Dixon: Ο Τσίπρας πρέπει να αντισταθεί στις Σειρήνες της καταστροφής

Η Ελλάδα δεν έχει κανένα καλό Plan B. Η μόνη λογική πορεία δράσης της είναι να εργαστεί με τους πιστωτές της ευρωζώνης προκειμένου να αναμορφώσει την οικονομία της.

Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας βρίσκεται σε δύσκολη θέση. Κατέληξε σε μια βραχυπρόθεσμη συμφωνία με τις άλλες κυβερνήσεις της ευρωζώνης τον περασμένο μήνα. Όμως έχει δυσκολευτεί να πουλήσει τη συμφωνία αυτή στους σκληροπυρηνικούς του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα, οι οποίοι τον κατηγορούν για στροφή 180 μοιρών.

Από τότε που έκλεισε η συμφωνία αυτή, μέρος της ρητορικής των υπουργικών συναδέλφων του κ. Τσίπρα, όπως οι υποσχέσεις για ακύρωση ιδιωτικοποιήσεων, έχει προκαλέσει προβληματισμό. Όμως και οι αποφάσεις για αύξηση των μισθών των εργαζομένων στη ΔΕΗ.

Εν τω μεταξύ, ο υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης έχει στείλει μια μάλλον μικρή λίστα προτεινόμενων μεταρρυθμίσεων στους εταίρους της ευρωζώνης εν όψει του σημερινού Eurogroup. Θα πρέπει να δώσει πολλές εξηγήσεις.

Αν η Ελλάδα θέλει να εξασφαλίσει μια μακροπρόθεσμη συμφωνία με τους πιστωτές της μέχρι το τέλος Ιουνίου, ο κ. Τσίπρας θα πρέπει να εγκαταλείψει τις περισσότερες από τις προεκλογικές του δεσμεύσεις. Δεδομένων των δυσκολιών που αντιμετωπίζει ακόμα και με τη βραχυπρόθεσμη συμφωνία, υπάρχει ο πειρασμός να ψάξει για εναλλακτικές.

Κάποια μέλη του ΣΥΡΙΖΑ θέλουν η Ελλάδα να ανακτήσει την οικονομική ανεξαρτησία της, κηρύσσοντας χρεοστάσιο και φεύγοντας από το ευρώ. Εν τω μεταξύ, ειδήμονες όπως ο Wolfgang Munchau των Financial Times θέλουν η Ελλάδα να απειλήσει με χρεοκοπία παραμένοντας εντός της νομισματικής ένωσης, και να χρησιμοποιήσει την τακτική αυτή για να εξασφαλίσει μια καλύτερη συμφωνία από τους πιστωτές.

Ο κ. Τσίπρας θα πρέπει να αντισταθεί σε αυτές τις φωνές των Σειρήνων. Η συμβουλή τους θα οδηγούσε σε καταστροφή.

Ας κοιτάξουμε πρώτα την επιλογή της χρεοκοπίας σε συνδυασμό με έξοδο από το ευρώ. Επιφανειακά είναι ελκυστική διότι το χρέος της Ελλάδας θα μειωνόταν σε πιο διαχειρίσιμα επίπεδα, ενώ η επιστροφή της δραχμής θα έδινε τη δυνατότητα στη χώρα να υποτιμήσει το νόμισμά της και να αυξήσει την ανταγωνιστικότητά της.

Το πρόβλημα είναι πως η μετάβαση θα ήταν εφιάλτης. Η διαχείριση της μετάβασης θα μπορούσε να γίνει μόνο με επιβολή σοβαρών ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων, μέχρις ότου εισαχθεί το νέο νόμισμα, διαδικασία που θα χρειαζόταν αρκετούς μήνες για να υλοποιηθεί, δεδομένης της ανάγκης να ξεπεραστούν πολιτικά, νομικά και λογιστικά εμπόδια. Διαφορετικά, οι Έλληνες πολύ απλά θα έβγαζαν τα λεφτά τους από τις τράπεζες, γνωρίζοντας πως τα ευρώ τους θα αντικατασταθούν από υποτιμημένες δραχμές.

Οι έλεγχοι στην κίνηση κεφαλαίων εφαρμόστηκαν στην Κύπρο πριν από δύο χρόνια όταν αναδιαρθρώθηκαν οι τράπεζέες της, ενώ αναμένεται να αρθούν αυτόν τον μήνα. Όμως, αν επιβληθούν έλεγχοι στην Ελλάδα, που θα συμπέσουν με χρεοκοπία, τότε τα μέτρα που έλαβε η Κύπρος θα φαίνονται παιχνιδάκι.

Άλλωστε, η Κύπρος δεν κήρυξε χρεοστάσιο και συνεργαζόταν με τους πιστωτές της προς εύρεση μιας αμοιβαία αποδεκτής λύσης. Ως αποτέλεσμα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έστειλε αεροπορικώς ρευστό, επετράπη στον κόσμο να κάνει αναλήψεις 300 ευρώ την ημέρα από τους λογαριασμούς του και οι επιχειρήσεις είχαν τη δυνατότητα να πληρώνουν για τις εισαγωγές.

Αντιθέτως, η Αθήνα θα σταματούσε να πληρώνει τους πιστωτές της, συμπεριλαμβανομένων όχι μόνο των κυβερνήσεων της ευρωζώνης, αλλά και της ΕΚΤ. Είναι ψευδαίσθηση να υποτεθεί ότι, σε τέτοιες συνθήκες η κεντρική τράπεζα θα έριχνε ρευστό στα ΑΤΜ ή θα παρείχε ρευστότητα ώστε να μπορούν οι επιχειρήσεις να εισάγουν ζωτικής σημασίας εμπορεύματα όπως πετρέλαιο και φάρμακα. Η οικονομία θα βυθιζόταν σε νέα ύφεση.

Δεν είναι μόνο ότι η μετάβαση στη δραχμή θα ήταν τρομακτική. Τα επακόλουθα θα ήταν επίσης τρομακτικά, διότι οι εισπράξεις φόρων θα έκαναν βουτιά και η χρεοκοπημένη κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να δανειστεί από το εξωτερικό.
Σε τέτοιες συνθήκες μια υπεύθυνη κυβέρνηση θα έσφιγγε το ζωνάρι, θα μείωνε τις δαπάνες και θα είχε ισοσκελισμένο προϋπολογισμό. Ποιες είναι όμως οι πιθανότητες ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος εξελέγη με την υπόσχεση της αύξησης των δαπανών, να το κάνει αυτό; Αντιθέτως, μπορεί να στραφεί στην ανεύθυνη επιλογή: να τυπώσει δραχμές για να καλύψει την τρύπα στα οικονομικά, αυξάνοντας έτσι τον πληθωρισμό και, τελικά, τον υπερπληθωρισμό.

Το άλλο προτεινόμενο Plan B, δηλαδή η χρεοκοπία με παραμονή στο ευρώ; Και αυτό θα ήταν άθλιο.
Μια τέτοια κίνηση θα οδηγούσε σε χρεοκοπία το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, καθώς είναι εκτεθειμένο στο κράτος.

Επειδή η Αθήνα δεν θα μπορούσε πλέον να πάρει κεφάλαια από τους εταίρους της ευρωζώνης για να ανακεφαλαιοποιήσει τις τράπεζες, η μόνη επιλογή θα ήταν το bail in των καταθετών -η μετατροπή μέρους του χρήματος που έχουν στους λογαριασμούς τους σε μετοχές των τραπεζών, όπως έγινε στην Κύπρο. Για τη διάρκεια μιας τέτοιας επιχείρησης, θα έπρεπε να επιβληθούν έλεγχοι στην κίνηση κεφαλαίων.

Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση θα πρέπει να εμφανίζει ισοσκελισμένο προϋπολογισμό. Αυτό θα ήταν δύσκολο δεδομένου ότι το bail in των καταθετών, σε συνδυασμό με τους ελέγχους στην κίνηση κεφαλαίων, θα νέκρωνε την οικονομική δραστηριότητα.

Ως εκ τούτου, το κράτος μπορεί να έμπαινε στον πειρασμό να πληρώσει μισθούς, συντάξεις κ.ά. με IOUs. Αυτό θα ήταν εξαιρετικά αντιλαϊκό, καθώς οι αποδέκτες θα θεωρούσαν ότι αξίζουν ένα κλάσμα των πραγματικών ευρώ. Τα IOUs θα άρχιζαν να κυκλοφορούν ως παράλληλο νόμισμα, θα ήταν διαπραγματεύσιμα με έκπτωση έναντι του ευρώ και θα θεωρούνταν πιθανός πρόδρομος της επανεισόδου της δραχμής.

Δεδομένου ότι κανένα από τα προτεινόμενα Plan B δεν είναι καλό, το καλύτερο που έχει να κάνει ο κ. Τσίπρας είναι να πείσει τους πιστωτές για την καλή του πίστη και να προχωρήσει σε δραστικές μεταρρυθμίσεις, με την ελπίδα ότι θα του δώσουν κάποιο περιθώριο κινήσεων. Αν αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να τα σπάσει με την ακροαριστερή ομάδα του κόμματος και ενδεχομένως να ζητήσει νέες εκλογές, ας είναι. Το καθήκον του είναι έναντι ολόκληρου του ελληνικού λαού.