Μεταβλητότητα: Το μόνο... ”βέβαιο” για το 2008

Οι εκτιμήσεις για το 2008 αναπόφευκτα δεν μπορούν να χαρακτηριστούν για την ευκρίνειά τους, υπογραμμίζει ο κ. Δ. Τζάνας, Σύμβουλος Επενδύσεων της Proton Bank, εκτιμώντας ότι η αβεβαιότητα είναι το μόνο… βέβαιο για το 2008 στις διεθνείς αγορές.

Δημοσιεύθηκε: 3 Ιανουαρίου 2008 - 07:54

Μεταβλητότητα: Το μόνο... ”βέβαιο” για το 2008

του Δημήτρη Τζάνα*

Μια πενταετία συνεχόμενων ανοδικών ετών συμπλήρωσε η Σοφοκλέους καθώς και το 2007 κλείνει με κέρδη που ξεπερνούν το 15% σε επίπεδο Γενικού Δείκτη.

Επιπλέον, ανάλογες ήταν και οι επιδόσεις των επί μέρους δεικτών (υψηλή, μεσαία και μικρή κεφαλαιοποίηση) με μικρό προβάδισμα στη μεσαία κεφαλαιοποίηση, καθώς η διάχυση της ανόδου ήταν ικανοποιητική, παρά το μικρό προβάδισμα για τις μετοχές που κατέγραψαν φέτος κέρδη έναντι εκείνων που σημείωσαν απώλειες.

Η εδραίωση της παρουσίας των ξένων ήταν και το 2007 θεαματική, με τη συμμετοχή τους να αγγίζει πλέον το 55% επί της αξίας των συναλλαγών, με ταυτόχρονη ενίσχυση της εξάρτησης του χρηματιστηρίου από τις κινήσεις τους, γεγονός που συνέβαλε στην αύξηση της μεταβλητότητας.

Μάλιστα, οι συνεδριάσεις της 15ης και 16ης Αυγούστου, ημέρες κορύφωσης της θερινής ραστώνης, θα μείνουν βαθιά χαραγμένες στις μνήμες όλων εξαιτίας του πρωτοφανούς όγκου, σε συνδυασμό με την υψηλή ενδοσυνεδριακή μεταβλητότητα, ιδιαίτερα μετά την απόφαση μείωσης των επιτοκίων από την Αμερικανική Κεντρική Τράπεζα.

Επιβεβαιώθηκε, έτσι, με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο ότι το ελληνικό χρηματιστήριο είναι άρρηκτα δεμένο με τις διεθνείς αγορές σε βαθμό που συχνά αναζητούνται ”οι λόγοι” για τους οποίους σημειώνει διαφοροποίηση στην καθημερινή του πορεία σε σχέση με τις λοιπές διεθνείς αγορές.

Παράλληλα, συνεχίστηκε και φέτος η διαδικασία αποεπένδυσης των ιδιωτών, με παράλληλη αύξηση των εκροών των μετοχικών κεφαλαίων που έφτασαν το 1,5 δισ. ευρώ.

Η υψηλή μεταβλητότητα αποτέλεσε και το 2007 βασικό χαρακτηριστικό του ελληνικού χρηματιστηρίου, καθώς σε τρεις χρονικές στιγμές (τον Φεβρουάριο, τον Αύγουστο και τον Νοέμβριο) σημειώθηκε βίαιη υποχώρηση του Γενικού Δείκτη, για να ακολουθήσει ανάκαμψη στη συνέχεια.

Αυτό σχετίζεται με τη συνέχιση της υψηλής δραστηριοποίησης επενδυτών βραχυπρόθεσμου επενδυτικού ορίζοντα (hedge funds) και λοιπών φορέων επενδυτικού χαρακτήρα (private equity funds) που παρουσιάζουν υψηλό βαθμό μόχλευσης, καθώς το μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαίων τους προέρχεται από δανεισμό. Από την άλλη πλευρά, η πιστωτική κρίση που εκδηλώθηκε τον Αύγουστο και είναι ακόμα σε εξέλιξη αποτέλεσε το σημαντικότερο γεγονός του απερχόμενου έτους.

Πρόκειται για τη γνωστή κρίση της αγοράς στεγαστικών δανείων υψηλού κινδύνου (subprime market) των ΗΠΑ που οδήγησε στην απαξίωση των επενδυτικών προϊόντων μεταφοράς πιστωτικού κινδύνου (CDOs και SIVs) τα οποία είχαν εκδοθεί στηριζόμενα στα προαναφερθέντα στεγαστικά δάνεια.

Το ύψος των προϊόντων αυτών αποδείχτηκε ότι ήταν πολύ μεγαλύτερο εκείνων που είχαν εκτιμήσει οι αγορές, ενώ είχαν περιληφθεί στα επενδυτικά χαρτοφυλάκια των περισσότερων τραπεζών - ασφαλιστικών εταιριών και λοιπών φορέων επενδύσεων στις ΗΠΑ, στην Ευρώπη και στην Ασία, αφού οι εγκυρότεροι φορείς πιστοληπτικής ικανότητας τα είχαν βαθμολογήσει ιδιαίτερα ασφαλή.

Μάλιστα, όταν οι τράπεζες συνειδητοποίησαν την έκταση των τοποθετήσεων στα δομημένα αυτά προϊόντα (ιδιαίτερα υψηλού κινδύνου, στην πραγματικότητα), σημειώθηκε σοβαρή κρίση ρευστότητας, με αποτέλεσμα να απαιτηθεί η καθημερινή παρέμβαση της Αμερικανικής και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για την υπέρβασή της.

Παράλληλα με την πιστωτική κρίση, δρομολογούνται δύο ακόμη εξελίξεις: Πρώτον, η ανοδική κίνηση των τιμών του πετρελαίου που αποτέλεσε το πεδίο δραστηριοποίησης πολλών κερδοσκοπικών κεφαλαίων, με ανομολόγητο σκοπό την πραγματοποίηση κερδών για την αντιστάθμιση των απωλειών από τις επενδύσεις στα ευφάνταστα προϊόντα μεταφοράς πιστωτικού κινδύνου της subprime market, που αποδείχτηκαν πραγματικά τοξικά απόβλητα, καθώς η αξία τους υποχώρησε δραματικά.

Δεύτερον, η θεαματική υποτίμηση του δολαρίου έναντι του ευρώ, καθώς ο βαθμός αξιοπιστίας της αμερικανικής οικονομίας τέθηκε υπό σοβαρή αμφισβήτηση διαμορφώνοντας προϋποθέσεις για τη λήψη αποφάσεων διαφοροποίησης των συναλλαγματικών διαθεσίμων των χωρών που κατέχουν δολάρια (Κίνα, Ιαπωνία, Σαουδική Αραβία κ.ο.κ.).

Χωρίς υπερβολή, η συνέχιση της κυριαρχίας του δολαρίου ως βασικού νομίσματος, τόσο στις συναλλαγές όσο και ως μέσου διακράτησης πλούτου στη μεταπολεμική περίοδο, τίθεται υπό αίρεση για το μέλλον, με το ευρώ να συγκεντρώνει σημαντικές πιθανότητες για περαιτέρω ενίσχυσή του.

Παρά το γεγονός ότι οι ελληνικές τράπεζες στο σύνολό τους σχεδόν απέφυγαν τις τοποθετήσεις στα ”έξυπνα” προϊόντα αμερικανικής προέλευσης, η οργανική σύνδεση της Σοφοκλέους με τις διεθνείς αγορές δεν άφησε αλώβητες τις ελληνικές μετοχές καθώς οι ρευστοποιήσεις των ξένων που κατείχαν μετοχές στο ελληνικό χρηματιστήριο ήταν αναπόφευκτες.

Έτσι, η ιδιαίτερα επιτυχής πορεία της Εθνικής Τράπεζας στην Τουρκία αλλά και η επιτυχής αναπτυξιακή πορεία σημαντικού αριθμού εξωστρεφών εταιριών δεν αξιολογούνται επαρκώς, με αποτέλεσμα αρκετές μετοχές να παραμένουν σε τιμές μάλλον χαμηλές, καθώς η διεθνής πιστωτική κρίση δεν έχει ξεπεραστεί ακόμη, κρατώντας τις αγορές σε σχετική ομηρία.

Οι εκτιμήσεις για το 2008 αναπόφευκτα δεν μπορούν να χαρακτηριστούν για την ευκρίνειά τους. Η διεθνής πιστωτική κρίση παραμένει σε ισχύ και θα χρειαστεί η δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων του τέταρτου τριμήνου των μεγάλων διεθνών τραπεζών για να αποτυπωθεί η έκταση των ζημιών από τα δομημένα προϊόντα που περιέλαβαν στα χαρτοφυλάκιά τους.

Ο κίνδυνος εισόδου της αμερικανικής οικονομίας σε φάση ύφεσης εξαιτίας της υποχώρησης της ιδιωτικής κατανάλωσης, λόγω της σοβαρής μείωσης στις τιμές των κατοικιών, είναι υπαρκτός, παρά την προσπάθεια της αμερικανικής κυβέρνησης για αναχρηματοδότηση των ληξιπρόθεσμων στεγαστικών δανείων, ώστε να αποφευχθούν οι μαζικοί πλειστηριασμοί ακινήτων.

Το δολάριο είναι πιθανό να συνεχίσει να είναι ”ο μεγάλος ασθενής”, απειλώντας έτσι τις αγορές με εκτεταμένες ρευστοποιήσεις ομολόγων από τους κατόχους τους. Το ισχυρό ευρώ θα εμποδίζει τη διατήρηση ικανοποιητικών ρυθμών αύξησης των εξαγωγών των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιβραδύνοντας έτσι τη μεγέθυνση των οικονομιών της ευρωζώνης.

Η διατήρηση υψηλών τιμών του πετρελαίου θα συμβάλει στη διατήρηση πληθωριστικών τάσεων στο σύνολο της παγκόσμιας οικονομίας, με αποτέλεσμα την απροθυμία λήψης απόφασης για αποκλιμάκωση των παρεμβατικών επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες, με στόχο την άμβλυνση των υφεσιακών επιπτώσεων στις οικονομίες.

Όμως, από την άλλη πλευρά, υπάρχουν και αισιόδοξα μηνύματα. Η παγκόσμια οικονομία, παρά την επιβράδυνση των οικονομιών των ΗΠΑ και της ευρωζώνης, μπορεί να συνεχίσει να κινείται δυναμικά καθώς η Κίνα, η Ινδία, η Βραζιλία, η Ρωσία και οι λοιπές αναδυόμενες οικονομίες (που συμβάλλουν ήδη στο μισό της παγκόσμιας ανάπτυξης) αναμένεται να συνεχίσουν να μεγεθύνονται με διψήφιους ρυθμούς.

Έτσι, τα εταιρικά κέρδη είναι πιθανό να συνεχίσουν να αναπτύσσονται με ικανοποιητικούς ρυθμούς, ιδιαίτερα στον βαθμό που οι τράπεζες πετύχουν σύντομα την επάνοδό τους σε υψηλούς ρυθμούς κερδοφορίας. Σημαντικός αριθμός εταιριών προερχόμενες από τους τομείς υπηρεσιών και τεχνολογίας (εταιρίες πληροφορικής, τηλεπικοινωνιών, βιοτεχνολογίας, ενεργειακού - περιβαλλοντικού χαρακτήρα κ.ο.κ.) είναι πιθανόν να αναπτυχθούν με ιδιαίτερα υψηλούς ρυθμούς.

Ο γεωπολιτικός κίνδυνος αποκλιμακώνεται καθώς η ένταση στη Μέση Ανατολή συνεχίζει να μειώνεται, ενώ απομακρύνεται το ενδεχόμενο επέμβασης στο Ιράν για το 2008. Η τιμή του πετρελαίου κινείται ήδη γύρω από τα 90 δολάρια και είναι πιθανό να συνεχίσει να υποχωρεί καθώς οι λόγοι συνέχισης των κερδοσκοπικών κινήσεων (ζημίες επενδυτικών χαρτοφυλακίων) ίσως σύντομα εκλείψουν.

Τέλος, οι κεντρικές τράπεζες επιδεικνύουν πρωτόγνωρο συντονισμό στις κινήσεις τους σε σχέση με την αντιμετώπιση των προβλημάτων ανεπαρκούς ρευστότητας στις αγορές.

Τα παραπάνω σημαίνουν ότι η αβεβαιότητα είναι το μόνο … βέβαιο για το 2008 στις διεθνείς αγορές. Η αποστροφή στον επενδυτικό κίνδυνο θα εναλλάσσεται με την αποδοχή του συχνότερα ίσως από οποιαδήποτε προηγούμενη χρονιά, καθώς η ψυχολογία των επενδυτών θα εναλλάσσεται από θετική σε αρνητική, υπό την επήρεια άλλοτε αισιόδοξων και άλλοτε απαισιόδοξων σεναρίων.

Όμως, οι αγορές, όπως ακριβώς οι μητέρες ενώπιον του Σολομώντα, θα θεωρήσουν απαράδεκτο οποιονδήποτε συμβιβασμό προκύπτει από ενδιάμεσες λύσεις και θα επιλέξουν σύντομα μια καθαρή οδό. Την οδό που θα προκύψει από τη σωστή αξιολόγηση των μεσοπρόθεσμων προοπτικών της παγκόσμιας οικονομίας και συνακόλουθα των εταιρικών κερδών. Πιστεύω ότι οι πιθανότητες συνέχισης υψηλής δυναμικής της παγκόσμιας οικονομίας είναι μεγαλύτερες από το αντίθετο σενάριο, καθώς η ισχυρή διάθεση των πληθυσμών των αναδυόμενων οικονομιών για διαμόρφωση βιοτικού επιπέδου, ανάλογου εκείνων των ανεπτυγμένων οικονομιών, θα τις οδηγήσει σε διατήρηση διψήφιων ποσοστών μεγέθυνσης.

Έτσι, παρά τη διατήρηση υψηλής μεταβλητότητας στις διεθνείς αγορές, η διατήρηση της μεσοπρόθεσμης ανοδικής τάσης παραμένει, αν και αυτή δεν αναμένεται να υιοθετηθεί με την έναρξη του 2008.

Τα παραπάνω θα επηρεάσουν καταλυτικά και τη Σοφοκλέους, που με εμπροσθοφυλακή για ακόμα μία φορά τον τραπεζικό κλάδο και με την προσθήκη των εταιριών κοινής ωφελείας, ενέργειας, τηλεπικοινωνιών και αρκετών ακόμα εταιριών εξωστρεφούς προσανατολισμού στη μεσαία κυρίως κεφαλαιοποίηση μπορεί να συμμετάσχει για ένα ακόμα έτος ενεργά στις διεθνείς εξελίξεις των αγορών, που ασφαλώς θα περιλάβει πάλι μεγάλο αριθμό επιχειρηματικών συμφωνιών (deals).

* Ο Δημήτρης Τζάνας είναι Σύμβουλος Επενδύσεων της PROTON BANK

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.