Δημιουργείται έμμεσα το ευρώ δυο ταχυτήτων

Με την απόφαση να μπουν περιορισμοί στη διακίνηση κεφαλαίων, η ΕΕ -με την υποστήριξη της ΕΚΤ- μας λέει ότι πλέον ένα ευρώ στην Κύπρο δεν έχει την ίδια αξία με ένα ευρώ στην Γερμανία, σύμφωνα με το Bruegel.

Δημοσιεύθηκε: 24 Μαρτίου 2013 - 15:15

Guntram B. Wolff

Δημιουργείται έμμεσα το ευρώ δυο ταχυτήτων

Μετά την απόφαση που ελήφθη το περασμένο Σάββατο, ετοιμάζεται ένα ακόμα μεγαλύτερο λάθος. Οι κύπριοι νομοθέτες πέρασαν, σχεδόν απαρατήρητα, το Σάββατο 22 Μαρτίου νόμο που επιτρέπει την εισαγωγή περιορισμού στη διακίνηση κεφαλαίων. Αυτό έγινε με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και των Ευρωπαϊκών θεσμών προκειμένου να αποφευχθεί η ανεξέλεγκτη εκροή κεφαλαίων που θα μπορούσε να απειλήσει την χρηματοοικονομική σταθερότητα στην Κύπρο.

Το νομοσχέδιο εμποδίσει τις απλές μεταφορές καταθέσεων από την Κύπρο προς άλλες χώρες της Ευρωζώνης χωρίς την έγκριση των αρχών, με την ΕΚΤ να έχει και αυτή ρόλο στην διαδικασία της έγκρισης. Ουσιαστικά αυτό σημαίνει ότι το ευρώ οπουδήποτε δεν είναι το ευρώ παντού. Και αυτό είναι το πιο σημαντικό λάθος που έχει γίνει στην κυπριακή κρίση. Ιδού το γιατί:

Το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό μιας νομισματικής ένωσης είναι η δυνατότητα να μεταφέρονται χρήματα χωρίς κανέναν περιορισμό από μια τράπεζα σε οποιαδήποτε άλλη σε ολόκληρη τη νομισματική ένωση. Αν σε αυτό μπουν περιορισμοί, τότε η αξία ενός ευρώ σε μια κυπριακή τράπεζα γίνεται σημαντικά χαμηλότερη σε σχέση με την αξία του ευρώ σε οποιαδήποτε άλλη τράπεζα της ευρωζώνης. Ουσιαστικά, αυτό σημαίνει πως ένα κυπριακό ευρώ, παύει να είναι ευρώ. Συμφωνώντας σε αυτό το μέτρο, η ΕΚΤ έχει εισάγει de facto ένα νέο νόμισμα στην Κύπρο.

Είναι, βεβαίως, ξεκάθαρο ότι την ημέρα που θα ξανα-ανοίξουν οι κυπριακές τράπεζες, όλοι οι καταθέτες θα θέλουν να αποσύρουν τις καταθέσεις τους και να τις πάνε σε άλλες χώρες της ευρωζώνης. Αυτό είναι το δικαίωμά τους και κανένας δεν θα πρέπει να τους εμποδίσει από το να το εξασκήσουν (εκτός από τον φόρο που φαίνεται αναπόφευκτος). Ως συνέπεια, οι κυπριακές τράπεζες μένουν χωρίς χρηματοδότηση από τους καταθέτες.

Για μια τέτοια κατάσταση, το Ευρωσύστημα έχει ξεκάθαρα θέσει κανόνες. Μάλιστα, το Ευρωσύστημα έχει υποχρέωση να παράσχει ρευστότητα σε οποιαδήποτε τράπεζα κρίνεται φερέγγυα. Συμφωνώντας στον έλεγχο των κεφαλαίων, το Ευρωσύστημα αποφεύγει να αναλάβει την ευθύνη του ως ύστατος παροχέας ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα. Επιπλέον, η Ευρώπη παραβιάζει τη Συνθήκη που απαγορεύει τους ελέγχους κεφαλαίων εντός της νομισματικής ένωσης.

Τι θα πρέπει να γίνει αντί γι’ αυτό; Το Ευρωσύστημα θα πρέπει να παράσχει ρευστότητα για να αντικαταστήσει όλες τις καταθέσεις που θα φύγουν, για όσο είναι διαθέσιμο το collateral. Τα στανταρντ του collateral θα πρέπει σίγουρα να χαμηλώσουν σημαντικά, διαφορετικά θα περιορίζουν το ποσό της ρευστότητας που μπορεί να παρασχεθεί.

Την ίδια ώρα, το Eurogroup θα πρέπει να συμφωνήσει σε ένα πρόγραμμα ESM παρόμοιο με αυτό που συμφωνήθηκε για την Ισπανία, με αυξημένες εξουσίες στη Κομισιόν σε ότι αφορά την αναδιάρθρωση των τραπεζών.

Οι Ευρωπαϊκοί θεσμοί θα πρέπει de facto να αναλάβουν τον έλεγχο αυτών των τραπεζών στην Κύπρο που «ξεμένουν» από δικαιούμενο collateral. Θα πρέπει τότε να προχωρήσουν σε μια σταδιακή διάλυση τραπεζών, πουλώντας περιουσιακά στοιχεία των τραπεζών με την κατάλληλη ταχύτητα. Εναλλακτικά, αν η αξία των assets είναι υψηλή, τότε η τράπεζα θα μπορούσε επίσης να πωληθεί σε νέους επενδυτές.

Αυτό θα σημαίνει ότι θα μπουν «μπροστά» περισσότεροι πόροι, όμως μπορεί οι απώλειες να μην είναι και τόσο μεγάλες, αφού τα assets των κυπριακών τραπεζών δεν μπορούν να εξανεμιστούν εν μία νυκτί. Αν το ESM ασκήσει αποτελεσματικό έλεγχο, τότε θα βελτιώσει την εμπιστοσύνη του Ευρωσυστήματος και θα επιτρέψει την παροχή της απαιτούμενης ρευστότητας. Μελλοντικά, θα διασφαλίσει ότι ακόμα και στην περίπτωση κατάρρευσης του κυπριακού χρηματοοικονομικού συστήματος, το ESM θα διασφαλίσει την σωστή λειτουργία του συστήματος πληρωμών και των βασικών τραπεζικών υπηρεσιών.

Η φορολόγηση των καταθετών δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ως το βασικό λάθος αυτής της κρίσης, υπό την προϋπόθεση ότι θα προστατευθούν αυτοί που έχουν καταθέσεις κάτω των 100.000 ευρώ. Μάλιστα, θα πρέπει να είναι δυνατό να υπάρχει οικονομική συνεισφορά των καταθετών στις υπερμεγέθεις και αφερέγγυες τράπεζες –αν και αυτή η συνεισφορά θα πρέπει ιδανικά να λαμβάνεται κατά τη διάρκεια ελεγχόμενης διαδικασίας τραπεζικής αναδιάρθρωσης.

Όμως, με την εισαγωγή του περιορισμού στις κινήσεις κεφαλαίων, η ευρωζώνη έχει μπει σε μια διαδικασία με την οποία διακινδυνεύει να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο την νομισματική ένωση και την ενιαία αγορά. Ένα ευρώ στην Κύπρο έχει πλέον διαφορετική αξία απ’ ότι ένα ευρώ στην Φρανκφούρτη. Εκ των πραγμάτων, η ΕΚΤ έχει δείξει ότι είναι έτοιμη να εξετάσει ενδεχόμενους περιορισμούς στις ισορροπίες του Target2. Δεν είναι πολύ αργά να διορθώσει αυτό το λάθος.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.