Ο αυξημένος ΦΠΑ στην παιδεία και το παράδοξο

Ένα από τα καυτά ζητήματα που απασχολεί γονείς, εκπαιδευτικούς και κυβέρνηση είναι η επιβολή του ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευση.

Υπενθυμίζουμε ότι με τον νόμο 4336/2015, από 20/7/15, επιβλήθηκε σε όλες τις υπηρεσίες ιδιωτικής εκπαίδευσης, πλην αυτών της προσχολικής ηλικίας (παιδικοί σταθμοί, νηπιαγωγεία), ο υψηλός συντελεστής ΦΠΑ 23%, σε μία από τις πολλές απέλπιδες προσπάθειες της κυβέρνησης για αύξηση των κρατικών εσόδων, προκαλώντας έτσι σωρεία αντιδράσεων από τους άμεσα ενδιαφερόμενους και αναστάτωση στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας.

Αντιλαμβανόμενη η κυβέρνηση το σφάλμα στο οποίο υπέπεσε και σε μια προσπάθεια να κατευνάσει τις αντιδράσεις, έχει δώσει παράταση στην ημερομηνία της δήλωσης μεταβολής για την ένταξη στο καθεστώς του ΦΠΑ, αρχής γενομένης όμως από 20/7/15, ικανοποιώντας έτσι αφενός τις απαιτήσεις των δανειστών της, αφού το μέτρο του ΦΠΑ εξακολουθεί να υφίσταται και αφετέρου, τις προσδοκίες των άμεσα θιγόμενων από το μέτρο επαγγελματίες και γονείς για πιθανή μελλοντική κατάργηση του μέτρου.

Μετά τις πρόσφατες εξαγγελίες του πρωθυπουργού για προσωρινή αναστολή του μέτρου έως τα μέσα Νοεμβρίου, που θα ψηφιστεί ο προϋπολογισμός του κράτους, αντιλαμβανόμαστε πως δεν έχει βρεθεί λύση στο πρόβλημα και δεν υπάρχει η βεβαιότητα ότι θα βρεθεί, αφού απαραίτητη προϋπόθεση για την ολική απάλειψη του μέτρου είναι η εξεύρεση νέων ισοδύναμων μέτρων, τα οποία η κυβέρνηση αδυνατεί να βρει εδώ και τρεις μήνες.

Μη έχοντας τα κατάλληλα ισοδύναμα λοιπόν, υπόθεση δυστυχώς πολύ ρεαλιστική, το μέτρο του ΦΠΑ θα κληθεί να εφαρμοστεί ή στην ολότητά του ή εν μέρει. Δηλαδή, ή ο νόμος θα παραμείνει ως έχει, ή θα επιβληθεί ο χαμηλός συντελεστής ΦΠΑ 13% αλλά ενδεχομένως σε μεγαλύτερο εύρος εκπαιδευτικών υπηρεσιών, περιλαμβάνοντας πιθανώς και την προσχολική ηλικία, γεγονός που απευχόμαστε.

Και στις δύο προαναφερθείσες περιπτώσεις όμως και εφόσον ισχύσει το μέτρο, τι θα γίνει με τους άμεσα ενδιαφερόμενους;

Οι γονείς θα κληθούν να πληρώσουν τη διαφορά του ΦΠΑ εν μέσω σχολικής χρονιάς, επιβαρύνοντας τον ήδη επιβαρυμένο οικογενειακό προϋπολογισμό και πολλοί εξ αυτών θα αναγκαστουν να διακόψουν τα παιδιά τους από την ιδιωτική εκπαίδευση, ενώ σημαντικός αριθμός από αυτούς θα στραφεί στην «ιδιαίτερη» και αδήλωτη κατ' οίκον εκπαίδευση, τουλάχιστον όσον αφορά στη φροντιστηριακή μάθηση των παιδιών τους.

Από την άλλη πλευρά, οι επιχειρηματίες θα απολέσουν ικανό κομμάτι των εσόδων τους αφού αρκετές οικογένειες δεν θα μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στην επιβάρυνση του ΦΠΑ, ενώ αρκετοί θα οδηγηθούν και στην εικονική μείωση των εσόδων τους, διευθετώντας έτσι το ποσοστό του ΦΠΑ κάτω από το τραπέζι μετά από συνεννόηση με τους γονείς.

Το κράτος, με τη σειρά του, είναι εμφανές πως θα ζημιωθεί από τα μειωμένα φορολογικά έσοδα που θα εισπράξει από τους μειωμένους τζίρους των εκπαιδευτηρίων και την αύξηση της «μαύρης» παροχής, αλλά περαιτέρω το μεγαλύτερο πρόβλημα που θα αντιμετωπίσει είναι η ανετοιμότητά του σε περίπτωση που πλήθος παιδιών από το ιδιωτικό σύστημα εκπαίδευσης διοχετευτεί στο δημόσιο. Ο κρατικός προϋπολογισμός θα επιβαρυνθεί με έξοδα για πρόσληψη νέου εκπαιδευτικού προσωπικού, αφού το υπάρχον δεν επαρκεί, και έξοδα έκδοσης επιπλέον διδακτικού υλικού, ενώ όλα αυτά θα συμβούν με υπερβολικές ως συνήθως κωλυσιεργίες, σε βάρος των μαθητών της χώρας.

Εν έτει 2015 και ενώ σε καμία άλλη χώρα της Ευρώπης η εκπαίδευση δεν επιβαρύνεται με ΦΠΑ, η κυβέρνηση δείχνει να αδυνατεί να κατανοήσει πως η μόρφωση των παιδιών της είναι το μόνο όπλο της ενάντια στην οικονομική, πολιτική και κοινωνική ένδεια που περιβάλλει τη χώρα, ενώ παράλληλα η επιβάρυνση με επιπλέον φόρο δεν θα επιφέρει την αύξηση των εσόδων που επιθυμεί.

*Ο κ. Μιχάλης Πόλυγγερ είναι φοροτεχνικός-λογιστής και επίτιμος πρόεδρος του Λογιστικού Συλλόγου Αθηνών. Η κ. Χριστίνα Κολίντζα είναι φοροτεχνικός και λογιστής.