Οι αγορές, τα νταούλια και ο κόσμος που αλλάζει

Πολλοί από εμάς δεν συνειδητοποιούμε το πόσο γρήγορα αλλάζει το περιβάλλον στις μέρες μας. Για παράδειγμα, πριν από 25 χρόνια δεν υπήρχαν κινητά τηλέφωνα, πριν από 20 χρόνια μόλις ελάχιστοι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι άρχιζαν να ανακαλύπτουν το Internet και πριν από μια δεκαετία τα λεγόμενα «μέσα κοινωνικής δικτύωσης» ήταν έξω από τη ζωή μας…

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δημιουργεί συνεχώς νέους κανόνες που δεν έχουμε την κατάλληλη οργάνωση και υποδομή να τους αξιοποιήσουμε προς όφελος της ελληνικής οικονομίας, παρά το γεγονός ότι εφαρμόζονται ταυτόχρονα σε όλη την Ευρώπη. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, οι γνωρίζοντες υποστηρίζουν ότι οι εξελίξεις θα τρέξουν πολύ πιο γρήγορα τα επόμενα χρόνια, με τη δημιουργία ενός καινούριου και απρόβλεπτου κόσμου.

Οι ειδικοί λοιπόν λένε πως περίπου σε δέκα χρόνια, τα αυτοκίνητα δεν θα χρειάζονται οδηγό. Πολλά από τα σημερινά επαγγέλματα δεν θα έχουν λόγο ύπαρξης και πολύ περισσότερα θα πρέπει να διαφοροποιηθούν δραστικά. Είναι αμφίβολο αν υπάρχουν εμπορικά καταστήματα και αν ναι, ποια μορφή θα έχουν (π.χ. καταστήματα χωρίς υπαλλήλους, τάση που έχει αρχίσει να δρομολογείται).

Θα υπάρξει ευρύτατη προσφορά βασικότατων υπηρεσιών (διοικητικών, υγείας, κ.λπ.) από απόσταση, έτσι ώστε μεγάλος αριθμός πληθυσμού να φύγει από τα αστικά κέντρα και να επιστρέψει στην επαρχία. Ή, ακόμη, μεγαλοστελέχη πολυεθνικών ομίλων θα μπορούσαν να απολαμβάνουν την όμορφη Ελλάδα ζώντας στη χώρα μας και προσφέροντας τις υπηρεσίες τους ανά τον κόσμο, αρκεί να δώσουμε τα φορολογικά κίνητρα που ήδη εφάρμοσαν άλλες χώρες όπως Κύπρος, Πορτογαλία, Ιταλία, Ισπανία κ.λπ.

Πέραν όμως των ταχύτατων τεχνολογικών αλλαγών, σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται ένας παγκόσμιος οικονομικός πόλεμος που αφορά και τη χώρα μας. Μερικά παραδείγματα:

• Οι Κινέζοι θέλουν να «βάλουν πόδι» στην Ευρώπη (ευτυχώς, κυρίως μέσα από την Ελλάδα), προκειμένου να παγιοποιήσουν την εξαγωγική τους παρουσία στη Γηραιά Ήπειρο, την ώρα που η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει ως επίσημο στρατηγικό στόχο την ανάταξη της δικής της βιομηχανικής παραγωγής.

• Μια σειρά χωρών της Ευρώπης ασκούν επιθετικές πολιτικές φορολογίας και κινήτρων, προκειμένου να προσελκύσουν οικονομική δραστηριότητα από όλο τον κόσμο.

• Υπάρχουν κινήσεις που επιδιώκουν την ουσιαστική διάλυση της Ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ αντίθετα κάποιοι άλλοι επιδιώκουν την περαιτέρω ενοποίηση μέσα από τη δημιουργία των «Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης».

Δυστυχώς, η Ελλάδα εδώ και δεκαετίες δεν μπορεί να «διαβάσει» σωστά τις εξελίξεις και άρα δεν μπορεί ούτε και να τις εκμεταλλευθεί. Δεν είναι τυχαίο ότι φτωχότερες χώρες που μπήκαν αργότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση -π.χ. Πορτογαλία, Ισπανία- μας έχουν ξεπεράσει οικονομικά (κάτι που πολύ σύντομα θα κάνει και η Ρουμανία), ή κάποιες πολύ φτωχότερες μας έχουν ξεπεράσει τεχνολογικά (π.χ. Εσθονία).

Δεν είναι τυχαίο επίσης, ότι η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της Ευρωζώνης που έκλεισε το 2016 με μνημόνιο, με αρνητικό ΑΕΠ και με καθεστώς κεφαλαιακών ελέγχων (capital controls).

Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον, ακόμη χειρότερο είναι ότι μεγάλο τμήμα των Ελλήνων πολιτών και των πολιτικών μας δεν έχει καταλάβει τίποτε απ’ όσα γίνονται.

• Συνεχίζουμε να «εκτρέφουμε» ένα υπέρογκο, ανελαστικό και ιδιαίτερα αναποτελεσματικό δημόσιο τομέα, προκειμένου να εξυπηρετούμε την εκλογική μας πελατεία. Οι πολίτες, με τη σειρά τους, συνεχίζουν να ψηφίζουν τους εκπροσώπους τους με βάση τα ρουσφέτια και τις λοιπές προσωπικές εξυπηρετήσεις που αποβλέπουν.

• Θεωρούμε πως το σύνολο σχεδόν της οικονομίας θα πρέπει να ελέγχεται από το δημόσιο και πως κάθε απόπειρα ιδιωτικοποίησης πρόκειται περί «ξεπουλήματος» (προτιμούμε πιθανόν τα τεράστια ελλείμματα της πρώην Ολυμπιακής, ή τα σημερινά οικονομικά αδιέξοδα της ΔΕΗ). Κάποιοι μάλιστα ονειρεύονται μια ελληνική οικονομία «κλειστή», όπως ήταν μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

• Νομίζουμε ότι με φόρους και με νομικές απαγορεύσεις μπορούμε να αυξήσουμε τους μισθούς, να φέρουμε την ανάπτυξη στη χώρα, ή έστω να εμποδίσουμε την εκροή υλικού και ανθρώπινου κεφαλαίου στο εξωτερικό.

• Εξακολουθούμε να δαπανούμε ελάχιστα χρήματα για την έρευνα και την καινοτομία, και μάλιστα με ασυντόνιστο τρόπο.

• Πιστεύουμε ότι το διεθνές κεφάλαιο έχει ως μόνη επενδυτική επιλογή την Ελλάδα και ότι εμείς μπορούμε να του επιβάλλουμε κάθε φορά τις θέσεις μας (βλέπε το «εμείς θα βαράμε τα νταούλια και θα χορεύουν οι αγορές»).

• Ακόμη συζητούμε για το αν δικαιούνται οργανωμένες μειοψηφίες φοιτητών(;) να δέρνουν τους καθηγητές τους στα πανεπιστήμια και να διακόπτουν τη λειτουργία των Πανεπιστημίων κατά το δοκούν. Να μην έχουν αγγλόφωνα τμήματα που να προσελκύουν αλλοδαπούς φοιτητές.

• Έχουμε επίσης συμβιβαστεί με την ιδέα ότι οι δρόμοι στο κέντρο της Αθήνας θα κλείνουν δύο με τρεις φορές την ημέρα λόγω διαδηλώσεων, ή -ακόμη χειρότερο- ότι κάποιες «συλλογικότητες» θα καίνε κάθε Σάββατο την οδό Πατησίων.

• Δεν υποστηρίζονται οι ελληνικές επιχειρήσεις που επιχειρούν στο εξωτερικό στην υλοποίηση της πολιτικής ανοιχτών θυρών της ΕΕ σε μια ενιαία ευρωπαϊκή αγορά. Ορισμένες φορές μάλιστα εμποδίζονται στο εσωτερικό από την επιρροή των ανταγωνιστών τους, αφού επικρατούν δυσμενέστεροι ρυθμιστικοί κανόνες, ενώ μπορεί να δημιουργηθεί εταιρεία στο εξωτερικό και με διαβατήριο να δραστηριοποιηθεί στην Ελλάδα.

• Τελευταίο αλλά όχι έσχατο σε σημασία είναι ότι επιτρέπεται ακόμη στις μέρες μας να παραγνωρίζονται και να μη διορθώνονται οι αρνητικές συνέπειες της σύγκρουσης συμφερόντων.

*Ο Αλέξανδρος Μωραϊτάκης είναι πρόεδρος της Nuntius ΑΧΕΠΕΥ, μέλος και τέως πρόεδρος του ΣΜΕΧΑ.