Spiegel: Γιατί το Grexit πρέπει να αποφευχθεί

Οποιοσδήποτε αντιτίθεται στην προοπτική του Grexit μπορεί να αισθάνεται λίγο μόνος στη Γερμανία αυτές τις μέρες. Η αγανάκτηση για την ελληνική κυβέρνηση είναι ευρεία και οι ατελείωτοι γύροι διαπραγματεύσεων για το χρέος έχουν εξαντλήσει τον κόσμο. Ένα Grexit φαίνεται να υπόσχεται την απελευθέρωση και φαίνεται όλο και πιο ελκυστικό για πολλούς.

Όμως, αν η Ελλάδα έφευγε από το ευρώ, οι συνέπειες θα ήταν καταστροφικές –για την Ευρώπη, για την Ελλάδα και για τη Γερμανία. Δεν θα αργούσε η μέρα που θα μετανιώναμε. «Παίζονται» πολλά περισσότερα από απλώς μερικά δισεκατομμύρια ευρώ –που ούτως ή άλλως πιθανότατα έχουν ήδη χαθεί.

Το Grexit θα σηματοδοτούσε το τέλος της διαδικασίας της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Το ευρώ θα αποσταθεροποιούνταν ως νόμισμα. Η ΕΕ θα υπονομεύονταν γεωπολιτικά.

Μετά από πέντε χρόνια κατά τα οποία η Ελλάδα βρίσκεται στην κορυφή της ευρωπαϊκής ατζέντας, η έξοδό της από την ευρωζώνη θα αντιστοιχούσε σε μια μνημειώδη αποτυχία των ηγετών του μπλοκ. Η Ελλάδα θα καταδικάζονταν σε κακουχίες και θα έφευγε από την Ευρώπη.

Η ευρωζώνη μπορεί να είναι πιο εύρωστη τώρα απ' ότι ήταν πριν από πέντε χρόνια και οι επιπτώσεις ενός Grexit μπορεί να αποδειχθούν λιγότερο σοβαρές απ' όσο προβλέπονταν το 2010. Όμως σ' αυτή τη φάση, κανένας δεν γνωρίζει ακόμα ποιες ακριβώς θα ήταν οι συνέπειες, καθώς δεν υπάρχει προηγούμενο. Είτε προχωρήσει με ομαλό ή με ανώμαλο τρόπο, το Grexit θα ήταν ένα δραματικό γεγονός. Και ένα ακριβό γεγονός επίσης, καθώς θα κόστιζε στη Γερμανία έως και 60 δισ. ευρώ. Θα απαιτούνταν μια επιπλέον προσπάθεια ανθρωπιστικής βοήθειας ύψους δισεκατομμυρίων, αλλά και ελάφρυνση χρέους.

Περισσότερα από ένα νόμισμα

Πρώτο και κυριότερο, όμως, ένα Grexit θα ήταν καταστροφή για την Ευρώπη. Το ευρώ είναι περισσότερα από ένα απλό νόμισμα. Σχεδιάστηκε από τους ιδρυτές του ως ένα όχημα για την πολιτική ένωση της Ευρώπης. Έτσι, αν είναι η Ελλάδα να φύγει από το ευρώ, θα πρέπει πρώτα να φύγει από την ΕΕ. Στόχος του μπλοκ είναι να προωθήσει μια ακόμα στενότερη ένωση μεταξύ των κρατών-μελών του –όμως αυτή είναι μια διαδικασία που θα αντιστρέφονταν από ένα Grexit.

Το ευρώ θα έμοιαζε με μια νομισματική ένωση που είναι ατελής, ευάλωτη και που εύκολα μπορεί να «ξεγίνει». Το Grexit, επίσης, θα δημιουργούσε προηγούμενο. Στην επόμενη δυσκολία, οι αγορές ίσως αρχίσουν να σπεκουλάρουν κατά χωρών όπως η Ισπανία ή η Ιταλία.

Σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο, η κρίση του ευρώ έχει βοηθήσει ώστε να ενισχυθούν οι λαϊκιστές. Δείχνουν την κυριαρχία της Γερμανίας και το ελληνικό παράδειγμα ως απόδειξη για το πώς οι Βρυξέλλες επικρατούν άδικα έναντι της βούλησης των λαών. Το Grexit θα έριχνε νερό στον μύλο κομμάτων όπως το Εθνικό Μέτωπο της Γαλλίας και το Podemos στην Ισπανία.

Θα αναλογούσε επίσης και σε γεωπολιτική αποτυχία. Η Ευρώπη στοχεύει στο να καταστεί το τρίτο ισχυρότερο μπλοκ εξουσίας στον κόσμο, μαζί με τις ΗΠΑ και την Κίνα. Αν όμως δεν μπορεί να λύσει ένα ελάσσων πρόβλημα όπως το ελληνικό, ακόμα και μετά από χρόνια διαβουλεύσεων, πώς μπορεί να περιμένει να την πάρουν στα σοβαρά; Ποιος θα πίστευε ακόμα ότι θα μπορούσε να επιλύσει τα προβλήματά της με τους πρόσφυγες ή με τις συγκρούσεις στην Ουκρανία;

Ένα Grexit θα αποκάλυπτε τις ρωγμές σε όλη την Ευρώπη και θα την άφηνε να μοιάζει εκτεθειμένη –και όχι μόνο ευάλωτη έναντι του Βλαντιμίρ Πούτιν, που δεν θα έχανε χρόνο και θα εκμεταλλεύονταν την αντιμετώπιση των Ελλήνων από την Ευρώπη για να κάνει προπαγάνδα και να ζητήσει στενότερους δεσμούς με τους Έλληνες για στρατηγικούς λόγους.

Αν η Ελλάδα αναγκαστεί να φύγει από το ευρώ, θα γίνονταν ένα εξοργισμένο, ταπεινωμένο, οικονομικά κατεστραμμένο και πολιτικά αποσταθεροποιημένο έθνος. Η κυβέρνησή της πιθανότατα δεν θα είχε και μεγάλη αγάπη για την ΕΕ. Η Ελλάδα, ωστόσο, θα παρέμενε μέλος του ΝΑΤΟ –ένα μέλος σε στρατηγική θέση στην Μεσόγειο. Περισσότεροι πρόσφυγες θα έφταναν στις ελληνικές ακτές από οπουδήποτε αλλού στην Ευρώπη.

Μια τρίτη διάσωση

Το πιο αδύναμο επιχείρημα του φιλοελληνικού «στρατοπέδου» είναι πως η επιστροφή στη δραχμή θα βοηθούσε την Ελλάδα. Το Grexit θα έριχνε την Ελλάδα σε ακόμα μεγαλύτερη οικονομική αναταραχή, την οποία καμία ανθρωπιστική βοήθεια δεν θα μπορούσε να βοηθήσει. Ένα υποτιμημένο νέο νόμισμα λίγα θα έκανε για να βοηθήσει τους Έλληνες διότι έχουν έναν πολύ μικρό εξαγωγικό τομέα. Οι εισαγωγές θα γίνονταν απαγορευτικά ακριβές ο πληθυσμός θα γινόταν ακόμα πιο φτωχός, οι επιχειρήσεις θα χρεοκοπούσαν, ο πληθωρισμός μπορεί να έβγαινε εκτός ελέγχου.

Όλα αυτά θα ήταν καταστροφικά για μια χώρα που έχει υποστεί μείωση 25% του ΑΕΠ της από το 2007.

Δεν πρέπει να επιτραπεί να φύγει η Ελλάδα από την ευρωζώνη αν μπορεί να αποφευχθεί αυτό με οποιονδήποτε τρόπο, και σίγουρα δεν θα πρέπει να συμβεί μόνο επειδή οι ηγέτες της Ευρώπης είναι θυμωμένοι και έχουν βαρεθεί τους Έλληνες.

Αυτό, φυσικά, δεν σημαίνει πως η Ελληνική κυβέρνηση, που έχει δοκιμάσει σοβαρά τα νεύρα πολλών στην Ευρώπη, θα πρέπει να κάνει ότι θέλει. Όμως ένα Grexit μπορεί να είναι μόνο η ύστατη λύση, μια επιλογή που θα πρέπει να εξεταστεί μόνο αν αποτύχουν όλα τα άλλα. Μέχρι στιγμής, δεν έχουν εξεταστεί πλήρως όλες οι επιλογές.

Αυτό που απαιτείται τώρα είναι μια συμφωνία για ένα τρίτο πακέτο διάσωσης, με αντάλλαγμα αυστηρές μεταρρυθμίσεις και ελάφρυνση του χρέους, όπως ζητά το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Κατά την πάροδο των ετών, η Άνγκελα Μέρκελ έχει συσσωρεύσει ένα τεράστιο πολιτικό κεφάλαιο. Έχει την εμπιστοσύνη του Γερμανικού λαού. Σπανίως έχει στραφεί σε αυτό το κεφάλαιο για να λάβει αντιλαϊκές αποφάσεις. Ήρθε η ώρα να το κάνει.

Η Άνγκελα Μέρκελ πρέπει τώρα να δείξει ότι έχει πολιτική ικανότητα και να καταλήξει σε συμφωνία –ακόμα και αν το ίδιο το εκλογικό της χώμα θα προτιμούσε να ξεφορτωθεί τελείως τους Έλληνες.