Ο κρυφός κίνδυνος του «brain drain» των 60άρηδων

Η γήρανση του πληθυσμού, ιδιαίτερα στην Ελλάδα, είναι μία αναγκαστική πραγματικότητα με τεράστιες επιπτώσεις οικονομικού και κοινωνικού χαρακτήρα που απασχολεί όλους μας.

Η κρατούσα άποψη είναι ότι η αιτία του προβλήματος είναι η υπογεννητικότητα, σε συνδυασμό με το αυξανόμενο προσδόκιμο ζωής. Στην πραγματικότητα, όμως, το πρόβλημα δεν είναι ότι ζούμε περισσότερα χρόνια, αλλά ότι ζούμε αναλογικά πολλά χρόνια ως μη οικονομικά ενεργοί και παραγωγικοί.

Η τρίτη ηλικία έχει πλέον μία άλλη δυναμική. Ζει περισσότερα χρόνια, σε καλύτερες συνθήκες, με καλύτερη υγεία και ένα συνεχώς ανοικτό παράθυρο στην πληροφορία, συνεχίζοντας να συμμετέχει ενεργά στην παγκόσμια οικονομία.

Η μακροβιότητα μπορεί να μετατραπεί σε ένα σημαντικό πλεονέκτημα για την κοινωνία. Προβληματιζόμαστε (και ορθά) για το brain-drain στις νέες γενιές, αλλά παραβλέπουμε το εσωτερικό ιδιότυπο brain-drain που συμβαίνει σήμερα στη γενιά των εξηντάρηδων που «μεταναστεύουν» υποχρεωτικά στο περιθώριο μίας κοινωνίας, η οποία, ενώ τους χρειάζεται όσο ποτέ, αμήχανα τους οδηγεί στην πρόωρη «αποστράτευση» από κάθε πτυχή της οικονομικής ζωής.

Πολεμώντας τα στερεότυπα

Και επειδή οι δημογραφικές αλλαγές συντελούνται αργά και ακόμα πιο αργά ανατρέπονται -ιδιαίτερα όταν θα πρέπει να αντιμετωπιστούν και προκαταλήψεις και στερεότυπα ηλικιακών διακρίσεων- θα πρέπει να αποδεχτούμε ότι έχουμε να αντιμετωπίσουμε μία αναγκαστική και πολύπλευρη πραγματικότητα, η διαχείριση της οποίας απαιτεί νέες πολιτικές και νέα μέτρα που δεν έχουν δοκιμαστεί στο παρελθόν.

Απαιτούνται πολιτικές που θα στοχεύουν στην υγιή και ενεργό γήρανση «Active and Healthy Ageing», με στόχο τη δημιουργία κατάλληλων συνθηκών, ώστε ο πληθυσμός να γερνάει έχοντας καλή υγεία και να παραμένει οικονομικά και κοινωνικά δραστήριος.

Άλλωστε, τα στοιχεία δείχνουν ότι η οικονομία της μακροζωίας είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη αγορά. Η συνεργασία των γενεών μόνο θετικά μπορεί να εισφέρει στην οικονομία. Θα πρέπει η πολιτεία και οι επιχειρήσεις με πολιτικές που στηρίζουν την εναρμόνιση επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής, την οικογένεια και τη μητρότητα, να ακολουθούν πολιτικές που στηρίζουν και την ενεργό γήρανση - δηλαδή αξιοποιούν τις γνώσεις και εμπειρίες των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας και να αποφεύγεται η πρόωρη αποχώρησή τους από την αγορά εργασίας.

Ο ισχυρός συνδυασμός δεξιοτήτων στον χώρο εργασίας βασίζεται στα διαφορετικά πλεονεκτήματα των γενεών.

* Σύμβουλος στην Ένωση Ανώτατων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ)