Τουρκία: Η οικονομία «έριξε» τα ποσοστά του Ερντογάν

Τα αποτελέσματα των τουρκικών εκλογών της 7ης Ιουνίου 2015 αποτελούν, χωρίς άλλο, την αρχή εξελίξεων στη γειτονική χώρα.

Στο επίκεντρο η αποτυχία του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚP) του προέδρου Ερντογάν, υπό την αρχηγία του πρωθυπουργού Νταβούτογλου, να εξασφαλίσει την απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, κάτι που το επιτύχαινε από το 2002.

Οι Τούρκοι ψηφοφόροι απέρριψαν τα σχέδια του Ερντογάν να προωθήσει συνταγματική αναθεώρηση, προκειμένου το πολιτικό σύστημα να γίνει προεδρικό, με τη μεταβίβαση στον πρόεδρο, δηλαδή στον ίδιο, εξουσιών που θα τον αναδείκνυαν σε εκλεγμένο «σουλτάνο»,

Το εκλογικό σώμα αντέδρασε στη διαφθορά, τον αυταρχισμό και την ναπολεόντεια διακυβέρνηση του Ερντογάν.

Παράλληλα θα πρέπει να σημειώσουμε ότι και η ακολουθούμενη εξωτερική πολιτική της Τουρκίας, σύμφωνα με το δόγμα Νταβούτογλου έχει φέρει εντελώς τα αντίθετα, από τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Η Τουρκία, ουσιαστικά, έχει προβλήματα με όλους τους γείτονες της. Μάλιστα πολλές ενέργειές της, όπως έχει αποκαλυφθεί από τον διεθνή τύπο, έρχονται και σε πλήρη αντίθεση με την διεθνή κοινότητα, όπως πχ. οι σχέσεις της με το ISIS.

Όλα τα παραπάνω σαφώς έχουν σημαντική επίδραση στις αποφάσεις του εκλογικού σώματος.

Θεωρώ όμως ότι στην εκλογική μείωση των ποσοστών του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚP) συνετέλεσε σημαντικά και οι εξελίξεις των τελευταίων δύο ετών στην οικονομία της Τουρκίας. Συγκεκριμένα:

1. Ο ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 2,9% το 2014 έναντι 4,2% το 2013. Για το 2015 οι προβλέψεις είναι παρόμοιες με αυτές του 2014 (ΟΟΣΑ: 3,1%) δεδομένου ότι το τελευταίο τρίμηνο του 2014 η μεγέθυνση ήταν 2,4%. Η τουρκική οικονομία φαίνεται ότι αφήνει πίσω της τις μεγάλους ρυθμούς μεγέθυνσης του ΑΕΠ της προηγούμενης δεκαετίας.

2. Το ποσοστό ανεργίας το Φεβρουάριο του 2015 ανήλθε στο 11,2%, έναντι 10,2% τον αντίστοιχο μήνα του 2014. Η ανεργία των νέων παρουσιάζει αύξηση το τελευταίο εξάμηνο, από 19,1% (Σεπτέμβριο 2014) στο 19,7% (Απρίλιος 2015).

3. Η τουρκική λίρα συνεχίζει να διολισθαίνει έναντι του αμερικανικού δολαρίου με μεγαλύτερο ρυθμό από τα νομίσματα των υπολοίπων αναδυομένων χωρών. Σύμφωνα με την ΚΤ της Τουρκίας με ημερομηνία 01.11.2011 – 01.05.2015 , η τουρκική λίρα έχει υποτιμηθεί, κατά 50,0% έναντι του αμερικανικού νομίσματος , ενώ κατά μέσο όρο το σύνολο των νομισμάτων των αναδυομένων οικονομιών ( Brazil, Chile, Colombia, Mexico, Poland, Hungary, Czech Republic, South Africa, Indonesia, South Korea, Romania, Malaysia and Philippines) έχει υποτιμηθεί κατά 30,0%.

4. Η απόδοση του δεκαετούς ομολόγου, την περίοδο Μαρτίου – Μαΐου 2015 αυξήθηκε από 7,3% σε 9,8%.

5. Ο δείκτης Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης μειώθηκε, το Μάιο 2015, στο 64,29, στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων έξι χρόνων.

6. Οι εισροές κεφαλαίων μειώνονται συνεχώς ενώ ειδικά τα κεφάλαια που έχουν επενδυθεί σε μετοχές εγκαταλείπουν σταδιακά την χώρα.

Ίσως όμως το σημείο κλειδί των μελλοντικών εξελίξεων στην οικονομία θα είναι το κατά πόσον θα μπορέσει να εξασφαλισθεί η συνέχιση της πολιτικής σταθερότητας με αντίστοιχο τρόπο με αυτόν που είχε εξασφαλισθεί με τις μονοκομματικές κυβερνήσεις του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚP).

Θεωρώ ότι θα είναι δύσκολο το οικονομικό περιβάλλον να απολαύσει τέτοιου είδους πολιτική σταθερότητα συνοδευόμενη με απόλυτη σαφήνεια ως προς τα μέσα και τους στόχους της οικονομικής πολιτικής. Ίσως το τελειωτικό κτύπημα του ανοδικού κύκλου της τουρκικής οικονομίας να προέλθει από τον συγκεκριμένο παράγοντα.

*Ο Κώστας Μελάς είναι Δρ Οικονομίας, Όμιλος Κοινωνικού - Οικονομικού Προβληματισμού και Πολιτικής Δράσης.