Hugo Dixon: Η Ελλάδα χρειάζεται εκλογές

Τα περισσότερα σενάρια που έχει να αντιμετωπίσει η Ελλάδα είναι ζοφερά. Η χώρα θα μπορούσε να χρεοκοπήσει, να επιβάλει ελέγχους στην κίνηση κεφαλαίων, να μετατρέψει αναγκαστικά τις καταθέσεις σε τραπεζικά κεφάλαια, να εγκαταλείψει το ευρώ κλπ. Υπάρχει όμως ακόμα μια πιθανότητα τα πράγματα να μην καταλήξουν πολύ άσχημα. Όλοι αυτοί που ενδιαφέρονται για την Ελλάδα, αρχίζοντας από τον πρωθυπουργό της Αλέξη Τσίπρα, πρέπει να εργαστούν σκληρά για τον λιγότερο κακό δρόμο για τη συνέχεια.

Αυτός ο δρόμος όχι μόνο θα απαιτήσει από τον Τσίπρα να φάει τα λόγια του, αλλά και να ζητήσει νέες εκλογές. Η χρονική στιγμή είναι δύσκολη, δεδομένου ότι μέσα στους επόμενους τρεις μήνες η Αθήνα πρέπει να καταβάλει μια σειρά πληρωμών προς το ΔΝΤ και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, όμως μπορεί να γίνει.

Το βασικό πρώτο βήμα είναι η Ελλάδα να πετύχει μια βραχυπρόθεσμη συμφωνία με τους πιστωτές της: να ξεκλειδώσει τα δάνεια ύψους 7,2 δισ. ευρώ και να αποφύγει μια χρεοκοπία που σε διαφορετική περίπτωση πιθανότατα θα συμβεί τον επόμενο μήνα. Δεδομένου ότι οι δύο πλευρές εξακολουθούν να απέχουν πολύ, αυτό δεν θα είναι εύκολο. Από την άλλη πλευρά, ο Τσίπρας λέει πως είναι αισιόδοξος για μια συμφωνία – έτσι ίσως αυτό δείχνει πως είναι επιτέλους έτοιμος να κάνει υποχωρήσεις.

Η σημαντικότερη υποχώρηση που πρέπει να κάνει η Αθήνα αφορά τις συντάξεις. Το ελληνικό σύστημα δεν είναι βιώσιμο, σε μεγάλο βαθμό λόγω του μεγάλου αριθμού των εξαιρέσεων που επιτρέπουν τη συνταξιοδότηση σε πολύ νεότερη ηλικία από την επίσημη ηλικία συνταξιοδότησης. Οι πιστωτές δεν πρέπει να κάνουν πίσω στο σημείο αυτό.

Από την άλλη πλευρά, η ευρωζώνη και το ΔΝΤ θα πρέπει να είναι έτοιμοι να υποχωρήσουν στο θέμα της εργασιακής μεταρρύθμισης. Αν και έχουν δίκιο να επιμένουν η Ελλάδα να μην ανακαλέσει τις αλλαγές που έχουν βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα, δεν υπάρχει λόγος να υπάρξει περαιτέρω κατάργηση της προστασίας των εργαζομένων.

Υποθέτοντας πως μπορεί να υπάρξει μια τέτοια βραχυπρόθεσμη συμφωνία, θα συνεχίσουν να υπάρχουν τρία ερωτήματα: Θα μπορέσει ο Τσίπρας να καταφέρει τον ΣΥΡΙΖΑ να στηρίξει τη συμφωνία; Πώς θα χρηματοδοτηθεί η Αθήνα ενόσω θα επεξεργάζεται κατά τη διάρκεια του καλοκαιρού μια πιο μακροπρόθεσμη συμφωνία με τους πιστωτές; Και θα είναι έτοιμοι η Ελλάδα και οι πιστωτές να συμφωνήσουν σε μια πολυετή συμφωνία που θα απαιτεί ακόμα περισσότερες μεταρρυθμίσεις και πιθανότατα νέα δάνεια που θα ξεπερνούν τα 50 δισ. ευρώ;

Η προκήρυξη δεύτερων εκλογών θα είναι ο καλύτερος τρόπος για να απαντηθούν αυτά τα ερωτήματα. Θα ήταν ένας τρόπος ώστε ο Α. Τσίπρας να διώξει τους σκληροπυρηνικούς από το κόμμα του. Εξασφαλίζοντας μια εντολή από τον ελληνικό λαό να διαπραγματευτεί ένα νέο μακροπρόθεσμο πρόγραμμα, οι πιστωτές θα είχαν περισσότερη εμπιστοσύνη πως η Αθήνα θα τηρήσει τις δεσμεύσεις της. Αυτό, με τη σειρά του, θα διευκόλυνε τη ροή χρήματος τώρα, αλλά και μελλοντικά.

Αν δεν στραφεί και πάλι στον ελληνικό λαό ο Τσίπρας, θα είναι δύσκολο οι πιστωτές να εμπιστευθούν οτιδήποτε υποσχεθεί. Μετά τους τελευταίους τέσσερις μήνες αποθαρρυντικών συνομιλιών, θα ανησυχούν ότι απλώς θα πάρει τα χρήματα και θα αποτύχει να εφαρμόσει το πρόγραμμα.

Οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης, των οποίων ηγείται η Γερμανία, θα δυσκολευτούν να πείσουν τα κοινοβούλιά τους να εγκρίνουν άλλα 50 δισ. ευρώ και περισσότερα σε δάνειο διάσωσης για την Ελλάδα, θεωρώντας πως είναι πεταμένα λεφτά. Το ΔΝΤ επίσης θα είναι απρόθυμο να παίξει ρόλο. Αν δεν το κάνει, τότε σίγουρα θα είναι αδύνατον να συναινέσει το γερμανικό κοινοβούλιο.

Μια δεύτερη εκλογική αναμέτρηση, στην οποία ο Α. Τσίπρας θα πει στον ελληνικό λαό ότι πρέπει να κάνει συμβιβασμούς για να σωθεί το κράτος, θα τα άλλαζε όλα αυτά. Δεδομένου ότι θέλουν να παραμείνουν στο ευρώ και των αναταράξεων στην αντιπολίτευση, ο πρωθυπουργός είναι σε καλή θέση να κερδίσει την πλειοψηφία.

Ο καλύτερος χρόνος για μια δεύτερη εκλογική αναμέτρηση πιθανότατα θα ήταν ο Ιούλιος – αφού εξασφαλιστεί μια βραχυπρόθεσμη συμφωνία, αλλά πριν ξεκινήσει στα σοβαρά η διαβούλευση για το μακροπρόθεσμο πρόγραμμα.

Σε αυτό το σενάριο, ο Α. Τσίπρας θα συμφωνούσε στην επιβολή κάποιων αντιλαϊκών μέτρων τώρα και θα τα περνούσε στη Βουλή. Κάποιοι από τους σκληροπυρηνικούς του κόμματος πιθανότατα θα εξεγείρονταν, γεγονός που σημαίνει πως ίσως χρειαστεί τη στήριξη της αντιπολίτευσης. Οι πιστωτές θα εκταμίευαν τα υπόλοιπα 7,2 δισ. ευρώ του τρέχοντος προγράμματος διάσωσης. Καθώς αυτά δεν αρκούν για να περάσει η Ελλάδα το καλοκαίρι, η ΕΚΤ θα άφηνε επίσης τις ελληνικές τράπεζες να αγοράσουν περισσότερα έντοκα γραμμάτια από την κυβέρνηση.

Ο Α. Τσίπρας στη συνέχεια θα κήρυττε εκλογές. Καθώς έχει περάσει λιγότερο από χρόνος από τις εκλογές του Ιανουαρίου, η ελληνική νομοθεσία προβλέπει ότι μπορεί να επιλέξει ο ίδιος τους υποψήφιους από το κόμμα του. Ως εκ τούτου θα μπορούσε να διώξει τους αντάρτες, που υποθέτουμε ότι θα σχημάτιζαν το δικό τους ακροαριστερό κόμμα.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι εκλογές είναι προτιμότερες από το δημοψήφισμα, υπέρ του οποίου έχει ταχθεί ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ως έναν τρόπο ώστε να εξασφαλιστεί μια νέα εντολή από τον λαό. Μετά από ένα τέτοιο δημοψήφισμα ο Τσίπρας θα έμενε κολλημένος με τους ίδιους βουλευτές.

Μετά τις δεύτερες εκλογές, θα μπορούσαν να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις για ένα νέο πρόγραμμα διάσωσης. Με τον Α. Τσίπρα να έχει τη στήριξη μιας πιο μετριοπαθούς ομάδας βουλευτών, οι πιστωτές θα ήταν πρόθυμοι όχι μόνο να δανείσουν περισσότερα χρήματα με αντάλλαγμα μεταρρυθμίσεις, αλλά και να συμφωνήσουν κάποια ελάφρυνση του τεράστιου χρέους της χώρας, ίσως παρατείνοντας την περίοδο έναρξης αποπληρωμής των δανείων αλλά και την περίοδο κατά την οποία πρέπει να αποπληρωθούν τα δάνεια αυτά.

Ένα τέτοιο σενάριο μπορεί να φαίνεται παραμύθι, όμως είναι ένα από τα λίγα που δεν έχουν ένα βαθύτατα θλιβερό τέλος.