Πότε η εθελούσια αποκάλυψη κεφαλαίων θα αξίζει... τα λεφτά της

• 50% αν δεν έχει ξεκινήσει ο έλεγχος και αποκαλύψουν αδήλωτα κεφάλαια

• 55% αν έχει ξεκινήσει ο έλεγχος.

• 60% αν έχει ολοκληρωθεί και εκκρεμεί η υπόθεση στα Δικαστήρια.

Αναμφισβήτητα η θεσμοθέτηση της εθελούσιας αποκάλυψης κεφαλαίων είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Μόνο αν αποκαλύψουμε το τραπεζικό - φορολογικό μας παρελθόν και το νομιμοποιήσουμε, θα μπορέσουμε να γυρίσουμε σελίδα ώστε να φέρουν οι Έλληνες τα χρήματά τους πίσω στη χώρα, να ενισχυθεί ο τραπεζικός τομέας με νέες καταθέσεις και να γίνουν επενδύσεις.

Το πρόβλημα είναι το 50-60%. Θα ήταν σαφώς καλύτερα να θεσμοθετήσει τέτοια διάταξη με πληρωμή 15-21% όπως αρχικά σχεδίαζε η κυβέρνηση, ή τους φόρους εισοδήματος εκάστης χρονιάς χωρίς προσαυξήσεις, καθώς εξ όσων φαίνεται η τρόικα πίεζε προς την ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση (100% φόρος με την αποκάλυψη).

Το δυστυχές είναι πως αδυνατούν να αντιληφθούν οι τροϊκανοί και σε αντίθεση με τις λύσεις που δόθηκαν σε πολλές άλλες χώρες, ότι

α) τα λεφτά λ.χ. που το 2005 δεν φορολογήθηκε ένας φορολογούμενος σήμερα δεν υπάρχουν με την ίδια μορφή, και είτε έχουν απομειωθεί λόγω της κρίσης, είτε έχουν επενδυθεί σε ακίνητα ή επενδυτικά προϊόντα κι έχουν ευτελιστεί ως αξίες.

β) δεν είναι όλα τα ποσά που απεικονίζονται ως πιστώσεις σε τραπεζικούς λογαριασμούς προϊόν φοροδιαφυγής.

Συχνά οι φορολογούμενοι αδυνατούν να αποδείξουν ποια είναι η προέλευση των χρηματικών ποσών, είτε γιατί οι Τράπεζες δεν τους παράσχουν στοιχεία (απολύτως σύνηθες), είτε γιατί οι ίδιοι δεν έχουν κρατήσει δεδομένα των συναλλαγών. Πολλές φορές μάλιστα γίνονται μεταφορές κεφαλαίων μεταξύ συγγενών ή φίλων, ανταλλαγή χρημάτων με μετρητά κ.ο.κ., δίχως να έχει υπάρξει κάποια γραπτή συμφωνία με βεβαία χρονολογία, με αποτέλεσμα όταν ερευνώνται στο πλαίσιο φορολογικού ελέγχου, δεν μπορούν να υπαχθούν κάπου φορολογικά και ο έλεγχος τις πιστώσεις αυτές τις καταλογίζει ως εισόδημα.

Σαν αποτέλεσμα πολλές φορές η φερόμενη ως προσαύξηση περιουσίας είναι πλασματική και ο φορολογούμενος δεν μπορεί να αμυνθεί σε αποδεικτικό επίπεδο, όμως όταν θα γίνει εθελούσια αποκάλυψη, για να μην έχει έγνοιες, θα βάλει στα προς αποκάλυψη ποσά και αυτά (τα οποία δεν είναι απαραιτήτως μη φορολογημένα).

Εάν ένας φορολογούμενος στο πλαίσιο ελέγχου βρεθεί ότι έχει φοροδιαφύγει, τότε η επιβάρυνσή του θα είναι 88 -99% της αποκρυβείσας φορολογητέας ύλης. Εάν αποκαλύψει εθελοντικά, θα καταβάλει 50-60%. Η διαφορά είναι μεγάλη αλλά δεν είναι θεαματική. Έχει αξία η ρύθμιση της εθελοντικής αποκάλυψης, ειδικά αν μπορεί ο φορολογούμενος α) να αποκαλύψει χρηματικά ποσά σε συγκεκριμένη χρονιά (και όχι γενικά), β) αν είναι σίγουρο κατά τη γνώμη των ειδικών που θα απευθυνθεί ότι θα φορολογηθεί στο πλαίσιο τυχόν ελέγχου.

Το πρόβλημα είναι ότι λόγω του (αντικειμενικά) υψηλού συντελεστή αποκάλυψης, αυτοί που είναι στην "γκρι" περιοχή, δηλαδή που δεν έχουν απαραιτήτως όλα τα στοιχεία του παρελθόντος, ή δεν έχουν επίγνωση του πόσο (αυστηρά) γίνεται ο έλεγχος, ή θεωρούν ότι τα περισσότερα θα τα δικαιολογούν, ή βρίσκονται σε σύγχυση λόγω των πολλών (αρκετές φορές μη εναρμονισμένων απαραίτητα) αποφάσεων των Δικαστηρίων σε σχέση με τα φορολογικά (ενδεικτικά, μέχρι σήμερα δεν έχει λυθεί δια παντός το μείζον ζήτημα της παραγραφής), δεν θα έχουν κίνητρο να προβούν στην εθελοντική αποκάλυψη.

Μακάρι το κράτος να μπορούσε να ψηφίσει τέτοιο νόμο με χαμηλότερο συντελεστή (π.χ. τον φόρο εισοδήματος της οικείας χρονιάς που αποκαλύπτει), ή κατά το μέγιστο 30% της αποκρυβείσας φορολογητέας ύλης. Κατά τη γνώμη του υπογράφοντος τέτοια ρύθμιση θα είχε θεαματικά αποτελέσματα, και όλη η κοινωνία θα ηρεμούσε. Η συντριπτική πλειοψηφία των ελεγχόμενων ως πρώτη ερώτηση προς τον δικηγόρο - λογιστή - φοροτέχνη είναι αν μπορούν να αποκαλύψουν κεφάλαια ή να κάνουν τροποποιητική δήλωση. Όλοι τους θέλουν να γυρίσουν σελίδα γιατί όλοι μας έχουμε καταλάβει πως ό,τι κι αν γινόταν πριν το 2010, πλέον οι εποχές, δικαίως, έχουν αλλάξει.

Η εθελοντική αποκάλυψη συνδέεται παράλληλα με το περιουσιολόγιο που από 31/12/2016 θα υποχρεούμαστε να καταρτίζουμε καθώς και με την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των κρατών για τους λογαριασμούς εκάστου, είτε εμφαίνεται άμεσα ως δικαιούχος είτε είναι beneficial owner μίας εταιρίας. Αντικειμενικά έχουμε εισέλθει σε μία νέα εποχή που δεν μπορεί και δεν πρέπει κανένας φορολογούμενος να κρύβεται. Είναι μεγάλη ηρεμία και ασφάλεια να είναι κανείς ειλικρινής έναντι του κράτους, ώστε να μην έχει την έγνοια του φορολογικού ελέγχου και εν γένει της εφορίας.

Αν δεν καταφέρει να μειωθεί περαιτέρω το ποσοστό της εθελοντικής αποκάλυψης κεφαλαίων, κάτι που ευχόμαστε ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι αναστολές των φορολογουμένων, θα πρέπει να σταθμιστεί από όλους τους φορολογούμενους:

α) το ποσό που λογιστικά έχουν μέχρι 31/12/2016 ως ποσό διαθέσιμο προς ανάλωση/φορολογικό κεφάλαιο,

β) το ποσό που έχουν κατατεθειμένο την 31/12/1999 στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς (που επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε περίπτωση ελέγχου) ως κεφάλαιο προς ανάλωση (το έτος 1999 - Οικον. Έτος 2000 είναι δεδομένο ότι έχει παραγραφεί),

γ) τον κίνδυνο που διατρέχουν να ελεγχθούν σε συνδυασμό με τις επιπτώσεις ενός ενδεχόμενου ελέγχου, δηλαδή αν υπολογίζουν ότι θα υπάρξουν επιπρόσθετοι φόροι λόγω προσαύξησης περιουσίας σε περίπτωση ανοίγματος των τραπεζικών τους λογαριασμών,

δ) εάν είναι ελεύθεροι επαγγελματίες και έχουν περαιώσει με τον ν.3888/2010, οπότε για τις χρονιές που έχουν περαιωθεί με το συγκεκριμένο νόμο, σε περίπτωση καταλογισμού μη έκδοσης φορολογικού στοιχείου, η φορολογική μεταχείριση (λόγω έκδοσης συμπληρωματικού σημειώματος περαίωσης) είναι πολύ πιο ήπια από το 50-60% της εθελούσιας αποκάλυψης και αντιστοίχως θα πρέπει να κρίνουν αν θα προβούν στη εθελούσια αποκάλυψη κεφαλαίων.

Ενδεχομένως οι υποθέσεις να έχουν υψηλό ποσοστό επιτυχίας λόγω λαθών των φορολογικών αρχών, αλλά καλύτερα να τελειώσει αυτή η αιώνια διαμάχη Ελέγχων, Επιτροπών Διοικητικής Επίλυσης Διαφοράς και Δικαστηρίων, παρά να διαιωνίζεται επ' άπειρον. Μπορεί να είναι ακριβή η εθελούσια αποκάλυψη κεφαλαίων, όμως τα Δικαστήρια δεν είναι σε όλες τις περιπτώσεις η λύση. Εάν ήταν μικρότερος ο συντελεστής, όλοι θα το έκαναν. Θα το έκαναν ακόμη και για χρηματικά ποσά που δεν είναι σίγουροι αν είναι προϊόν φοροδιαφυγής.

Ευχόμαστε το κράτος να μπορεί να επαναξιολογήσει το ποσοστό της εθελούσιας αποκάλυψης, ώστε η ρύθμιση αυτή να έχει επιτυχία, το κράτος να εισπράξει μεγάλα χρηματικά ποσά, οι φορολογούμενοι να επαναφέρουν χρήματα στις ελληνικές τράπεζες, και όλοι πλέον να αισθάνονται ότι δεν έχουν ανάγκη να κρύβονται. Οι προτάσεις που έχουν γίνει με εκπτώσεις επί του ποσού της εθελούσιας αποκάλυψης, εφόσον τα χρήματα επαναπατρισθούν στην Ελλάδα, θα ήταν εξαιρετικά ωφέλιμες για όλους.

Όλοι, κράτος και φορολογούμενοι, θα μπορέσουν έτσι να γυρίσουν σελίδα.

Ακόμη κι αν περαιτέρω μείωση των ποσοστών δεν γίνει (που το απευχόμαστε), οι διατάξεις περί εθελούσιας αποκάλυψης πρέπει να αξιολογηθούν σε βάθος κατά περίπτωση από εκάστοτε φορολογούμενο με τους τεχνικούς του συμβούλους.

* Ο Μαρκουλάκος Μιχάλης είναι διευθύνων εταίρος δικηγόρος στη «Ι. και Μ. Μαρκουλάκος και Συνεργάτες» (www.markoulakoslaw.gr).