Καλούσης: Η καινοτομία μονόδρομος για τη βιομηχανία τροφίμων

Είναι πλέον από όλους αποδεκτό ότι, για να δημιουργηθεί διατηρήσιμη ανάπτυξη, πολύ σημαντικό ρόλο παίζει η καινοτομία, ιδιαιτέρως δε αυτή που δημιουργεί αγορές. Και από την άποψη αυτή αναγνωρίζεται σχεδόν από όλες τις σχολές οικονομικής σκέψεως η ανάγκη να υπάρχουν πλατφόρμες και κίνητρα που θα επιταχύνουν την ροή κεφαλαίων μεταξύ επενδυτών και φορέων καινοτομίας που δημιουργεί αγορές.

Στο πλαίσιο αυτής της πιεστικής πραγματικότητας, η ελληνική βιομηχανία ειδών διατροφής καταβάλλει σημαντικές προσπάθειες να ανταποκριθεί στις νέες συνθήκες, από τις οποίες εξαρτάται και το αν η ελληνική οικονομία θα μπορέσει να αφήσει πίσω της την κρίση ή όχι. Διότι, κακά τα ψέμματα, η χώρα δεν έχει μόνον προβλήματα χρέους, αλλά και μεγάλη πρόκληση ανάπτυξης.

Ιδιαίτερα σημαντικός στο επίπεδο αυτό είναι ο ρόλος του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων (ΣΕΒΤ), ο οποίος πιστεύει στην καινοτομία και, ως εκ τούτου, θεωρεί την ανάπτυξη και την προώθησή της βασική προϋπόθεση τόνωσης της ανταγωνιστικότητας και της απαραίτητης για την επιβίωση της χώρας εξωστρέφεια. Αυτός είναι, συνεπώς, και ο λόγος που ο ΣΕΒΤ στηρίζει και προωθεί την συνεργασία της ερευνητικής κοινότητας με τον παραγωγικό ιστό της χώρας, ώστε η ελληνική βιομηχανία τροφίμων να επενδύει στην έρευνα και την καινοτομία, ενώνοντας τις δυνάμεις της με άλλους φορείς, όπως είναι το Πανεπιστήμιο, οι ερευνητικοί φορείς και άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα.

Ο ΣΕΒΤ θεωρεί ότι οι δράσεις και οι μηχανισμοί που προωθούν την έρευνα και την καινοτομία στον κλάδο των τροφίμων πρέπει να αποτελούν εθνική προτεραιότητα, γι αυτό δίνει έμφαση στην σύνδεση της έρευνας και της τεχνολογικής ανάπτυξης με τις ανάγκες του παραγωγικού τομέα και υποστηρίζει την ανάπτυξη μιας εθνικής στρατηγικής για την έρευνα και την καινοτομία, με στόχο την προώθηση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων και την κάλυψη των σύγχρονων απαιτήσεων και αναγκών των καταναλωτών.

Στην λογική αυτή, λοιπόν, στην βιομηχανία τροφίμων πιστεύουμε ότι οι Τεχνολογικές Πλατφόρμες λειτουργούν ως δεξαμενές ιδεών για την ανάδειξη προτεραιοτήτων, την χάραξη της στρατηγικής για την έρευνα και την καινοτομία και την διαμόρφωση ενός σχεδίου υλοποίησης των θέσεων αυτών, με απώτερο στόχο την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης.

Τεχνολογική Πλατφόρμα «Food for Life»

Η Ευρωπαϊκή Τεχνολογική Πλατφόρμα «Food for Life» ξεκίνησε με πρωτοβουλία της FDE (Συνομοσπονδία των Βιομηχανιών Τροφίμων και Ποτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης) και των μελών της και υποστηρίζεται από την Γενική Διεύθυνση Έρευνας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στόχοι αυτής της Τεχνολογικής Πλατφόρμας –στην οποία βέβαια ενεργό ρόλο έχει και ο ΣΕΒΤ– είναι:

*η καινοτομία στον κλάδο των τροφίμων,

*ο συντονισμός των δραστηριοτήτων για την έρευνα,

*η κινητοποίηση μιας κρίσιμης μάζας φορέων σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο,

*η προώθηση της συνεργασίας, της επικοινωνίας, της εκπαίδευσης και της μεταφοράς τεχνολογίας.
Μέλη της Τεχνολογικής Πλατφόρμας είναι μεγάλες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, επιχειρήσεις της πρωτογενούς παραγωγής, ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια, ελεγκτικοί φορείς, παράγοντες πολιτικού σχεδιασμού, ενώσεις καταναλωτών. Ας σημειωθεί επίσης ότι στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Τεχνολογικής Πλατφόρμας έχουν συγκροτηθεί σε 36 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, Εθνικές Τεχνολογικές Πλατφόρμες. Οι Εθνικές Πλατφόρμες:

*είναι η «φωνή» του κλάδου των τροφίμων της κάθε χώρας,

*αποτελούν εργαλεία για τον καθορισμό των ερευνητικών προτεραιοτήτων, λαμβάνοντας υπ' όψιν τις ανάγκες της βιομηχανίας,

*αποτελούν κανάλι επικοινωνίας με την Ευρωπαϊκή Τεχνολογική Πλατφόρμα, συμβάλλοντας στην διαμόρφωση των ερευνητικών προτεραιοτήτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, και

*έχουν δημιουργήσει ένα δίκτυο για την ανταλλαγή καλών πρακτικών και εμπειριών και για την προώθηση των θέσεών τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η ελληνική συμμετοχή

Η Ελληνική Τεχνολογική Πλατφόρμα συγκροτήθηκε τον Μάϊο του 2009 με πρωτοβουλία του ΣΕΒΤ, στο πλαίσιο της αντίστοιχης Ευρωπαϊκής, και συγκεντρώνει τους κύριους «εταίρους» του κλάδου των τροφίμων, όπως μεγάλες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις του χώρου, επιχειρήσεις της πρωτογενούς παραγωγής, ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια, ελεγκτικούς φορείς, παράγοντες πολιτικού σχεδιασμού, ενώσεις καταναλωτών, κλπ.

Στόχος της είναι οι ερευνητικές προσπάθειες γύρω από τα τρόφιμα να ενταχθούν σε ενιαία στρατηγική, η οποία θα στοχεύει στην μεγιστοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας για την ωφέλεια του καταναλωτή και την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας. Σημαντικό όργανο της Τεχνολογικής Πλατφόρμας είναι το Συμβούλιο Καθοδήγησης, το οποίο διαμορφώνει την πολιτική της Πλατφόρμας και λαμβάνει τις σχετικές αποφάσεις. Επίσης, στους κόλπους της λειτουργεί και ένα Επιστημονικό Συμβούλιο, το οποίο εισηγείται στο Συμβούλιο Καθοδήγησης τα προς επεξεργασία επιστημονικά-ερευνητικά θέματα.

Τέλος, με στόχο την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της βιομηχανίας τροφίμων σε όρους καινοτομίας και τεχνολογίας μέσα από τον συντονισμό της συνεργατικής έρευνας και συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, τον Δεκέμβριο του 2014 υπογράφηκε Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ ΣΕΒΤ και Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ), που στηρίζει δράσεις και ενέργειες για την προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας. Συγκεκριμένα, ο ΣΕΒΤ και η ΓΓΕΤ συνεργάζονται με στόχο:

* Τον σχεδιασμό, την προώθηση και την υπογραφή προγραμματικών συμφωνιών μεταξύ των επιχειρήσεων και των ερευνητικών φορέων του κλάδου των τροφίμων για ερευνητικές συνεργασίες, χρήση υπαρχουσών ερευνητικών υποδομών και συμπλήρωσή τους ή δημιουργία νέων, όπου απαιτείται, μέσω συνεργασίας δημοσίου και ιδιωτικού φορέα (public-private partnership –PPPs).

* Την δημιουργία κατάλληλου νομοθετικού πλαισίου, που θα διευκολύνει την εργασία ερευνητών των ερευνητικών φορέων στις επιχειρήσεις και αντιστρόφως με συγκεκριμένο αντικείμενο και χρονική διάρκεια, θα προωθήσει σύγχρονες πρακτικές προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και θα κινητοποιήσει την στενότερη συνεργασία μεταξύ ερευνητών και επιχειρήσεων.

* Την ποσοτική και ποιοτική αποτύπωση των δραστηριοτήτων έρευνας και καινοτομίας στον κλάδο των τροφίμων και την διάχυση των αποτελεσμάτων αυτών στην ελληνική οικονομία και κοινωνία.

Από αυτά που προηγούνται γίνεται φανερή η βούληση του ΣΕΒΤ να προσφέρει το κατά δύναμη στην υπόθεση της βιώσιμης ανάπτυξης, με σκοπό την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας σε συνθήκες διαρκούς ευημερίας.

* Ο κ. Ευάγγελος Καλούσης είναι Πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων (ΣΕΒΤ)