Επιχειρήσεις: Πού θα βρούνε λεφτά και πώς

Πού βρίσκει κανείς χρηματοδότηση στις μέρες μας; Ένα ερώτημα που επαναλαμβάνεται καθημερινά και επιτακτικά από όλο τον επιχειρηματικό κόσμο.

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Το πρόβλημα έλλειψης ρευστότητας ήρθε στην ελληνική αγορά για να μείνει. Η κατάσταση στην αγορά παραμένει ασφυκτική. Ακόμη και αν η χώρα συμμορφωθεί με τις επιταγές του μνημονίου, γεγονός που θα επιτρέψει στο ελληνικό δημόσιο σε βάθος χρόνου να ξαναβγεί στις αγορές, αυτό δεν συνεπάγεται αυτόματα ότι θα αποκατασταθεί η ρευστότητα. Ούτε η ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος πιστεύω ότι θα λύσει το πρόβλημα ρευστότητας της ελληνικής οικονομίας, αλλά απλώς θα βελτιώσει την κατάσταση. Άλλωστε η επάρκεια ρευστότητας δεν προδικάζει το πού αυτή θα κατευθυνθεί. 

Σε κάθε περίπτωση, και ανεξάρτητα από την πρόοδο στην επίλυση θεσμικών προβλημάτων της χώρας (δημοσιονομικό, ανταγωνιστικότητα, ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών), σύντομα θα διαπιστώσουμε ότι έχουμε μπει ανεπιστρεπτί σε μία νέα εποχή του επιχειρείν. Οι πηγές ρευστότητας έχουν πια αλλάξει. Το τραπεζικό σύστημα δεν θα είναι πλέον η εν πολλοίς αποκλειστική πηγή χρηματοδότησης, όπως διετέλεσε την τελευταία δεκαετία κυρίως λόγω των χαμηλών επιτοκίων.

Οι διαφαινόμενες αλλαγές στο θέμα της εγγύησης των καταθέσεων θα αλλάξει ριζικά τις επιλογές των αποταμιευτών, οι οποίοι για το μέρος των καταθέσεών τους που δεν θα είναι εγγυημένο θα πρέπει ν’ αναζητήσουν πλέον εναλλακτικές τοποθετήσεις, που θα τους δίνουν καλύτερη ορατότητα των επενδύσεών τους και αποδόσεις ανάλογες με τον εκάστοτε αναλαμβανόμενο κίνδυνο. 

Σε αυτό το νέο περιβάλλον, η απάντηση στο ερώτημα “πού βρίσκω λεφτά” είναι ζωτικής σημασίας. Προσωπικά πιστεύω ότι το τραπεζικό σύστημα θα παραμείνει προφανώς βασική πηγή ρευστότητας. Προοδευτικά όμως, εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης, όπως αυτές των διαφόρων μορφών funds (εγχώρια και ξένα), αμοιβαία κεφάλαια και Venture Capitals, που ήδη δραστηριοποιούνται στη χώρα μας, όπως και άλλα που θα δημιουργηθούν θα εξελιχθούν σε σημαντικούς εναλλακτικούς παρόχους ρευστότητας τόσο για δανειακά όσο και για ίδια κεφάλαια. 

Στη χώρα μας υπάρχει ήδη θεσμικό πλαίσιο κατάλληλο για τη δημιουργία επενδυτικών σχημάτων ανάλογα με τον εκάστοτε επενδυτικό προσανατολισμό όπως π.χ. ΑΚΕΣ , ΕΚΕΣ, ΑΕΕΑΠ, ΤΑΝΕΟ και έχουν πράγματι δημιουργηθεί αρκετά. Ο θεσμός των εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης στην Ελλάδα, σε αντίθεση με το εξωτερικό, δεν έχει αναπτυχθεί σημαντικά για μία σειρά λόγους που δεν είναι του παρόντος να αναπτύξουμε. Ο κυριότερος από αυτούς ήταν ότι στο παρελθόν το τραπεζικό σύστημα παρείχε άφθονη ρευστότητα με χαμηλό κόστος. Στο μετά την κρίση περιβάλλον, πιστεύω ότι οι συνθήκες θα είναι κατάλληλες για την ανάπτυξη των εναλλακτικών παρόχων χρηματοδότησης προς τις ελληνικές επιχειρήσεις. 

Έτσι οδηγούμαστε στο δεύτερο σημαντικό ερώτημα που απασχολεί την επιχειρηματική κοινότητα. Το “πώς” προσεγγίζει κανείς όλους αυτούς τους εξειδικευμένους επενδυτές, οι οποίοι με τη σειρά τους έχουν επίσης εναλλακτικές προτάσεις για να επενδύσουν τα υπό διαχείριση κεφάλαιά τους. Πώς προσεγγίζεις χρηματοδότες με διάθεση να αναλάβουν μεγαλύτερο κίνδυνο, αλλά ταυτόχρονα έχουν αυξημένες απαιτήσεις για σωστή εταιρική διακυβέρνηση, διαχειριστική διαφάνεια και σαφήνεια εταιρικών στόχων; Χρηματοδότες που έχουν και χαρακτηριστικά “συνεταίρου”; 

Η απάντηση είναι απλοϊκή, αλλά όχι εύκολα επιτεύξιμη. Απαιτείται κατάλληλη προετοιμασία εκ μέρους των εταιριών, αλλά και των ιδιοκτητών τους. 

Πρώτα απ’ όλα, θα πρέπει να μπορούν να πεισθούν, προκειμένου να πείσουν, για την ορθότητα των επιχειρηματικών τους στόχων και όχι να παραθέτουν, απλώς και μόνο, σχέδια επί χάρτου, που μοιραία δεν θα υλοποιηθούν ποτέ. 

Οι επιχειρηματίες επίσης θα πρέπει να επικεντρωθούν σε αυτά που κάνουν καλύτερα, αφήνοντας για άλλους αυτά για τα οποία δεν έχουν συγκριτικό πλεονέκτημα.

Πιστεύω ότι η περίοδος όπου κάποιες επιχειρήσεις είχαν την πολυτέλεια να διατηρούν μη κερδοφόρες-αποδοτικές επενδύσεις έχει περάσει ανεπιστρεπτί. 

Η ιεράρχηση των προτεραιοτήτων με γνώμονα την απόδοση είναι πρωταρχικής σημασίας. 

Τέλος, απαιτείται ρεαλισμός και προσαρμογή των όρων της όποιας συμφωνίας χρηματοδότησης συναφθεί στην τρέχουσα σκληρή πραγματικότητα. 

Γι' αυτές τις επιχειρήσεις που θα μπουν στη βάσανο του εξορθολογισμού η προσέγγιση των εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης δεν θα είναι άπιαστο όνειρο. 

ΥΓ.: Αν και ειρωνικό, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η κρίση έχει και τα καλά της στο μέτρο που υποχρεώνει όλους να εξορθολογήσουν την λειτουργία τους. 

• Ο κ. Τάκης Δουμάνογλου είναι διευθύνων σύμβουλος της Insight Capital, εταιρείας εξειδικευμένης σε αναδιαρθρώσεις επιχειρήσεων.