Η... μούντζα της εφορίας

Η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων, για να βγει από την υποχρέωση απέναντι στους δανειστές και το μνημόνιο, ανήρτησε στην ιστοσελίδα της τα ονόματα με τις 13.730 μεγαλύτερους οφειλέτες του κράτους. Υποτίθεται ότι ο στόχος είναι να τους αναγκάσει να τακτοποιήσουν τα χρέη τους και να γνωρίζουν όσοι συναλλάσσονται μαζί τους ότι δεν είναι συνεπείς ως προς τις υποχρεώσεις τους.

Δεν θα αναφέρω τα ονόματα επιχειρήσεων που έχουν κλείσει εδώ και δεκαετίες, νεκρούς που το όνομά τους αναστήθηκε στη λίστα, επιχειρηματίες που έχουν αποφυλακιστεί ή πολιτικούς που είναι στη φυλακή. Όλες αυτές οι κατηγορίες μαζί και με πολλές άλλες υπάρχουν στον κατάλογο και έχουν σχολιαστεί επαρκώς. Όπως αναφέρθηκε, η λίστα αποτελεί μισή ντροπή του κράτους και αποδεικνύει την ανεπάρκεια του κρατικού μηχανισμού.

Δεν πρόκειται για καινούργιο μέτρο. Στο παρελθόν (και πριν τη λίστα του 2012, από την οποία ξαναμαγειρεμένη προέκυψε η σημερινή) έχουν δημοσιοποιηθεί διάφορες λίστες, συχνά με τραγελαφικά περιστατικά (όπως με καφετζούδες και ιερόδουλες). Η κυβέρνηση φαίνεται ότι ακολουθεί παλιές αποτυχημένες συνταγές για να καλύψει την ένδεια χρήσιμων μεταρρυθμίσεων και την ανερμάτιστη φορολογική της πολιτική.

Η Κ. Σαββαΐδου έγραφε σε παλαιότερη μελέτη της περί διαπόμπευσης των φορολογουμένων (πριν αναλάβει θέση στον κρατικό μηχανισμό από τον οποίο εκπαραθυρώθηκε με μία άδικη διαπόμπευση), «το Υπουργείο Οικονομικών δεν θα πρέπει να κατηγορεί για φοροδιαφυγή και να δημοσιεύει ονόματα πολιτών χάριν εντυπώσεων».

Η όποια σύγκριση με άλλες χώρες που εφαρμόζουν μέτρα δημοσιοποίησης είναι ανακριβής και ατυχής. Για παράδειγμα στην Γαλλία και την Ιταλία δημοσιεύονται ολόκληρες οι τελεσίδικες αποφάσεις και μπορούν όλοι οι ενδιαφερόμενοι να διαβάσουν το ιστορικό και το σκεπτικό της καταδίκης.

Μήπως είμαστε όλοι στη λίστα των φοροφυγάδων;

Η Ελλάδα είναι χώρα χαμηλής εμπιστοσύνης προς το κράτος. Όταν εκατομμύρια Έλληνες είναι περήφανοι επειδή φοροδιαφεύγουν, γιατί θα αποτελέσει όνειδος η είδηση ότι ο γείτονας ή ο τάδε επώνυμος χρωστάει στην εφορία;

Όταν σχεδόν ένας στους δύο Έλληνες έχει ληξιπρόθεσμα χρέη στην εφορία, η μη πληρωμή φόρων έχει πρακτικώς απενοχοποιηθεί. Το τελευταίο διάστημα, η αγανάκτηση έχει οδηγήσει αρκετούς συμπολίτες μας στο να μη δέχονται την απόδειξη λιανικής, κάνοντας χάρη στον επαγγελματία γιατί υποφέρει και αυτός μαζί τους!

Αν όμως ένας πελάτης σας ζητήσει να προμηθεύσετε την επιχείρησή του υποσχόμενος ότι θα σας πληρώσει αλλά δεν θα αποδώσει φόρους, θα τον διευκολύνετε; Φαντάζομαι ότι όλοι θα εισπράξουν τον φόρο που δεν θα καταβληθεί στην εφορία. Δεν ενδιαφερόμαστε για το δημόσιο ταμείο, ακόμα και αν άτυπα είμαστε συνένοχοι για το φούσκωμα του ποσού που θα δημοσιευτεί μελλοντικά σε μία λίστα.

Κύκλος ζωής και χρέη θανάτου

Όταν οι επιχειρήσεις κλείνουν τον βιολογικό τους κύκλο, αρχίζουν να πεθαίνουν σταδιακά και σπανίως απότομα. Πληρώνουν κατά προτεραιότητα το προσωπικό και τους προμηθευτές και θέτουν σε δεύτερη προτεραιότητα φόρους και εισφορές. Ακόμα και τους παρακρατούμενους φόρους θα χρησιμοποιήσουν για κεφάλαιο κίνησης, σε μία απέλπιδα προσπάθεια επιβίωσης και ας γνωρίζουν οι υπεύθυνοι τις συνέπειες. Όταν κλείσει η επιχείρηση, τότε είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αφήσει χρέη και στο Δημόσιο.

Το ζητούμενο είναι να προλαμβάνονται οι αρνητικές επιπτώσεις για όλους, ή να είναι όσο το δυνατόν μικρότερες και συντομότερες. Αυτό προϋποθέτει σωστό θεσμικό πλαίσιο και ελεγκτικούς μηχανισμούς, ενώ η χώρα πάσχει από ένα χρονοβόρο και ανεπαρκές πτωχευτικό δίκαιο. Ελάχιστη αξία έχει σε πόσο χρόνο ανοίγει μία επιχείρηση σε σχέση με το πόσο χρόνο χρειάζεται για να κλείσει. Τόσα χρόνια διαδοχικές ανίκανες κυβερνήσεις περηφανεύονται ότι διευκολύνουν τις διαδικασίες έναρξης μιας επιχείρησης.

Παρά τους πανηγυρισμούς παραμένουμε ουραγοί και χιλιάδες άνθρωποι ταλαιπωρούν και ταλαιπωρούνται για να ξεκινήσει μία επαγγελματική δραστηριότητα (δεν αναφέρω μεγάλη επένδυση, γιατί εκεί θα βρεθούν και διαδηλωτές και δικαστήρια που θα την εμποδίσουν). Όταν ανοίγει κάποιος μία επιχείρηση, έχει την όρεξη και αντέχει ταλαιπωρίες και μέσα στον ενθουσιασμό του πληρώνει γρηγορόσημα και φόρους υπέρ τρίτων. Όταν κλείνουν οι επιχειρήσεις, δημιουργούνται άνεργοι, φέσια και χρέη. Και στην Ελλάδα κλείνουν βασανιστικά αργά, γιατί οι θεσμοί δεν είναι κατάλληλοι. Οι επικήδειες λίστες με δισεκατομμύρια χρέη στο δημόσιο είναι η κατάντια μας. Ούτε να θάψουμε τα ανεπίδεκτα εισπράξεως χρέη δεν μπορούμε (όταν το είχε ψελλίσει ο Γ. Παπακωνσταντίνου ως υπουργός, κινδύνευσε να κανιβαλιστεί ζωντανός).

Ατελείωτα φασκελώματα

Σε μία χώρα που ο διάλογος γίνεται με μούντζες και κραυγές, έρχεται και το κράτος με τέτοιες λίστες να βυθίσει τη θεσμική μας ανεπάρκεια λίγο παρακάτω.

Μουντζώνει τους νεκρούς στη λίστα. Μουντζώνει κάποιους επιχειρηματίες που προσπάθησαν να επιχειρήσουν σε μία χώρα που δεν φημίζεται για τη φιλικότητα στο επιχειρείν. Μουντζώνει όσα κορόιδα φροντίζουν να μη χρωστούν.

Πάντως, αν αληθεύει ότι ήταν μνημονιακή υποχρέωση η δημοσιοποίηση λίστας με χρέη στο δημόσιο, αξίζει να ρίξουμε και μία μούντζα στους ξένους που το σκέφτηκαν, γιατί είναι στην κοσμάρα τους. Αποδεικνύεται ότι δεν γνωρίζουν την ελληνική πραγματικότητα, μαζί με τους δικούς μας που αρνούνται την πραγματικότητα (εγχώρια και ξένη) και υπογράφουν ό,τι τους ζητήσουν για να μη χάσουν την κυβερνητική πραγματικότητά τους.

*Ο Κώστας Μαρκάζος είναι οικονομολόγος.