WSJ: H Ελλάδα κατάφερε το 18 εναντίον ενός!

Καθώς οι διαπραγματεύσεις για τη διάσωση της Ελλάδας κινούνται προς το χείλος του γκρεμού, οι 19 χώρες της ευρωζώνης έχουν μοιραστεί σε δύο ευκρινή στρατόπεδα: στην Ελλάδα και στους άλλους 18.

Δεν ήταν έτσι εξαρχής η κατάσταση. Η νέα κυβέρνηση του ΑλέξηΤσίπρα έτυχε επιφυλακτικής υποδοχής από πολλούς όταν ανέλαβε την εξουσία τον Ιανουάριο, δεδομένων των τολμηρών προεκλογικών υποσχέσεων του Αριστερού ηγέτη για διαγραφή του ελληνικού χρέους. Όμως υπήρχαν ορισμένοι υποστηρικτές της Αριστεράς μεταξύ των ηγετών της Γαλλίας και της Ιταλίας και πολλοί περίμεναν πως ο κ. Τσίπρας θα άλλαζε πορεία όταν θα αναλάμβανε τη διακυβέρνηση της χώρας.

Η αλλαγή αυτή δεν έχει φανεί και ακόμα και η συμπάθεια που υπήρχε έχει κάπως υποχωρήσει. Ο υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης έχασε τη συμμαχία της Ιταλίας όταν δήλωσε πως και αυτή η χώρα κινδυνεύει να χρεοκοπήσει. Πολιτικοί σε όλη την Ευρώπη πλέον από όλα τα πολιτικά κόμματα λένε και δημοσίως και ιδιωτικά ότι η Ελλάδα πρέπει να τηρήσει τους κανόνες αν θέλει περισσότερη βοήθεια.

Πριν από τη συνεδρίαση του Eurogroup τον περασμένο μήνα, ο Αυστριακός υπουργός Οικονομικών Χανς Γιεργκ Σέλινγκ δήλωσε πως «στις συνεδριάσεις του Eurogroup για την Ελλάδα, μέχρι στιγμής, υπήρχε ένα πολύ αποφασισμένο μέτωπο υπουργών Οικονομικών 18 προς 1, και συνεχίζουμε να το τηρούμε αυτό».

Ο ιστορικός και σχολιαστής θεμάτων Ευρωπαϊκής Ένωσης, Πίτερ Λάντλοου, λέει πως η απομόνωση της Ελλάδας εντός του μπλοκ ίσως είναι χωρίς προηγούμενο. Αυτό, κατά τον ίδιο και άλλους, έχει αρκετές εξηγήσεις.

Ορισμένες κυβερνήσεις της ευρωζώνης -η ιρλανδική, η πορτογαλική, η ισπανική και οι κυβερνήσεις των χωρών της Βαλτικής- θεωρούν ότι «έχουν καταπιεί σκληρά, πολιτικά ακριβά, αλλά τελικά επιτυχημένα φάρμακα» και δεν βλέπουν τον λόγο για τον οποίον η Ελλάδα θα πρέπει να γλιτώσει. Ορισμένες, όπως η Σλοβακία και οι χώρες της Βαλτικής, είναι φτωχότερες από την Ελλάδα και πληρώνουν χαμηλότερο κατώτατο μισθό στους εργαζομένους τους.

Άλλο ένα στοιχείο είναι ότι η περαιτέρω ελάφρυνση του ελληνικού χρέους με όποια μορφή σημαίνει απώλειες για τις κυβερνήσεις -η Αθήνα χρωστά σε άλλες κυβερνήσεις της ευρωζώνης 195 δισ. ευρώ- και ως εκ τούτου για τους φορολογούμενους της ευρωζώνης. Η Ελλάδα χρωστάει τα περισσότερα στη Γερμανία –πάνω από 60 δισ. ευρώ- ενώ ακολουθούν η Γαλλία και η Ιταλία. Όμως, ως ποσοστό του ΑΕΠ τους, οι άλλες χώρες έχουν βάλει περισσότερα από τη Γερμανία. Σύμφωνα με ανάλυση του Bloomberg, τα χρέη της Ελλάδας προς τη Σλοβενία ξεπερνούν το 3% του ΑΕΠ της, έναντι του 2,4% του γερμανικού ΑΕΠ.

Ένα άλλο ζήτημα είναι πολιτικό. Οι πολιτικοί ηγέτες φοβούνται πως το να γίνουν μεγάλες υποχωρήσεις προς ένα ριζοσπαστικό πολιτικό κόμμα στην Ελλάδα το οποίο θέλει να σκίσει το βιβλίο κανόνων της ευρωζώνης θα ενθάρρυνε τους επαναστάτες των δικών τους χωρών και θα έθετε σε κίνδυνο τις καριέρες τους.

Στη συνέχεια, υπάρχει η προσωπική διάσταση: η κακή προσωπική χημεία μεταξύ των άπειρων και κάποιες φορές χαρισματικών πολιτικών της νέας ελληνικής κυβέρνησης, με τους μπαρουτοκαπνισμένους της υπόλοιπης ευρωζώνης.

Για τους περισσότερους πολιτικούς της υπόλοιπης ευρωζώνης, οι κανόνες έχουν σημασία. Είναι όμως κάτι περισσότερο από αυτό. Η Γερμανία, πολλές άλλες κυβερνήσεις και ανώτατοι αξιωματούχοι των Βρυξελλών πιστεύουν πως η στρατηγική τους της λιτότητας ήταν επιτυχημένη - και ότι επιτέλους άρχισε να έχει αποτελέσματα και στην Ελλάδα το περασμένο έτος, όταν η οικονομία της άρχισε να αναπτύσσεται μετά από έξι χρόνια ύφεσης. Τώρα, πιστεύουν πως η επιτυχία τέθηκε σε κίνδυνο από την απερισκεψία του κ. Τσίπρα και των συναδέλφων του.

Δεν έχει να κάνει τόσο με το ότι πολλοί στον ΣΥΡΙΖΑ είναι μαρξιστές - η ευρωζώνη μπορεί να διαχειριστεί τους οπαδούς του γενειοφόρου Γερμανού φιλοσόφου του 19ου αιώνα. Έχει περισσότερο να κάνει με το ότι θεωρείται πως επηρεάζονται υπερβολικά από τον Βρετανό οικονομολόγο του 20ού αιώνα, Τζον Μέιναρντ Κέινς, και τους ζώντες Αγγλοσάξονες μαθητές του.

Στις συνεδριάσεις των υπουργών Οικονομικών στις Βρυξέλλες, ο κ. Βαρουφάκης συνοδευόταν από τον Αμερικανό οικονομολόγο Τζέιμς Γκάλμπρεϊθ και τον Τζέφρι Σακς. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η νέα κυβέρνηση έχει ισχυρή ρητορική στήριξη από τον Πολ Κρούγκμαν, τον Τζόζεφ Στίγκλιτς και άλλους.

Έτσι, η φιλοσοφική έδρα του κ. Βαρουφάκη, ο οποίος έχει διδάξει σε βρετανικά, αυστραλιανά και αμερικανικά πανεπιστήμια θεωρείται ότι βρίσκεται στην «αγγλόσφαιρα», όπως λέει ο κ. Λάντλοου. Η πρώτη επίσκεψη του κ. Βαρουφάκη ως υπουργού Οικονομικών ήταν, σημειώνει, στο Λονδίνο.

«Ο Βαρουφάκης και οι συνάδελφοι και υφιστάμενοί του στη νέα κυβέρνηση στράφηκαν, ως εκ τούτου, ενστικτωδώς στη Βρετανία και στις ΗΠΑ, προτού επισκεφθούν την Ευρωπαϊκή Αριστερά. Έτσι ο κ. Βαρουφάκης έκανε το Λονδίνο τον πρώτο σταθμό του όταν ξεκίνησε την προσπάθεια να προσελκύσει ξένη στήριξη την πρώτη εβδομάδα του Φεβρουαρίου», σημειώνει ο κ. Λάντλοου σε μια εκτίμησή του για τη σύνοδο του περασμένου μήνα.

Για τον κ. Βαρουφάκη, την κυβέρνησή του και τους περισσότερους κεϊνσιανούς οικονομολόγους, η επίσημη θέση της ευρωζώνης πως το φάρμακο της λιτότητας ενεργεί θα ήταν για γέλια αν δεν είχε μια τόσο καταστροφική επίπτωση στην ελληνική οικονομία. Από τη δική τους άποψη, η Ελλάδα έχει χάσει ένα τέταρτο του ΑΕΠ της και η ευρωζώνη ζητά περισσότερες βδέλλες για να γίνει αφαίμαξη από τον ασθενή.

Η αναμέτρηση μεταξύ της νέας ελληνικής κυβέρνησης και της υπόλοιπης ευρωζώνης είναι, ως εκ τούτου, βαθιά και περίπλοκη, αποτέλεσμα μιας σύγκρουσης προσωπικών στυλ, φιλοσοφίας και αντικρουόμενων εθνικών συμφερόντων. Και τα 19 κράτη μέλη της ευρωζώνης εξακολουθούν να λένε πως θέλουν η Ελλάδα να παραμείνει στο κλαμπ. Όμως οι διαφορές τους δεν θα μπορέσουν να γεφυρωθούν εύκολα.

Ίσως μάλιστα να μην μπορούν να γεφυρωθούν καθόλου.