Το Αγιο Φως, το «αντίτιμο» και η ουσία

Για ακόμα μία χρονιά, το Ελληνικό Κράτος υποδέχθηκε το Άγιο Φως με τιμές αρχηγού κράτους και οι διαμάχες για το θέμα έχουν καταντήσει πλέον να είναι γραφικές. Κάποιοι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ δήλωσαν την αντίθεσή τους για την τιμή των όπλων (κάτι σαν τα παραπλανητικά αντιμνημονικά άσφαιρα πυρά), ενώ ο Π. Καμμένος, για να μην εκτροχιαστεί το αριστερό τρένο, δήλωσε ότι «το Άγιο Φως θα έρχεται πάντα με τιμές αρχηγού κράτους, ως οφείλουμε να το φέρνουμε, για να αποτελεί ευλογία για όλη την Ελλάδα και για εκείνους που πιστεύουν σε αυτό και για εκείνους που δεν πιστεύουν», προστατεύοντας έτσι σαν υπουργός Αμυνας της Ελλάδας όλο το ποίμνιο (ένθεο και άθεο).

Ποιος πρέπει να πληρώσει

Ο δημοσιογράφος Κ.Γιαννακίδης προτείνει το Φως να έρχεται με έξοδα της Εκκλησίας, αν και συμπληρώνει ότι «δεν έχει γεννηθεί ακόμα ο πρωθυπουργός που, ένα πρωινό του Απρίλη, θα αποφασίσει ότι «τέλος, αυτό ήταν, η πολιτεία δεν πρόκειται να ξαναφέρει το Αγιο Φως από τα Ιεροσόλυμα».

Στην εποχή των ψευδονέων, κυκλοφόρησε και έγγραφο του υπουργείου Εξωτερικών που ενέκρινε τη μεταφορά του Αγίου Φωτός από τα Ιεροσόλυμα στην Αθήνα, με κόστος 3,7 εκατομμύρια ευρώ. Αποδείχθηκε ένα ακόμα hoax. Θεωρώ ότι η συζήτηση για το αν κοστίζει 30 χιλιάδες ή μερικά εκατομμύρια ευρώ η αερομεταφορά μαζί με τις μπάντες και τα κόκκινα χαλιά είναι αποπροσανατολιστική και δεν αξίζει ούτε ένα cent.

Αν πρέπει να τη διοργανώνει το Κράτος, τότε οφείλει να βρει τους πόρους. Πολλοί ιδιώτες θα μπορούσαν να αναλάβουν το κόστος (όπως γινόταν αρχικά). Ήδη η Πανελλήνια Ομοσπονδία Αστυνομικών Υπαλλήλων ανακοίνωσε ότι επιθυμεί να αναλάβει τα έξοδα μεταφοράς. Άλλωστε η ορθόδοξη Εκκλησία όχι μόνο θα μπορούσε να καλύψει το οποιοδήποτε κόστος αλλά με μία απλή έκκλησή της να συγκεντρώσει πολλαπλάσια ποσά, έχοντας και μεγάλο κέρδος. Δεν το κάνει, γιατί το κύριο ζήτημα για την Εκκλησία δεν είναι τα έξοδα αλλά η ταύτιση που επιθυμεί με το Κράτος.

Αυτή τη σχέση επιβεβαιώνουν με τιμές οι κρατικές τελετές όπως η συγκεκριμένη (που καθιερώθηκε σταδιακά τα τελευταία χρόνια και μόνο αρχαία παράδοση δεν είναι). Αποτελεί ένα σημαντικότατο θέμα θεσμικής ουσίας, ανεξαρτήτως κόστους. Σε όσους υποβιβάζουν το θέμα στο γνωστό «αυτό είναι το πρόβλημά μας σήμερα;», θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι όλα τα τελετουργικά που γίνονται με την αιγίδα του Κράτους έχουν τη σημασία τους. Τα έξοδα είναι το έλασσον.

Θρησκευτικές ευαισθησίες σε ένα κοσμικό κράτος

Ανέκαθεν τα θρησκευτικά ζητήματα ήταν ευαίσθητα και αφορμές ακραίου φανατισμού. Μερικοί (και όχι μόνο στην Ελλάδα), όταν θίγονται θέματα εκκλησίας, επιτίθενται σαν τζιχαντιστές (ευτυχώς στη χώρα μας δεν οπλοφορούν).

Φέτος (αντ)επιτέθηκαν σε όσους έχουν αντίρρηση να διοργανώνει το κράτος μία θρησκευτική τελετή, κατηγορώντας τους σαν αντεθνικά στοιχεία που υπερβάλλουν αντιμαχόμενοι τα ιερά και τις παραδόσεις μας. Τονίζουν μάλιστα ότι η συντριπτική πλειοψηφία (βάσει δημοσκοπήσεων) είναι υπέρ της διαδικασίας μεταφοράς του Αγίου Φωτός, αναπαράγοντας την αντιδημοκρατική άποψη της σύνδεσης της δημοκρατίας με τον κανόνα της πλειοψηφίας.

Πάντως δεν συμφωνώ και με όσους διαλαλούν την αθεΐα τους και μάλιστα με αντιθρησκευτικές τελετές, πιστεύοντας ότι έτσι αποκτούν ηθικό πλεονέκτημα, ενώ στην πράξη ιδρύουν ένα ακόμα θρησκευτικό δόγμα. Η πίστη ή όχι στον Θεό δεν σε κάνει αυτομάτως καλύτερο ή χειρότερο άνθρωπο.

Έχουν όμως δικαίωμα όσοι θέλουν να ασκούν θρησκευτικές τελετές (αν δεν παραβιάζουν τους κανόνες του κράτους). Ταυτόχρονα το κράτος οφείλει να απέχει από αυτές (εκτός αν θέλει να είναι θεοκρατικό).

Όσοι όψιμα ανακάλυψαν τον φιλελευθερισμό, δεν μπορεί να είναι επιλεκτικοί υπερασπιζόμενοι μόνο το οικονομικό του σκέλος, υποβιβάζοντας θεσμικά θέματα. Είναι επίσης πλάνη ότι η θρησκευτική ελευθερία βλάπτεται από τα κοσμικά κράτη. Πολλά προηγμένα κοσμικά κράτη έχουν υψηλό βαθμό θρησκευτικότητας, αλλά δεν μπλέκουν τον Θεό με τις λειτουργίες τους. Και είναι πιο προηγμένοι από εμάς.

Κανείς δεν χρειάζεται Άγιο Φως

Αναμφίβολα η σχέση Ελλάδας και Ορθοδοξίας έχει μια πολύ σοβαρή γεωπολιτική διάσταση στην ευρύτερη περιοχή μας (όπως ορθά αναφέρει ο Γ. Κουτσομύτης). Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι έχει ανάγκη η ορθόδοξη Εκκλησία μία τελετή που μάλλον γελοιοποιεί παρά αποδίδει κύρος σε όσους συμμετέχουν.

Η πίστη όσων θεωρούν ότι γίνεται ένα θαύμα μέσα στον Πανάγιο Τάφο δεν πρόκειται να κλονιστεί ακόμα και αν οι επιστήμονες πιστοποιήσουν ότι είναι απάτη. Όσοι άπιστοι Θωμάδες δεν πιστεύουν τίποτα χωρίς επιστημονικές αποδείξεις, ποτέ δεν θα φωτιστούν από το Άγιο Φως. Η τελετή που γίνεται τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας έχει βαθιά ουσία και συμβολισμούς.

Και είναι για όλους λάθος.

*Ο Κώστας Μαρκάζος είναι οικονομολόγος.