Τα αντίμετρα και η εξασφαλισμένη απατεωνιά!

Πίσω από την ανακάλυψη νέων λέξεων κρύβεται η ανάγκη. Όπως έλεγε και ο Άγγλος ποιητής R. Kipling, «οι λέξεις είναι το ισχυρότερο ναρκωτικό που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος». Η σημερινή κυβέρνηση δεν θα είχε κερδίσει εκλογές, αν δεν είχε ταλέντο στη διείσδυση στη φαντασιακή συνείδηση των Ελλήνων ψηφοφόρων.

Παρέχει ανακούφιση η ανακάλυψη ενός παράλληλου προγράμματος. Σου δίνει τη δυνατότητα να μη ζεις μόνο στον ζόφο, αλλά και σε μία άλλη πραγματικότητα που σου προσφέρει για πρώτη φορά μία κυβέρνηση. Τι πειράζει αν αυτή η πραγματικότητα υπάρχει μόνο στη φαντασία; Κάποιοι άνθρωποι ζουν στον κόσμο της φαντασίας, κάποιοι άλλοι αντιμετωπίζουν την πραγματικότητα και υπάρχουν και εκείνοι που μετατρέπουν το ένα στο άλλο.

Οι τελευταίοι μάλιστα εκλέγονται σε καθεστώτα που επιτρέπουν τις εκλογές και την ελευθερία του λόγου. Είναι ένα από τα αρκετά μειονεκτήματα της Δημοκρατίας. Μετά από καταιγίδες και τυφώνες μέτρων, εσχάτως ανακαλύφθηκαν τα «αντίμετρα». Είναι ένα αναλγητικό για τον πόνο των μέτρων.

Κάτι σαν αυτό που έλεγε ο Μαρξ «θα σου δώσω μια μπανάνα, αν μου δώσεις μια μπανάνα» (ο Γκράουτσο, γιατί τον Κάρολο τον αποδόμησε ο Τζήμερος στην Ελλάδα της κρίσης και της ιδεολογικής θολούρας). Τα «αντίμετρα» είναι η εξειδίκευση και η φυσική συνέχεια του «παράλληλου προγράμματος». Αν βέβαια ποτέ νιώσουμε την επίδραση «αντίμετρων», μάλλον θα έχουμε δώσει ένα μπανανόδεντρο για μία μπανάνα.

Τα ρούχα δεν κάνουν τον απατεώνα

Λόγω επαγγέλματος ανέπτυξα αντισώματα αναγνώρισης απατεώνων. Κάποτε είχε έρθει ένας καλοντυμένος καθηγητής, μαζί με μία ολόκληρη κουστωδία κοστουμαρισμένων δικηγόρων και λογιστών, που πουλούσε επενδυτικά προϊόντα υψηλής εγγυημένης απόδοσης (κάτι που είναι φυσικά αδύνατον). Υποστήριζε ότι τα χρήματα ήταν εξασφαλισμένα, γιατί αντικατοπτρίζονταν (mirroring) με ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου (αυτά πολύ πριν τον Σώρρα).

Κάπως έτσι είναι και τα αντίμετρα. Εξασφαλισμένη απατεωνιά. Όμως οι επιτυχημένοι απατεώνες δεν αναγνωρίζονται εύκολα και επιβιώνουν τουλάχιστον μέχρι να αποκαλυφθούν. Κάπως έτσι την πάτησα από έναν ηλικιωμένο χωρίς γραβάτα. Εμφανίστηκε σαν αγοραστής και όχι σαν πωλητής, κρατούσε μία φθαρμένη τσάντα και όχι έναν ακριβό χαρτοφύλακα και δεν είχε επαγγελματικό παρελθόν, καθώς ισχυριζόταν ότι δούλεψε πολλά χρόνια στο εξωτερικό. Κάτι σαν ηθικό πλεονέκτημα στον ανηλεή κόσμο των επιχειρήσεων.

Ευτυχώς δεν ήταν μοιραία η συνάντηση μαζί του, ενώ κέρδισα μία ακόμη χρήσιμη εμπειρία. Όταν ο σημερινός πρωθυπουργός δήλωσε ότι δεν θα φορέσει γραβάτα, μου ήρθε αμέσως στο μυαλό ο ηλικιωμένος απατεώνας που είχε περάσει κάτω από τα ραντάρ ανίχνευσης.

Πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι οι απατεώνες δεν φοράνε τα ίδια ρούχα. Όμως πάντα θριαμβεύουν με το συναίσθημα, συντρίβοντας τη λογική. Εστιάζονται σε ότι έχουν συγκριτικό πλεονέκτημα, παρότι αυτό είναι ορθολογικό. Συνεπώς ας μην εκνευριζόμαστε όταν η σημερινή κυβέρνηση αδιαφορεί για επενδύσεις που θα καταπολεμούσαν την ανεργία, που αποτελεί το μεγαλύτερο κοινωνικό μας πρόβλημα.

Οι ικανότητές τους περιορίζονται στη διαχείριση συναισθημάτων που φούντωσαν μαζί με την κρίση σε μια παράλληλη τροχιά.

Κλαψοκούκηδες και λεβεντοραγιάδες

Η κρίση γέννησε και ένα νέο τύπο πολιτικού. Τον «κλαψοκούκη» (θηλυκό: κλαψοκούκα), που σύμφωνα με τον ορισμό του σκιτσογράφου Χατζόπουλου είναι «άτομο που γκρινιάζει διαρκώς για νομοσχέδια που ψηφίζει». Θα τους ξαναδούμε να πρωταγωνιστούν, όταν κάποτε θα ψηφίσουν τα μέτρα που έχουν ήδη συμφωνηθεί. Για να είμαστε πάντως δίκαιοι, το φαινόμενο κυβερνητικοί βουλευτές να δηλώνουν ότι διαφωνούν με τα νομοσχέδια που ψηφίζουν με βαριά καρδιά είναι παραπροϊόν της κρίσης και εμφανίστηκε πριν καν η σημερινή κυβέρνηση γίνει αξιωματική αντιπολίτευση.

Οι κλαψοκούκηδες, στην προσπάθεια να αποστασιοποιηθούν των ευθυνών τους, ψηφίζουν «με πόνο ψυχής» «σκληρά μέτρα», συναινώντας σε «επιταγές ξένων δανειστών». Αυτό έρχεται σε πλήρη αρμονία με τη συνωμοσιολογική ροπή της ελληνικής κοινωνίας, ενώ συνδυάζεται θαυμάσια και με την εθνική μειονεξία που προκαλεί η σύγκριση με άλλα σύγχρονα κράτη.

Ο κλαψοκουκισμός έχει διάφορες διαβαθμίσεις. Μπορεί να ανάγεται σε εξ απαλών ονύχων συναισθήματα όπως η ντροπή που ένιωσε βουλευτής ψηφίζοντας το 3ο μνημόνιο, δηλώνοντας ότι έτσι είχε νιώσει όταν είχε κατουρηθεί στο σχολικό λεωφορείο στο δημοτικό. Το ανώτατο στάδιο όμως του κλαψοκουκισμού είναι όταν υπουργοί υπογράφουν νομοσχέδια δηλώνοντας ταυτόχρονα ότι δεν θα τα εφαρμόσουν! Πρόκειται για «λεβεντοραγιάδες» που είναι όσοι «υπερασπίζονται τα εθνικά συμφέροντα» τα οποία «θυσιάζονται» (προς όφελος της πάρτης τους) από τα ίδια τα νομοσχέδια που εισηγούνται. Είναι εύκολα αναγνωρίσιμοι, γιατί υπονομεύουν κάθε επένδυση και αντιμάχονται κάθε μέτρο που θα βοηθούσε να σταματήσει η κατηφόρα μας.

Πότε θα τελειώσει η κρίση

Ο δημοσιογράφος Θοδωρής Γεωργακόπουλος έθεσε σε πρόσφατο άρθρο του ένα ενδιαφέρον ερώτημα: Πώς θα καταλάβουμε ότι τελείωσε η κρίση; Αναφέρει ότι «η κοινωνία μας δεν είναι διαρκώς στα κάγκελα, μονίμως στο χείλος της έκρηξης. Από την άλλη, όμως, όταν η κρίση γίνεται κανονικότητα, γίνεται αδιόρατο, ασαφές και, τελικά, πιο δύσκολο, κάτι άλλο: η έξοδος από αυτήν». Όντως συνηθίσαμε πλέον το τέλμα σαν μία μόνιμη κατάσταση.

Το σημαντικότερο όμως ερώτημα κατά τη γνώμη μου είναι το αντίστροφο: Πώς θα καταλάβουμε ότι έχουμε πέσει σε ένα χαμηλότερο επίπεδο; Είναι φανερό ότι σχεδόν όλοι οι ξένοι (εταίροι και όσοι άλλοι ασχολούνται μαζί μας) δεν θέλουν για τους δικούς τους λόγους να μας αποδεσμεύσουν από την εντατική. Διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις -που αναδεικνύει και κατακρημνίζει ο ελληνικός λαός- δεν έχουν τη δύναμη να εφαρμόσουν τα αναγκαία μέτρα που θα διορθώσουν όσα μας καταδίκασαν στη σημερινή κατάσταση.

Ίσως ο μεγαλύτερος κίνδυνος δεν είναι να χρεοκοπήσουμε και τυπικά, αλλά να παραμένουμε καθηλωμένοι σε μία κατάσταση που ο κόσμος γύρω μας θα προχωρά και εμείς θα νομίζουμε ότι μένουμε στάσιμοι έχοντας πέσει σε ένα επίπεδο που είχαμε προσπεράσει κάποτε. Μέχρι τότε θα καταναλώνουμε αντίμετρα και θα κλείνει οσονούπω κάποια αξιολόγηση από μία κυβέρνηση που μόνο αυτό δεν τη νοιάζει.

* Ο Κ. Μαρκάζος είναι οικονομολόγος.