάς εκδηλώσεις της τελευταίας πενταετίας. Επέβαλε –δεν είναι υπερβολή να λεχθή– και εις αυτό το τόσον άκαμπτον Εαμικό κίνημα συχνά, διαλλακτικωτέρας κατευθύνσεις και προ παντός ηρνήθη να μεταπηδήση εις την δεξιάν, διότι το ΕΑΜ το οποίον υπήρξε επί έτη ο εκφραστής της αριστεράς, έσφαλλε.

»Εις την λοιπήν Ελλάδα η διαπίστωσις αυτή γίνεται συχνά και από πολλούς το όνομα της Κρήτης αναφέρεται με συγκίνησιν και θαυμασμόν. Η Ελλάς πολλά προσδοκά και πάλιν από το ηρωικόν μας νησί. Και όμως, ιδού βρίσκονται Κρητικοί οι οποίοι και την φωτεινήν αυτήν εικόνα είναι έτοιμοι να αμαυρώσουν διότι έλαβαν την εντολήν ότι πρέπει να υπάρχη τρομοκρατία και εδώ. Δεν είναι κρίμα;».

Από το παραπάνω κείμενο εξηγούνται οι μετά τον εμφύλιο προσπάθειες του Κώστα Μητσοτάκη να αποκαταστήσει κλίμα εθνικής συμφιλίωσης στο εσωτερικό, αλλά και να διευκολύνει τον επαναπατρισμό από την Ανατολική Ευρώπη και την τότε ΕΣΣΔ Ελλήνων κομμουνιστών, όπως π.χ. ο Δημήτρης Βλαντάς και άλλοι.

Αυτή η αντίληψη ήταν για τον αποβιώσαντα πρώην πρωθυπουργό η αφετηρία που τού επέτρεψε να σχηματίσει το 1989 την κυβέρνηση ΝΔ-Συνασπισμού με πρωθυπουργό τον Τζαννή Τζαννετάκη, ξεπερνώντας τα εμπόδια για εναλλαγή στην εξουσία του ΠΑΣΟΚ τα οποία έβαζε ο αντιδημοκρατικός εκλογικός νόμος του Μένιου Κουτσόγιωργα.

Έτσι, το 1990, η Ελλάδα μπόρεσε, με έναν βουλευτή κοινοβουλευτική πλειοψηφία, να αποκτήσει την μοναδική φιλελεύθερη κυβέρνηση της μεταπολίτευσης, την οποία ουσιαστικά υπονόμευσαν και έριξαν βουλευτές και υπουργοί μέσα από την ΝΔ.

«Στην πολιτική μου σταδιοδρομία», είχε πει ο Κώστας Μητσοτάκης στον βιογράφο του Δημ. Δημητράκο, «οι αντίπαλοί μου επέλεξαν να με κτυπήσουν εκεί που ήμουν πολύ δυνατός, διότι ακριβώς αυτό τούς ενοχλούσε».

Ψέμματα;