Τι είναι χειρότερο από το Grexit;

«Πολλές φορές πιστεύουμε σε υπερβολικό βαθμό ότι αυτό που ισχύει σήμερα αντιπροσωπεύει τη μόνη δυνατή κατάσταση των πραγμάτων».

Marcel Proust

Aκόμα και ο πιο θερμός υποστηρικτής της παραμονής της Ελλάδας στην ευρωζώνη, θα συμφωνούσε στο εξής: Οτι υπάρχει κάτι χειρότερο από την έξοδο της Ελλάδος από την ευρωζώνη. Τι είναι αυτό; H έξοδος της Ελλάδος από την ευρωζώνη κάτω από την καθοδήγηση κρατικιστικών ιδεοληψιών!

Δηλαδή μία έξοδος που θα συνοδεύεται από capital controls, ελέγχους τιμών, κρατικοποιήσεις τραπεζών και επιχειρήσεων, πιθανώς δελτίου τροφίμων -γενικώς απο μέτρα που όχι μόνο αποτελούν ιδεολογικό ανάθεμα για έναν οπαδό της ελεύθερης οικονομίας αλλά θα έχουν τραγικά αποτελέσματα για τη χώρα.

Αν λοιπόν συμφωνεί κανείς με αυτή τη διαπίστωση, τότε ασφαλώς είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι οι ευρωπαϊστές οπαδοί της ελεύθερης οικονομίας δεν έχουν διαμορφώσει ένα Plan B, δηλαδή ένα σχέδιο εξόδου που να ελαχιστοποιεί τις αρνητικές επιπτώσεις της εξόδου και να μεγιστοποιεί τις προοπτικές να γίνει η Ελλάδα μια χώρα με μίνιμουμ φορολογία, ανεξάρτητο και σοβαρό τραπεζικό σύστημα, εσωτερική ασφάλεια, χειραφετημένη από τις «οδηγίες» της ευρωγραφειοκρατίας -με άλλα λόγια, μια Σιγκαπούρη της Μεσογείου στην οποία θα εισρέουν κεφάλαια από όλες τις γωνιές της οικουμένης.

Αρνούμενοι καν να διανοηθούν την πιθανότητα μιας εξόδου και να επεξεργασθούν μια ανάλογη στρατηγική, οι φιλοευρωπαϊστές στην ουσία αφήνουν ανοιχτό το πεδίο στους επικριτές της ανοιχτής οικονομίας, με αποτέλεσμα ότι στην υποθετική περίπτωση που έρθει η «επάρατη» στιγμή, τα μόνα σχέδια που θα μονοπωλούν τη δημοσιότητα και στα οποία θα στραφεί ο λαός να έχουν άρωμα «Βενεζουέλας» και όχι άρωμα «Σιγκαπούρης».

Θα πρέπει στο σημείο αυτό να είμαστε απόλυτα σαφείς: Oι ιδεολογίες που θα λειτουργήσουν ως κατευθυντήριες πυξίδες του ελληνικού λαού στην υποθετική περίπτωση που θα αναζητηθεί λύση εκτός της ευρωζώνης θα ανήκουν σε ομάδες και διανοητές που δεν είναι φίλοι της ελεύθερης οικονομίας. Και για αυτό το γεγονός θα ευθύνεται 100% η άρνηση των φιλοευρωπαϊστών να δουν πέρα από τη μύτη τους και να διαμορφώσουν ανάλογες εναλλακτικές στρατηγικές και σχέδια.

Ισως να αντιπαραταχθεί ότι η υποθετική «επάρατη στιγμή» δεν πρόκειται ποτέ να φθάσει και κατά συνέπεια η επεξεργασία εναλλακτικών προοπτικών είναι χάσιμο χρόνου.

Ισως. Oμως απλά και μια επιφανειακή ματιά να ρίξει κανείς στα διεθνή δημοσιεύματα και στα διάφορα οικονομικά newsletters διάφορων χρηματοοικονομικών οργανισμών, όχι απλά η ένταξη της Ελλάδας στην ευρωζώνη βρίσκεται σε συζήτηση αλλά αυτή καθαυτή η μελλοντική ύπαρξη του ευρώ! Απ' αυτή τη σκοπιά, η επεξεργασία ενός Plan B από τις πολιτικές δυνάμεις που θέλουν να παίξουν ένα σοβαρό ρόλο στη μελλοντική πορεία της χώρας είναι απολύτως απαραίτητη.

Αλλά η επεξεργασία ενός τέτοιου πλάνου είναι απαραίτητη και για έναν άλλο λόγο: Διαβάζοντας την τελευταία έκθεση του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, στάθηκα στο σημείο εκείνο που οι αναλυτές προβαίνουν σε προβλέψεις σχετικά με το μέλλον της ανεργίας στην Ελλάδα. Προβλέπουν λοιπόν ότι θα χρειασθούν 20 έτη για να επανέλθει η Ελλάδα στα (ήδη απαράδεκτα) επίπεδα της ανεργίας του 2007, δηλαδή 6%! 

Πιστεύει λοιπόν κανείς ότι αν ισχύουν αυτές οι προοπτικές, αν δηλαδή συνεχίζουμε να στέλνουμε καθημερινά δεκάδες γενιές στα γκουλάγκ της δια βίου ανεργίας, δεν θα υπάρξει κοινωνική αναταραχή που θα επιταχύνει με τη χειρότερη μορφή τις εξελίξεις στις οποίες αναφέρθηκα παραπάνω;

To μόνο που έσωσε την Ελλάδα μέχρι τώρα από την κοινωνική έκρηξη είναι το δημογραφικό, ότι δηλαδή είναι μία κοινωνία γερόντων. Αν ήταν μία από τις κοινωνίες στις οποίες ζω, όπου ο μέσος όρος ηλικίας είναι 28 ετών, μπορώ να διαβεβαιώσω τον αναγνώστη, χρησιμοποιώντας τον προσφιλή μου λαϊκιστικό λόγο, ότι θα είχε γίνει «το έλα να δεις».

Αλλά το δημογραφικό δεν πρόκειται φυσικά να σώζει το σύστημα επ’ άπειρον.

* Ο Τάκης Μίχας σπούδασε Ανθρωπολογία στη Δανία και εργάσθηκε για πολλά χρόνια σε Ελευθεροτυπία και Καθημερινή. Υπήρξε αρθρογράφος της Wall Street Journal και άλλων διεθνών εντύπων καθώς και συγγραφέας βιβλίων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ζει στη Λατινική Αμερική, όπου γράφει βιβλίο για το φαινόμενο του Populismo.