Γιατί η Κύπρος χρειάζεται μια ιδιωτική «κακή τράπεζα»

Κατά το πρόσφατο συνέδριο που διοργάνωσε η Ομοσπονδία Εργοδοτών Βιομηχάνων στη Λευκωσία αναδείχτηκε για μία ακόμη φορά το πρόβλημα της ελλιπούς ρευστότητας στην κυπριακή οικονομία, καθώς και η μεγάλη δυσκολία των επιχειρήσεων να δανειοδοτηθούν από το τραπεζικό σύστημα της χώρας.

Στο πλαίσιο του συνεδρίου ο Πρόεδρος του Δημοκρατικού Κόμματος Νικόλας Παπαδόπουλος επανέλαβε τη γνωστή του θέση για τη δημιουργία μιας Κακής Τράπεζας στην Κύπρο, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα και να τονωθεί η οικονομία.

Από την πλευρά του, αναφερόμενος στο ίδιο θέμα, ο υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης αμφισβήτησε το κατά πόσον θα μπορούσαν αυτά τα κεφάλαια να δοθούν από το κράτος, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο για μια Κακή Τράπεζα που θα χρηματοδοτείτο από ιδιωτικά κεφάλαια.

Σε κάθε περίπτωση, η επιστροφή στο δημόσιο διάλογο της λεγόμενης Κακής Τράπεζας μας θυμίζει τους ταραχώδεις μήνες του Μαρτίου και του Απριλίου 2013 και τις τότε συζητήσεις για την άμεση αναδιάρθρωση του τραπεζικού τομέα. Ωστόσο, στο νέο περιβάλλον οικονομικής σταθεροποίησης, βοηθητικό θα ήταν να δώσουμε ένα κοινό ορισμό του τι είναι κακή τράπεζα.

Η τράπεζα αυτή δημιουργείται με σκοπό να εξαγοράσει τα μη εξυπηρετούμενα στοιχεία ενεργητικού μιας τράπεζας σε τιμές αγοράς. Με τη μεταφορά τους σε μια κακή τράπεζα, οι τράπεζες καθαρίζουν τον ισολογισμό τους από τοξικά στοιχεία, ενώ παράλληλα υποχρεώνονται να υποστούν αποσβέσεις. Μέσω της διαδικασίας αυτής οι μέτοχοι και οι ομολογιούχοι θα χάσουν χρήματα, ωστόσο, οι καταθέτες δεν θα υποστούν ζημίες. Οι τράπεζες που θα καταστούν αφερέγγυες ως αποτέλεσμα της διαδικασίας αυτής, θα μπορούν να ανακεφαλαιοποιηθούν, να κρατικοποιηθούν, ή να εκκαθαριστούν.

Η εκτενέστατη εμπειρία μας σε αγορές όπως η Σλοβενία, όπου δημιουργήθηκε μια κυβερνητικής ιδιοκτησίας κακή τράπεζα για να απορροφήσει τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια από τους ισολογισμούς των κρατικοποιημένων τραπεζών, μας έχει υποδείξει ότι αυτή η διαδικασία επιτρέπει στα πιστωτικά ιδρύματα να επιστρέψουν σε συνθήκες ομαλής λειτουργίας, να δανείσουν, και συνάμα να αυξήσουν την επιστρεφόμενη αξία στον φορολογούμενο, όταν ιδιωτικοποιηθούν εκ νέου.

Με ειδίκευση στα επισφαλή στοιχεία ενεργητικού, έχουμε συμμετάσχει σε διαδικασίες πώλησης δανειακών χαρτοφυλακίων έξι εταιρειών, διαδικασίες που ξεκίνησαν από την κακή τράπεζα και για τις οποίες εξεδώσαμε δεσμευτικές προσφορές συνολικής αξίας 175 εκατ. ευρώ. Το γεγονός ότι η κακή τράπεζα ανέλαβε το ρόλο ως μεγαλύτερος πιστωτής προσδίδει καθοδήγηση και συνοχή σε μια πολυσύνθετη διαδικασία στην οποία συμμετέχει ένας μεγάλος αριθμός πιστωτικών ιδρυμάτων.

Στις διαδικασίες στις οποίες έχουμε εμπλακεί έχουμε δει δανειακά χαρτοφυλάκια, που αρχικά δεν τράβηξαν το ενδιαφέρον των ξένων επενδυτών, να καθίστανται ελκυστικά με μεγάλο ανταγωνισμό ως προς την απόκτησή τους.

Στις δημοπρασίες συμμετείχαν μεγάλα αμερικανικά hedge funds καθώς και επενδυτικές τράπεζες, οι οποίες κατέθεσαν προσφορές σε πιο υψηλές τιμές. Χάρη στην κακή τράπεζα, ο φορολογούμενος πολίτης είχε την ευκαιρία να ανακτήσει εκατομμύρια από ζημιογόνα στοιχεία ενεργητικού.

Η περίπτωση της Κύπρου

Το ερώτημα είναι πώς θα μπορούσε να λειτουργήσει αυτό το μοντέλο στην Κύπρο. Αυτήν τη στιγμή το σύνολο των μη εξυπηρετούμενων δανείων στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα ανέρχεται στα 28 δισ. ευρώ και αφορά κυρίως τον τομέα των ακινήτων. Μια ιδιωτική κακή τράπεζα χρηματοδοτούμενη από ξένα κεφάλαια θα μπορούσε να δημιουργηθεί σε ένα διάστημα λίγων μηνών με στόχο να εξαγοράσει αρκετά από αυτά σε τιμές AQR, με μηδαμινό αντίκτυπο στο ρυθμιστικό κεφάλαιο των τραπεζών. Οι διαδικασίες για τη μετέπειτα (και εν πολλοίς κερδοφόρα) πώλησή τους θα αποτελέσει μέρος των εργασιών της τράπεζας, προσελκύοντας πολυπόθητο ξένο κεφάλαιο στην οικονομία, δίνοντας ώθηση στην αγορά ακινήτων της Κύπρου και αποκλείοντας τα ζημιογόνα projects.

Οι νέοι πιστωτές στις εταιρείες αυτές θα έχουν θετικό αντίκτυπο στην οικονομία γενικότερα, εισάγοντας εμπειρία και ακεραιότητα στην εταιρική διακυβέρνηση, η οποία θα ασκεί έλεγχο, είτε μέσω συμφωνιών αναδιάρθρωσης, είτε μέσω συμμετοχής στη δόμηση των κεφαλαίων. Το τραπεζικό σύστημα θα λάβει επιπλέον ρευστότητα, δίνοντας έτσι την ευκαιρία σε τράπεζες όπως στην Τράπεζα Κύπρου να αποπληρώσει μεγαλύτερα ποσά έκτακτης ενίσχυσης σε ρευστότητα (ELA) που έχει επωμιστεί μετά την απορρόφηση της Λαϊκής Τράπεζας.

Ωστόσο, ένα είναι το σίγουρο: χωρίς να υπάρχει μια ξεκάθαρη δομή και μια αξιόπιστη «κακή τράπεζα» που μπορεί να θέσει σε ισχύ τις πωλήσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων και επισφαλή στοιχεία ενεργητικού, η εισροή ξένων επενδύσεων από κατόχους μεγάλης ρευστότητας όπως hedge funds, ταμεία επιχειρηματικού κεφαλαίου και τμήματα πίστωσης (credit desks) μεγάλων επενδυτικών τραπεζών, θα συνεχίσει να είναι περιορισμένη.

*Ο Σάββας Λιασής είναι συνέταιρος και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Elements Capital Partners Limited.